1936ko gerran exekuzioak egin zituen erregimentuaren omenezko erakusketarekin aurrera Iruñean
“Armadak eginkizun konstituzionala betetzen du eta bere historia kontatzeko eskubide osoa du”, adierazi du Iruñeko alkate Enrique Mayak America 66 erregimentuaren omenezko erakusketak sortutako polemikaren harira. Ostiralean irekiko dute erregimentuaren 250. urteurrena omentzeko erakusketa Gotorlekuan, oposizioko alderdi guztiak erakusketa ez egitearen alde agertu ziren arren.
Erregimentu baten historia erakusketa batean ezin azaldu izatea guztiz bidegabea dela azaldu du Mayak.Oso harro azaldu da alkatea erakusketa aurrera ateratzearekin: “Halako historia handia duen erregimentuak historian zehar egin duena erakusketa batean azaldu ahal izateak harrotasunez betetzen nau”.
America 66ren hainbat gertaera dituela adierazi du: “Jazoera batzuk ez ziren gertatu behar izan inoiz, baina beste batzuk primerakoak iruditzen zaizkigu”. Erregimentuari errespetu osoa zor diola esan du Mayak, “eta horrek omenezko erakusketa egitea merezi du”.
Oposizioko alderdiez gain, Iruñeko hainbat herritar eta Oroimen Historikoaren aldeko erakundeak ere omenaldiaren aurka agertu ziren. Erakusketa erretiratzeko sinadurak biltzen dituen kanpaina jarri zuten abian, eta 25.000 sinadura baino gehiago bildu dituzte.
Erregimentua Emilio Mola militar kolpistaren agindupean egon zen 1936ko Gerra Zibilean. 1937ko urtarrilean, Asturiaseko ospitale bateko hainbat emakume bortxatu eta hil zituzten, lau zaintzaile, sukaldaria eta 15 urteko neska batez gain.
Andatza mendia memoria leku bihurtu zuen Usurbil 1936 elkarteak apirilaren 13ko birsortze historikoan. Herritarren lan boluntarioarekin berreskuraturiko lubakiak antzezleku bihurtu ziren egun batez. Gerraren eraginez Usurbilen jazotakoak elkarbanatzeko enegarren ekimena izan da.
87 urte bete dira ostiral honetan, 1937ko apirilaren 26an abiazio faxistak Gernika bonbardatu eta sarraskitu zuenetik. Urtero legez ekitaldi andana antolatu dute erakunde eta eragile sozialek. Tartean, pasealekuan eta Astra fabrikan dauden sirenak martxan jartzea.
Joseba Asiron alkatearen aurkako irainak margotu dituzte EH Bilduren egoitza batean.
