Erromako kasazio-auzitegiko Prokuradore edo Fiskal Nagusiak sekulako kolpea eman die amiantoaren biktimei epaiketa hasi bezain pronto. Prozesuan mahairatutako argudio guztiak berriz entzun eta irakurri behar dituela esan du. Maniobra horrekin defentsak lortu du sententzia gutxienez aste betez atzeratzea.

Bestalde, akusatuari "hondamendi" delituagatik ezin zaiola zigortu ere azaldu du fiskalak, mota horretako delituak epe luzekoak direnean ez daudelako legez babestuak, hau da, preskribitu egin duela: "Preskripzioa ez zaigu gustatzen, baina batzuetan erabaki beharra dago justiziaren eta legearen artean", adierazi du. La Stampa egunkariaren esanetan horrek absoluzioa esan nahi du funtsean, 18 urteko zigorra delitu horrengatik ezarri baizitzaion. Dena den, ingurumenaren kontrako delituagatik zigortu dezakete oraindik Eternit enpresaren jabe zen Schmidheinyk.

Hasiera batean epaia gaur bertan jakingo zela uste zen eta epaileek berretsi egingo zutela 18 urteko kartzela zigorra. Atzerapenak eta fiskaltzaren jarrerak atsekabetuta utzi ditu biktimak. Asko Casale Monferratotik joanak dira Erromara eta epaiketa hainbat egunez zatikatzeak protesta giroa urtu dezake.

Urtean 100.000 hildako

Schmidheinyk enpresa sare handia sortu zuen mundu osoan barrena amiantoa –edo asbestoa– produzitzeko. Azkeneko hamarkadatan froga ugari eduki arren esaten zutenak produktu horrek minbizia sortzen zuela, hura estaltzen saiatu zen. Munduko Osasun Erakundearen arabera 125 milioi lagunek egin dute lan edo bizi izan dira amiantoaren arriskupean eta urtean 100.000 inguru hiltzen dira. Horietako milaka batzuk Italiako Casale Monferrato komuna txikikoak dira.

Casale Monferraton Schmidheinyren Eternit enpresak lantegi erraldoia zuen eta herri hura bihurtu da handiki suitzarraren kontrako ekimen judizial eta protesta sozialen zero gunea. Casale Monferratoko herritarrek 2004an abiatu zuten euren senideen hiltzailearen kontrako auzibidea eta epaiketa 2009an hasi zen Turinen, 6.400 pertsonaren salaketarekin. Turingo epaia oso irmoa izan zen: Schmidheiny-ren praktika Hitlerren nazien praktikarekin konparatu zuen epaile batek.

Suitzarraren abokatuek Erromako kasazio-auzitegian helegitea jarriko zutela iragarri zuten; gaur jakingo da, beraz, behin betiko sententzia zein izango den.

Amiantoaren kontrako mundu mailako erakunde bat?

Amiantoaren kontra borrokatu diren mundu osoko sindikatu eta biktimen elkarteak bilkurak eta batzarrak egiten ari dira gertakizun historiko hau aprobetxatuz. CCOO sindikatuan lan-osasunaz arduratu izan den Jexux Uzkudun ere bertan da eta ARGIAri azaldu dionez batzar horietan eztabaidatzen ari dira mundu mailako erakunde bat sortu ala ez.

Elkarteak beldur dira mundu mailako erakunde batean organikoki egituratuz gero infiltrazioak izango ote dituzten, hori gertatu izan baita kasu askotan. Maria Cristina Bruno kazetari eta publizistaren kasua ezaguna izan zen esaterako –Schmidheinyk kontratatutako agentzia bati informazio pasatzen zion–. Schmidheinyk azkeneko urteetan bere burua zuritzeko AVINA erakunde filantropikoa sortu du eta jasangarritasunaren inguruan lanean aritzen diren eragile asko erosi ditu.

Gaurko sententziak eta Italiako mugimenduak berak Euskal Herrian izango duen eraginaz galdetuta, Uzkudunen ustez Casale Monferratoren kasua “oso berezia” da, mugimendu herrikoi baten aurrean baikaude eta salatuak “kanpotarrak” dira. Espainiako Estatuan halako mugimendu baten hasieran besterik ez gaudela dio sindikalistak, Euskal Herrian urrats ugari eman diren arren hainbat enpresetako kaltetuekin.

Espainiako Estatuan amiantoaren kalteak Italian eta beste zenbait tokitan baino beranduago hasi dira nozitzen herritarrak eta adituen ustez datozen hamarkadetan pleurako eta biriketako minbiziarekin hildakoen kopurua izugarri handituko da. ASVIAMIE  Amiantoak Eragindako Biktimen Euskadiko Elkarteak emandako datuen arabera 25.000 euskal langilek arnastu dute asbestoa azken 30 urteetan eta horietatik 8.000-10.000 hilko dira behar baino lehen.