Hamarkada oso bateko ibilbidea du honezkero Igitiek, Arratiako (Bizkaia) baserritar agroekologikoen elkarteak. 2010. urtean hasi ziren eskualdeko zenbait nekazari elkartzen, haien artean apenas ezagutzen ez zirela eta horri buelta eman beharra zitzaiola sentitu zutenean. “Bagenekien ekoizle batzuk bageundela, baina ez nortzuk ginen ezta zer egiten genuen ere”, dio Aner Mimenza kideak. Hastapeneko helburutzat zuten elkar ezagutzatik eta saretzetik etorri da ondorengo guztia, modu nahiko naturalean: taldearekin lotura handiagoa edo txikiagoa duten proiektu ugari sortu dira eskualdean —atal honetan duela gutxi atera genuen Maskilu kontserbena, adibidez—, eta ekoizleen artean ere ekimen komunak abian dituzte.
Elkarlana da bidea
“Lehen bileretatik ikusi genuen guztiok arazo oso antzekoak genituela, bai eguneroko lanari zuzenean lotutakoak, baina baita orokorragoak ere, instituzioen jarrerei zegozkienak adibidez”, dio Mimenzak. Oztopo horiei aurre egiteko elkartu eta lau ildotan banatu zuten Igitieren jarduna: merkaturatzearen ildoa, formakuntzarena, lur-poltsena eta ekinbide politikoarena.
Lehenengo puntuari lotuta, ekoizleen produktuei irteera emateko hainbat bide landu dute urteotan, eta eskualdeko udalekin elkarlanean azoka txikiak eta plazak berreskuratu dituzte. Ekoizleen artean formakuntzak antolatu eta nekazari berriei bidea errazteko ekimenak ere izan dituzte martxan urteotan; esaterako, lurrak erabiltzen ez zituzten hainbat jabe pribaturekin harremanetan jarri eta horiek landu nahi zituztenei eskaintzea lortu dute. Ekinbide politikoaren ildoari dagokionez, elikadura burujabetzaren inguruan lanketa egitea eta jendartean eragitea da taldearen helburua. “Bestelako eragileekin elkarlanean, gizartearen eraldaketari gure ekarpena egin diezaiokegula uste dugu”, azaldu du kideak.
Bailaran erreferente
Biztanle gutxiko bailara zabala da Arratia, eta baserri asko egon arren, horretatik bizi direnak gutxi direla dio Mimenzak. Eskualde sakabanatu horretan erreferentzialtasuna lortu du taldeak azken urteotako lanari esker, eta gaur egun, askotariko adin eta esparrutako hamalau bat ekoizle biltzen dira Igitien. Pandemiak taldearen jarduna zaildu eta zertxobait moteldu badu ere, berriz ere indartzen ari direla dio kideak, eta eskola-jantokien gaiarekin buru-belarri dabiltza azken hilabeteotan.
“Hor ari gara instituzioekin ere lanean, aldaketa bideratu nahian, eta krisi ekonomiko egoera honetan ere nekazaritzatik lanpostu duinak nola lor ditzakegun pentsatzen”, dio. Bide horretan, bada beste proiektu bat ere bailaran: errefuxiatuei lana eskaintzeko eta haiek sostengu ekonomiko minimo bat lortzeko negutegiak dituzte martxan. Bada, hori eta beste egitasmo asko Igitiek zuzenean garatutakoak izan ez arren, taldean ateratako kezka eta ideiei tiraka sortu dira. Elkarlanak eta saretzeak, berarekin, proiektu gehiago dakartzalako beti.
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik,... [+]
Pirinioetan dago ezpel basatien munduko eremurik handiena, eta hain zuzen Nafarroako Pirinioan, Abaurregainan, sortu zuten 2020an Ezpelzaintza 2050 egitasmoa. Cydalima perspectalis sitsa hondamendi handia eragiten ari da ezpeldietan azken urteotan, eta espeziea babesteko eta... [+]
Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]
Maiatzaren 10ean egun osoko festa berezia antolatu dute Zestoako Amilibia baserrian. Agroekologiaren eta elikadura burujabetzaren alde, Gipuzkoako Biolur elkarteak abiatutako proiektua da Amillubi, eta udaberriko hitzordua aitzakia paregabea izanen da tarte eder bat partekatu... [+]
Proventza eskualdean, Alpeen hegoaldean abiatu zuten Lili Saint-Laurent euskaldunak eta Mathias Guibert proventzarrak abeltzaintza proiektua duela hamar urte pasatxo. “Ardi, ahuntz, behi, txerri eta pottokekin plantatu ginen etxalde dibertsifikatua landuz, baina laborantza... [+]
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean etxean geratzeko aukera izan nuen, eta ordu arteko guztia, nolabait, apurtu egin... [+]
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]