Imajinatu prezioak eta baldintzak alderatu ondoren hotel bat hartzen duzula oporretarako. Eta hotelera iristen zarenean, berdin kobratzen dizutela, baina agintzen zituzten zerbitzu guztiak aldatu dituztela. Izan ere, hotel-katearen zuzendaritzak erabaki du aldatu egin behar dela. Zer egingo zenuke?

Ba, hori gertatzen ari da Bigarren Hezkuntzako institutu publikoen eskaintzarekin. Aurrematrikula egin ondoren, Hezkuntza Saileko berrikuntza-arduradunak jokoaren arauak aldatzen ari dira, eta horrek eragina du ikastetxeen eskaintzan.

Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak programaren oinarriak argitaratu berri ditu, sare publikoko Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako ikastetxeetako eskola-saioak goizekoak soilik izan daitezen. Programa hau 22/23 ikasturtean ezarriko da, hau da, datorren ikasturtean. Oinarriak ez dira langileen ordezkariekin kontsultatu, eta nik dakidanez, ezta familien eta ikasleen ordezkariekin ere.

Sare pribatua ez da aipatzen. Uste dut autonomia izaten jarraituko dutela nahi duten moduan antolatzeko.

Programa horren helburuen artean hezkuntzaren kalitatea eta ekitatea hobetzea dago, ikasleentzako eta familientzako doako jarduerak eskainiz, besteak beste, ikastetxeko irakasleek emandako errefortzu akademikoko saioak.

Orain arte egon den Hauspoa programaren antzekoa da, eta institutu askok parte hartzen zuten.

Goizetan eskola arrunta zegoen, eta arratsaldeetan errepaso- edo errefortzu-saioak egiten ziren irakasleek egoki ikusten zituztenentzat. Zenbait institututan, ikastetxeko irakasleez gain, ikasleek ere parte hartzen zuten saioetan, eta goi-mailako ikasleek beheko mailetakoei laguntzen zieten, oso emaitza ona lortuz. Gainera, liburutegia arratsaldez irekita zegoen.

Era berean, irakasleek eta familiek tailerrak antolatzen zituzten, hala nola bizikletak konpontzekoa, dantza, sukaldaritza, parkour, irakurketa-tailerra... Programa horrek hezkuntza-komunitate osoa inplikatzen zuen: zuzendaritza-taldetik ikasle gazteenetara, familiak, irakasleak eta irakasle ez ziren langileak barne.

Programak hiru ebaluazio zituen ikasturte bakoitzeko, eta bertan parte hartzen zuten institutuaren zuzendaritzak, ikasleek, familiak eta hezkuntza-ikuskaritzak. Ikuskariak gaizki egiten ari zela ikusiz gero, hobetzeko neurriak proposatzen zituen. Eta beti geratzen zen aukera hurrengo ikasturtean proiektua ez emateko, gaizki aplikatzen zelako.

Datorren urtean aplikatzeko deialdia atera du sailak, eta ñabardura garrantzitsu bat dago: institutuko zuzendaritzaren inplikazioaren derrigortasuna. Ezinbesteko baldintza da institutu batek programan parte hartu ahal izateko. Hau da, ikasleek programaren kalitatea eta ekitatea hobetzea helburu duen proiektuaren onura jasotzeko, zuzendaritzak gutxienez lau ikasturtez taldea mantentzeko konpromisoa aurkeztu behar izan du, zuzendaritza-proiektu batekin. Hori da sailak ulertzen duen inplikazio-modu bakarra.

Zer irakurketa atera daiteke?

Sailak interes handia du institutuek zuzendaritza-talde egonkorrak izan ditzaten. Erabat zentzuzkoa. Baina uste dut ez direla modu egokiak. Ezin da behartu institutu bat zuzendaritza-talde bat finkatzera hezkuntza-programa batean parte hartu ahal izateko. Horrela talderik ez duten institutuak zigortzen dituzte. Ikasleek ezin izango dute programan parte hartu, hala nahi badute ere. Berdin klaustroa. Ikasleekin inplikatutako klaustro bat, programan sinesten duena, deialditik kanpo geratzen da.

Sailak ikusi beharko du zergatik izendatzen dituzten zuzendaritza taldeak behatzez, ez borondatez. Institutu asko daude egoera horretan. Aitortu behar dut ez dudala beste herrialdeen errealitatea ezagutzen, baina Araban, gutxienez, proiekturik gabeko hainbat zentro daude, eta sailaren jokaldiaren berri duten klaustroen eta familien kezka garrantzitsua da.

Ez dut uste zuzendaritza-proiekturik ez izateak esan nahi duenik, halabeharrez, institutu horretan klaustro osoa motibaziorik eta inplikaziorik gabeko irakasleak direla. Sailaren ardura da zergatia aztertzea eta neurriak hartzea. Baina ez presionatzea.

Zuzendaritza egonkorra duen institutu batek, hainbat arlo barne hartzen dituen hezkuntza-proiektu batekin, saria du dagoeneko. Zuzendaritza-taldea bera eta proiektu hori. Oro har, ikastetxerako proiektua aurkezten duten boluntarioek inplikatuta daudelako egiten dute. Eta hori, ia beti, institutuaren beraren onerako izaten da. Ez dira aurkezten prestigioagatik, soldatagatik edo beste arrazoi egoista batzuengatik. Institutu bateko zuzendaritzak ez du horrelakorik ematen.

Ez nago ados institutu batek gainsari bat izatearekin, hau da, hezkuntza-kalitateko programa batzuetan parte hartzeko esklusibotasuna izatearekin, gainerakoak kanpoan geratzen diren bitartean.

Bi apunterekin amaituko dut:

Deialdia entregatzeko epea apirilaren amaiera eta maiatzaren 27ra artekoa izango da. Ebazpena ekainean jakingo da. Noiz jakinaraziko zaie familiei institutuaren ordutegia? Aurrematrikula institutu batean eginda duten familiek eskaintza baten arabera egin dute, ordutegia eta proiektua barne. Orain aldatuko dute? Ez al da hezkuntza sailak bultzatutako iruzurra?

Ez dut irakasleen lan-baldintzei buruz hitz egin. Programa berriak baldintza horiek okertzea dakar. Eta ordutegia goizez eta arratsaldez bada, kontziliaziorako oztopo izan daiteke. Horrek, ziur asko, irakasleak eta zuzendaritza motibatzen ditu.

Eta, eskakizuna zergatik da bakarrik institutu publikoetarako?

* Peio Salazar zuzendaria izan zen ikastetxe batean, eta Steilas sindikatuko kidea da