Aurtengorako irakurgaiak
Urte berriaren hasieran asmo berritu egiten gara dirudienez, eta egin beharreko zereginen zerrendak egiten ditugu gutako batzuk. Egiteko horien artean irakurtzeko ditudan liburuen zerrenda izaten da bat, gero eta zerrenda gizenagoa. Zuetako ez gutxik zer irakurtzen dudan galdetu izan didazuenez, zerrenda horren berri ematea pentsatu dut. Donostiako Hontza liburu denda jarraipen bila ari dela berriki jakin dudalarik, bihotzeko minez ere idazten dut gaur liburuez.
Liburu hauek guztiak etxean ditut, batzuk irakurtzen hasiak eta beste batzuk ukitu ere egin gabeak. Norberak liburu bat idazten duenean nekeza izaten da irakurtzea, horrela bizi dut nik bederen; begiek atsedena eskatzen didatela iruditzen zait askotan. Hala, zerrenda gero eta gizenagoa aizue, ilusioz erosi eta irakurtzen hasitakoak apalean baitauzkat zain.
Zuza Zaken Slavic Kitchen Alchemy, nourishing herbal remedies, magical recipes & folk wisdom liburua da aurrenekoa. Amona poloniarrak erakutsi ziona jasotzen du liburuan egileak, sukaldeko tradizio zabala baina elikagaien eta sendabelarren artean bereizketa handirik egin gabe.
Aina S. Erice eta Amanda Mijangosen Viriditas Landareen mundu zoragarria ikusarazi ziguten emakumeak liburua ere bukatzeke daukat. Itzulpena egin zuen Uxoa Iñurrietak oparitu zidan eta bereziki ederra iruditu zitzaidan, orri gutxiren faltan uste dut bukatzeko penetan nagoela.
Bigarren eskuko liburu dendetan aurkitutako altxor bat ere hortxe daukat zain, ia nire adina daukan liburu bat. William A. R. Thomsonen Guía Práctica Ilustrada de las Plantas Medicinales du izena eta lan mardula dago izenburu arruntegi eta erabiliegi horren atzean. Gaur egun boladan zer dagoen ikusteko balio du, duela ez hain aspaldi beste sendabelar batzuk zuten ospea ezagutzeko ere bai; uste dut bilakaera hori nola gertatu den ikusteko baliagarri izango zaidala.
Katakraken deskubritu nuen Impedimenta argitaletxearen Gótico Botánico, cuentos de un verdor perverso ere hortxe daukat zain, sendabelarrak eta literatura uztartzen dituen lan bitxia. Mundu begetala fantasiatik irakurri izan duten egileen istorioen katalogoa dugu. Nathaniel Hawthorne edo Road Dahl izan daitezke ezagunenak baina Mary Elizabeth Counselman, Eli Colter edo Maria Moravskyren ipuinak ere badaude bilduman. Hemendik aurrera berdea beltz berria izango dela dio kontrazalean, berdetasun siniestroa jasotzen baitute askotan egileek euren ipuinetan. XIX. eta XX. mendeetan landareak izaki misteriotsu eta onuragarri bezain hilgarritzat ikusi zituzten askok, gaur egungo liluratik aparte samar.
Michio Hoshino egilearen El árbol viajero da zerrendako berriena. Ekologia, mistika, lurrarekiko maitasuna eta auto deskubrimendua biltzen dituela azpimarratzen du argitaletxeak. Zerbait izango du, 72. edizioan baitoa. Egilea natura gaitzat hartu zuen argazkilaria dugu, enkargu bat dela medio Errusian lanean ari zela hartz arre batek eraso eginda hil zena –gaitzerdi nire enkarguz ez zaigula halakorik gertatu, gehienez ere asunak erre zituen Dani Blancoren hatzak eta izpiliku soroan galdu zitzaigun Ibai Arrieta–.
Eta sendabelarrez, naturaz eta “nire gaiez” atseden hartu beharra sentitzen dudanean Uxue Alberdiren Hetero irakurtzen jarraituko dut. Ohiturari kontra eginez atzekoz aurrera hasi bainintzen irakurtzen eta jarraituko dugu ur hotzetan igerian. Fikzioaren, bizitzaren eta (bihurtzen ari) garen horren arteko hariak asko eta anitzak direlako errealitatea deitzen diogun trama honetan.
Ez naiz aparretsia, orraztearen aparretsia, ezta gutxiagorik ere. Baina ikasturte berriari ekiteko, zer den ez den, lakarra zuzen-zuzen ederki asko eginda nator zuregana.
Bizitza azkar pasatzen dela entzun eta esaten dugu maiz. Hala ere, gizakiok urte dezenteko bizi-itxaropena daukagu. Hainbat urte izan ohi ditugu ongi garatu, bizi eta ugaltzeko. Badira, ordea, hori guztia denbora askoz ere laburragoan egin behar duten gu bezalako ugaztunak:... [+]
Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]
Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]
Gabezia, pobrezia eta erromestasuna orokortu ziren. Euskal Herri atlantikoa harropuzkeriaren ur gaineko bitsetan bizi zen. Itsasoz haraindiko merkataritzak, arrantzak eta estraperloak gure iparralde osoko jendartea aberasten zuten. XVI-XVIII mendeak ziren. Meatzariak,... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Udan, Sargazoen itsasoan (Ipar Amerikako ekialdean) eme bakoitzak 2-3 milioi arrautza askatuko ditu. Baten batek bizirauterik badu, bi hilabeteren baitan ekialderantz igerian hasi eta urte erdi izaterako Azore uharteetara helduko da. Bertan elikatu eta haziko da, urtebeterekin,... [+]
Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]
Euskal Herrian badugu inurrijale bat, baina ez da Ameriketan aurkitzen den ugaztun hori. Gurean hegazti bat da inurrijale amorratua dena, hainbeste gustatzen zaizkio inurriak ezen Debagoiena eta Debabarrenean inurrijale ere deitzen dioten. Eta hau, okil espezie bat da:... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Etorri dira herriko jaiak. Gureak sanferminen atarikoak dira, uztailaren abiatzea. Eta aurten berrikuntza bat izan dute. Artisten herria da gurea, eta apain-apain janzten dute jaietarako, baina aurten, ustekabean, herriko kale nagusiko sarrerako sagarrondoak lorez jantzita hartu... [+]
Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkarteak frutazaintza sustatu nahi du eta horretarako egun-pasa ederra antolatu du uztailaren 29rako; hiru proiektu ezagutuko dituzte bertatik bertara: Erroak mintegia Ahatsan (Nafarroa Beherea), Kibbi Sat Donezteben (Nafarroa) eta... [+]
Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]
Etorri dira herriko jaiak. Gureak sanferminen atarikoak dira, uztailaren abiatzea. Eta aurten berrikuntza bat izan dute. Artisten herria da gurea, eta apain-apain janzten dute jaietarako, baina aurten, ustekabean, herriko kale nagusiko sarrerako sagarrondoak lorez jantzita hartu... [+]
Euskal Herrian badugu inurrijale bat, baina ez da Ameriketan aurkitzen den ugaztun hori. Gurean hegazti bat da inurrijale amorratua dena, hainbeste gustatzen zaizkio inurriak ezen Debagoiena eta Debabarrenean inurrijale ere deitzen dioten. Eta hau, okil espezie bat da:... [+]