B hepatitisaren kontrako txertoaren garrantzia azpimarratu du NOPLOIk
2023tik 2024ra erregistratutako kasuak aztertu ditu Nafarroako Osasun Publikoko eta Lan Osasuneko Institutuak. Arreta berezia jartzen dute haurtzaroan, zenbat eta gazteagoa izan, orduan eta errazagoa delako hepatitisa kronifikatzea.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
B hepatitisa munduko gibeleko infekziorik ohikoena da. B hepatitisaren birusak (VHB) sortzen du, eta gibelari eraso eta kalte egiten dio. NOPLOI Nafarroako Osasun Publikoko eta Lan Osasuneko Institutuaren datuen arabera, 2024ko abenduaren 31n, Nafarroan, 1.175 pertsonek zeukaten birusa aktibo. Horien artean, hogeita hamalau diagnostiko berri egin zituzten. 2023ko datuekin alderatuta kopurua “antzekoa” da.
Gaixotasuna akutua –sei hilabete baino gutxiago iraun– edo kronikoa –betiko– izan daiteke. Pertsona gehienen kasuan, sei hilabete baino lehen desagertzen da bere kabuz. Gaixotasun “isila” dela diote, gaixotasuna duten pertsonen %85-90 asintomatikoa delako. Hala ere, afekzio hepatiko zantzuak egon daitezke. Sukarra, ondoez orokorra, goragalea, goitika, abdomeneko mina eta ikterizia dira sintometako batzuk. Asintomatikoa izateak arriskua “handitzen” du, konturatu gabe bisura pertsona batetik bestera transmititu daitekeelako eta poliki-poliki gibelari eraso egin diezaiokeelako.
Birusa duten jaioberrien kasuan, hamarretik bederatzik B hepatitis kronikoa garatzen du. Bat eta bost urte arteko haurren kasuan, erdiak. Helduen kasuan, hamarretik batek
Ez dago gaixotasunari aurre egiteko tratamendurik, baina NOPLOIren arabera, prebentziorako “oso garrantzitsua” da txikitatik txertatzea. 1990. urtetik, 1980. urtetik aurrera jaiotakoak txertatzen ditu Osasunbideak. Lurralde eta herrialde batzuetan ez da txertorik eskaintzen edo gutxiago txertatzen da; horregatik, gomendatu dute Nafarroara bizitzera doan jendea txertatzea. Izan ere, ikusi dute “oso eraginkorra” dela.
Zenbait mito daude B hepatitisaren inguruan; esate baterako, musu emanez, besarkatuz, edalontzia partekatuz edota bularra ematen transmititu daitekeela. Sinesmen horiek okerrak dira. Odol bidez eta beste gorputz fluxu batzuen bidez transmititzen da birusa. Adibidez, birusa duen norbaitekin xiringak partekatzeagatik, babes neurririk erabili gabe sexu harremanak izateagatik edota material medikua behar bezala ez esterilizatzeagatik.
Erditzean ere transmititu daiteke birusa, baina horretarako haurdun dauden pertsonen kontrola eraman, eta jaioberriak txertatzen dituzte. Arreta berezia jartzen dute haurtzaroan, zenbat eta gazteagoa izan, orduan eta errazagoa delako kronifikatzea. Birusa duten jaioberrien kasuan, hamarretik bederatzik B hepatitis kronikoa garatzen du. Bat eta bost urte arteko haurren kasuan, erdiak. Helduen kasuan hamarretik batek.
Babes neurriak
Ez dago birusaren kontrako tratamendurik, baina kronifikatzen den kasuetan, birusa kontrolatzeko botikak daude. Horrez gain, zenbait neurri hartu daitezke babesteko; esate baterako, xiringak eta orratzak ez partekatzea; preserbatiboak eta beste hesi-metodoak erabiltzea; zauriak estaltzea; depilatzeko edota bizarra kentzeko xaflarik ez partekatzea; erregularki sexu-transmisio bidezko infekzioak hautemateko probak egitea; eta arriskuzko praktika baten ondoren esposizio osteko profilaxia hartzea.
Hizkuntzak osasun arretaren kalitatean duen eragina aztertu dute EHEk eta EHUk. Jon Zarate Sesma EHEko kide eta EHUko ikertzaile doktoreak emaitzen xehetasunak eman ditu.
Plataformak jakinarazi du Bidasoako ospitalean zerbitzua maiatzean itxi zenetik, Donostiako ospitalean ez direla "arreta egokia" ematen ari, kontsulta asko bertan behera uzten ari baitira "alternatibarik gabe". Maiatzean ESK sindikatuak salatu zuen larrialdi... [+]
541. urtean izurriak Bizantziar Inperioa astindu zuen. Historian erregistratutako lehen pandemiatzat jotzen da, eta luzaroan historialariek uste izan dute Afrikako ipar-mendebaldean izan zuela jatorria.
Baina berriki The Journal of Interdisciplinary History aldizkarian... [+]
Ukenduak egiten dituen orok solstizio bueltako data hauetan zeruari begiratu dio: bateko beroa eta besteko ekaitzak, sendabelarrak noiz bildu erabakitzen komeriak izan dira. Ikusten denez, San Joan eguna ez da edozein egun, indar eta sinbolismo bereziko eguna dugu. Edozein... [+]
GIB / HIESA kasuak mantendu dira, baina klamidia, gonorrea eta sifilis kasuak bikoiztu dira. "Osasun publikoko arazo" direla ohartarazi du Jaurlaritzako Osasun sailburuak, "gorakada nabarmena" izan baitute.
Sindikatuaren arabera Gasteizko garraio publikoko konpainiak bazekien langileak osasun arazoak zituela, eta "presioaren ondorioz" ekainaren 23an istripu larria izan zuen.
2009tik 2023ra izandako iktus intzidentziak jaso ditu Nafarroako Osasun Publikoko eta Lan Osasuneko Institutuak. Iktusa izan duten nafarren %84k arrisku faktoreren bat zuen.
Osakidetzak berak aitortzen duenez, “komunikazioa tresnarik garrantzitsuenetako bat da jarduera asistentzialean; beraz, zerbitzuaren kalitatea bermatzeko, ezinbestekoa da paziente eta erabiltzaileak erosoen eta seguruen sentitzen diren hizkuntza ofizialean jardutea”.
Iazko udazkenean egin zuten sinadura bilketa, eta abenduaren 12an entregatu zituzten atxikimendu guztiak Osakidetzaren Gasteizko zerbitzu zentraletan.
Sindikatuak adierazi du bi ospitale horietan behin-behinekotasunean daudela langile gehienak, eta ordezkapenak ez direla bermatzen; ondorioz, langileen lan-karga areagotzen dela. Gehitu du larrialdi zerbitzuetan “gainkarga” dagoela.
Gazte batek etxetik atera eta psikologoarenera joateko bizi dituen beldurrak eta barne gatazkak lantzen ditu ‘Barruko dardara’ film laburrak. Maider Arrutik (Errenteria, Gipuzkoa, 2003) sortu du, eta agorafobia nola bizi duen ikusaraztea du helburu. Bere bizipenetan... [+]
“Ea hurrengorako ikasten duzun…”. Horrela agurtzen zuen amak onkologoa, kariñoz eta lotsarik gabe, kontsultatik ateratzen ginen bakoitzean. Hamar bat kontsulta egingo genituen bospasei urteren bueltan, eta agurra beti bera izaten zen. Emakume atsegina... [+]
Legez, 16 urte bete arte ezingo dituzte sare sozialak erabili Australian, urte bukaera honetatik aurrera. Baina nola gauzatzen da hori praktikan? Gobernuaren azterketa batek ondorioztatu du teknikoki bideragarria dela, eta aurrekaria jarri du bide bera hartu nahi duten... [+]
Jose Ignacio Martinez Ortegak, OPA Herri Plataformako bozeramaileak, salatu du Eusko Jaurlaritzak “azkar” itxi nahi duela osasun mahaiko eztabaida.
Legea onartu eta ia hiru urte igaro direnean jarriko da martxan neurria. Espainiako Ministro Kontseiluak onartutako dekretuak dio biktima bakoitzak 32.000 eta 96.000 euro artean jasoko dituela kalte-ordain moduan.