Bertso Eguna, saio deserosoa

  • “Zer moduzko saioa izan da?”, galdetu nien ingurukoei. “Deserosoa”, askoren erantzuna. “Eskerrik asko, egiatan pila pozten naizela”, nik bueltan.


2014ko urtarrilaren 27an - 00:00
Azken eguneraketa: 2014-03-25 09:12
Ainhoa Agirreazaldegi Bertso Eguneko momentu batean (argazkia: Bertsozale Elkartea).
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Ez da kasualitatea generoaren inguruan antolatutako Bertso Egun baten harira entzuleetako asko patxadaz ez egotea. Nago gaiak berak nerbiostu egiten gaituela. Arrazoia: genero eraikuntzak barne-barnetik ukitzen gaitu eta ez gaude ohituta tabladuan ikustera.

Horregatik jotzen dut garrantzitsutzat larunbatean gertatu zena, “klak” asko eraginen zituelako.

Era sinplean azaltzeko: zergatik entzun izan ditugu falo bedeinkatuaren inguruko makina bat bertso eta ez aluaren inguruan? Zer dela eta da alopezia umorearen hit nazionaletako bat? Zergatik deitzen gaituzte saio askotan neska bat behar dutelako soilik? Bat!?

Kursaaleko ekitaldia ez zen “emakumetasunaren inguruko saioa” izan, zenbait hedabideetan irakurri dudan bezala. Baizik eta rolen inguruko hausnarketa, sexu eta generoaren inguruko galderak plazaratzeko unea, binarismoa ezbaian jartzeko aukera eta nork beretik kantatzeko tartea. Alegia, elkarren artean gauzak beste forma batean egiteko saiakera. Ez sexuen arteko gerra, ez emakumeen laudorio esentzialista. Ez.

Performancetik bertsoetara

Alferrik hasiko naiz bertsoaldiak banan banan aztertzen Bertso Egunaren aje mediatikoaren ostean. Alferrik ere, zaila zaidalako kantukideen lanaz aritzea. Eta egia esanda, aitortu behar dudalako oholtzan deskontzentratu eta bertsoaldi gehiegitan deskonektatu nuela…

Dena den, baditut iltzatuta geratu zitzaizkidan zenbait puntu. Bat, Gaztelumendi Lujanbiorekin ofizioka hartu-emanean. Emakume edo gizon izatearen inguruan ari ziren, eta hor bota zuen añorgarrak: “Ez naiz zabala, ez naiz lerdena. / Ni ez naiz gizona esandakoan / burura etortzen dena”. Maskulinitate hegomonikoaz egiten zuen solas, eta eredu berrietaz. Gizon izateko aniztasunaz.

Umorea nagusi

Elortzak, Alberdik eta Elustok mozorroen inguruan jositakoa ere polita izan zen. Egoera ezberdinetan zein mozorro janzten zituzten galdetu zien aurkezleak. Lehenik eta behin, familiarekin; gero, erakargarri zitzaien pertsonarekin; bukatzeko, etxean zein mozorro kentzen zituzten galdetu zien. Elustondok bota zituen perla handienak: "Bazkarien bezperan parranda bortitza/ edaten dut ardoa, edota anisa/ ta tarteka erretzen baitut kanabisa/ nahiz resakosa egon, hala da bizitza/ esaten dut dudala gastroenteritisa". Umorez dena.

Horretaz gain, nerbioak medio, nik arreta handiz segitu ahal ezin izan nituen bertsoak izan ziren. Aitatasuna, lehenagoko bertsolariak, bertsolaritza bera, lehia, egoeraren aldaketa… Galdu nituen, baina Bertsoa.comen ikus ditzakezue. Bertsoaldi latzak joan zirela aditu dut.

Lehen pertsonan solasean hasiz gero, Enbeitarekin eta Lazkanorekin batera sexualitatearen gaia lantzea tokatu zitzaidan. Ni Lazkanorekin harritu nintzen gehien. Ez da eguneroko ogia bere adineko emakume bat entzutea sexuaz, are gutxiago horren punky, hain benetazko eta aldi berean lotsarik gabe: “Beraz ez naiz hasiko saltoka, armairu gora igota/ eztarritik ta beste hortatik nahiko sekoa nago ta”.

Bukatzeko: Txoperena eta Alberdi. Kopla bidez. Alberdik bota zuen saioa ongi laburbil dezakeen bertsoa: “Hala bazan edo ez bazan/  Ea ipuin hau aldatu dala/ sartzen zaigun Kalabazan”.

Bitartean, etxera buelta barrenak nahastuta. Kalabazatik baino, gorputzetik kantatu ostean. 


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Bertsolaritza
Tomasita Quiala, munduko “bertsolari” txapelduna

Ekainaren 12an, 64 urte zituela hil zen Tomasita Quiala Kubako izar handia. Azkeneko aldiz, 2018an etorri zen Tomasita Quiala repentista Euskal Herrira, Bertsozale Elkarteak antolatutako inprobisazioaren nazioarteko topaketa batzuen bidez. Dena hartzen zuen gogoan eta denari... [+]


Nafarroa Arenan jokatuko da Nafarroako Bertsolari Txapelketako finala, azaroaren 29an

“Urrats kuantitatibo eta kualitatiboa” eman du antolakuntzak, finala lekuz aldatuko du, inoizko finalik “handiena” egiteko. Zortzi saiok osatuko dute txapelketa. Sarrerak udazkenean jarriko dituzte salgai.


2025-06-25 | Onintza Enbeita
Oihana Bartra. Bertsolaria
“Bertsolaritzan ere badago aurrerapenaren kontra dagoen korronte erreakzionarioa”

Lau urtero hiru txapelketa jokatzen ari da Oihana Bartra Arenas azken hogei urteetan. Bertsolaritza lehia baino gehiago dela jakitun da, baina lehia uzteak ekar lezakeen amildegiak beldurra ematen dio.


2025-06-16 | Bertsozale.eus
Unax Aizpuruak irabazi du Euskal Herriko Eskolartekoa
Arantzan izan da saioa eta herrialde guztietako 13 bertsolari aritu dira kantuan. Bertsozale asko gerturatu dira eta giro ona gailendu da.

Bertsularien Lagunak elkartearen sortzaileetan izandako Mixel Itzaina zendu da, 92 urte zituela

Bertsozalea zen, eta hamarkada luzeetan aritu da bertsoaren plazako zereginetan: epaile eta gai-jartzaile lanetan, saio antolaketetan eta Bertsularien Lagunak elkartearen betebeharretan ere bai. Euskaltzain urgazle izendatua izan zen 1967an, eta ohorezko 2014an.


2025-06-11 | Paula Amilburu
V. Señora Sariketa
Itzulera bat: señorak eta señoritak

Señora Sariketaren V. edizioa izan da 2025ekoa, benetan berezia: aurtengo bertsolari parte-hartzaileak plazak utziak zituzten andre eta genero disidenteak izan dira. Binaka egin dute plazara itzulera, saioetarako giro goxo eta xamurra lagun. 


Urdulizen hasiko da Bizkaiko Bertsolari Txapelketa, irailaren 28an; eta Bilboko Casillan amaitu

Hamahiru urtean lehen aldiz, finalaren kokagunea aldatu du txapelketak, arrazoi koiunturalak medio: Bilbao Arenatik Casillara. Azken bi txapelketetako txapeldunak, Nerea Ibarzabalek, ez du parte hartuko aurtengo edizioan.


2025-05-19 | Bertsozale.eus
Maiatzaren 23an eta 30ean jokatuko dira Nafarroako Bertsolari Txapelketako sailkatze saioak

Iruñean eginen da lehen saioa, maiatzaren 23an, eta Jauntsaratsen bigarrena, maiatzaren 30ean. 12 bertsolarik hartuko dute parte, aurreko txapelketan aritu ez zirenak. Horietatik, sei sailkatuko dira urrian hasiko den txapelketara.


2025-05-14 | Estitxu Eizagirre
“Galdu eta irabazi” Iñaki Artolaren bertso jarriak, Altunarekin ARGIAn izandako solasalditik etorriak

Hamabi bertsoko sorta dotorea jarri du pilotariak, galtzeari eta irabazteari buruz. Inspirazioa 2024an Larrun aldizkarirako egindako mahai-inguruak piztu zion, Jokin Altunarekin gai horri buruz aritu baitzen gogoetan. Bertso sorta musikatuta entzun daiteke Bertso Ikasgela... [+]


Unax Aizpurua eta Aroa Arrizubieta izan dira Gaztetxeak Bertsotan finaleko txapeldunak

Martxoak 14an Itsasuko (Lapurdi) Goxoki Gaztetxean hasitako sei saioko ibilbideak maiatzaren 3an izan du finala Gernikako gaztetxe okupatu berrrian. Egurre Gazte asanbladaren laguntzaz egun osoko egitaraua izan zen larunbatean. Finaleko bigarren fasera, Maddi Aiestaran eta... [+]


2025-04-30 | Bertsozale.eus
Babes Kutxa: urrats txiki bat sortzaileen baldintzak duintzeko bidean
Administrazio publikoak baditu mekanismoak soldatapeko langileen ezintasun puntual edota behin-behinekoen aurrean erantzuteko. Kultur sortzaileen kasuan, ez. Babes Kutxarekin egoera horri erantzun nahi dio Bertsozale Elkarteak.

2025-04-15 | Bertsozale.eus
Kattin Madariaga Apaolazak irabazi du 2025eko Nafarroako Eskolarteko Txapelketa

Irurtzunen jokatu da Nafarroako Eskolarteko Txapelketaren 39. edizioa. Sei bertsolari gaztek hartu dute parte txapelketan, eta horietatik, Arantzako Kattin Madariagak jantzi du txapela. Txapeldunorde, berriz, Kattalin Lizarraga izan da. Biak izanen dira Nafarroako ordezkari... [+]


2025-04-11 | Estitxu Eizagirre
Bertso eta pilota zaleentzat saio berezia Zumarragan larunbatean

Gipuzkoako Euskal Pilota Federazioak 100 urte betetzen ditu aurten. Ospatzeko antolatu dituen ekitaldien artean dago apirilaren 12an Zumarragan egingo den bertso saio berezia. Pilotari bat arituko da gai-jartzen, eta pilotarekin harremana duten Gipuzkoako lau bertsolari kantuan... [+]


2025-04-08 | Bertsozale.eus
Gasteizko Pinto pintto taldea garaitu da Kuadrillartekoan
Urtarrilaren 18an hasitako 2025ko Arabako bertso Kuadrilla artekoa amaitu da, 14 bertso egun eta 4 finalerdiren ostean helmugara heldu da larunbatean ospatutako finalarekin. Bat bateko 14 talde izan dira eta talde bakoitza hamaika lagunez osatua egon da.

2025-03-19 | Bertsozale.eus
Maiatzean jokatuko da Udabarria Bertsotan

Maiatzaren 8an hasiko da Bizkaiko Bertsolari Txapelketako sailkapen fasea. Zortzi saio bikoitz jokatuko dira maiatzeko eguenetan. Sarrerak eskuragai daude bertsosarrerak.eus atarian.


Eguneraketa berriak daude