Amazon eta lanaren ludifikazioa
Orain dela aste batzuk Glovolizazioari buruzko erreportajea idatzi nuen LARRUN aldizkarian. Bertan, Glovoren asmoa nagusi bat azaltzen saiatu nintzen: bere enplegatuak —ups, autonomoak— elkarrekin lehian aritu daitezela etengabe. Hori lortzeko erabiltzen dituen mekanismoez ohartarazi nahi izan nuen: joko-itxura duen aplikazio bat eta gastuak sozializatu eta etekina pribatizatzean oinarritutako enpresa-eredua. Halaber, iragarri nuen praktika horiek sustatzen dituzten lehiakortasuna eta kultura teknologikoa gure ekonomiaren hainbat esparrutara hedatuko direla datozen urteetan. Baina, hastapenetan dauden teknologiekin gertatu ohi den bezala, zaila da dinamika horrek epe luzean ekarriko dituen ondorioak irudikatzea. Bada, zalantza Amazonek argitu digu.
Amazonek zamalanak joko bihurtu ditu. Ez janari-banaketa, ez Internet bidezko lan modernoxkarik. Zamalanak: zaila zait irudikatzea espezializazio zein teknologizazio maila txikiagorik eskatzen duen lanik. AEBetako eta Erresuma Batuko hainbat biltegitan, enpresa horrek instalatutako sistemek joko itxura eman diote kutxak leku batetik bestera garraiatzeari. Langileek bata bestearekin lehiatzeko aukera daukate, baita beste solairu edota biltegietako lankideekin ere. Irabazleak moneta berezi batekin sarituak izaten dira eta horrekin arropa eta beste eros ditzakete Amazonen. Horrela, langileek inoiz baino gogorrago lan egiten dute eta ordainetan Amazonek zentimoen truke handizka erosten dituen gauzak baino ez ditu eman behar. Soldata igotzeko aukerarik ez dute eskaintzen, jakina.
AEBetako hedabideek “joko” horiek laudatu egin dituzte. Gauza retro eta guaitzat jo dituzte, gehigarri xelebreak lan aspergarri batean. Ez dute, ordea, azaldu nola Amazon baliatzen den sistema horietaz langileak are gogorrago lan egitera behartzeko eta haien mugimenduak monitorizatzeko[1]. Hortxe dago gakoa. Ez dago enpresarik trukean ezer jaso gabe lan-ingurunea jasangarriago bihurtzeko dirurik inbertituko duenik. Soldata igoera baten alde borrokan aritu den edonor horren lekuko da.
“Joko” horiek langileak hobeto kontrolatzeko tresna baino ez dira. Ekoizpena eta mozkina handituko dituzte, eta langileak pixkanaka zoratuko[2]. Antzeko asmakizun batzuk datozkit gogora: emailez betetako sarrera-ontzia, Whatsappeko etengabeko jakinarazpenak, mugikorreko aplikazio sorta mugagabea... Horrelakoek ere bizitza errazago eta dibertigarriago egingo zigutela zirudien. Baina burua apur bat galtzeko modukoak ere badira. Amazonen “jokoek” beste estres eta lehiakortasun geruza bat gehituko diote dagoeneko toxikoa den lan-inguru bati. Horrela, langileak motibatuta izango dituzte gainbegirale profesional baten soldata ordaintzeko beharrik gabe, bide batez.
Glovo eta antzeko plataformetan oinarritutako konpainien “berrikuntzak” ekonomiaren alderdi guztietan ezarriko dira. Kasu hori adierazgarria da oso, sektorerik berritzaile eta teknologikoenetan ez ezik, eskulanik aspergarrienetara ere iristen ari baitira. Berrikuntza horiek gogorrago, azkarrago eta merkeago lan egitera bultzatuko gaituzte. Baldin eta gure lanpostuak deuseztatuko ez badituzte.Lana ez da jokoa. Kontrakoa buruan sartu nahi dizun inor nahiko harreman tradizional baten mozorro berritzailea zuritu nahian baino ez dabil. Harreman horren izena: muturreko esplotazio ekonomikoa.
[1]Amazonen presioak direla eta, biltegietako langile askok pixoihalak janzten dituzte komunera joan ordez, produktibitatea igotzeko.
[2]Ez dirudi hori axola zaienik. Hemendik gutxira, langileak robotekin ordezkatzeko asmoa dute. Dagoeneko probak egiten hasi dira. Robot horiek bost aldiz bizkorrago lan egiteko gai dira, ez dute ordainsaririk behar eta bakoitzak 24 pertsonen lana egin dezake. Amazonen plana omen da langileak esplotatzea horiek dimititu arte. Ondoren, lanpostu horiek robotekin beteko dituzte.
Aste honetan egiten ari dira lanuzteak, lan-baldintzetan hobekuntzak exijitzeko. Aurreko hiru hilabeteetan ere izan dituzte grebak.
Oso ona iruditzen zait Soraluzeko “Jaso burua” ekimena, ezinbesteko kontzientziazioa bultzatzen baitu. Lehen Hezkuntzako umeen gurasoontzako hitzaldian izan nintzen joan den astean. Seme nagusia LHn zegoela, pantailen (eta pantailen edukien) erabileraren inguruko... [+]
LAB eta ELAk adierazi dute ez dela teilatua erortzen den lehen aldia, eta horrek arriskuan jartzen dituela langileak. Amazoneko langileek greban jarraitzen dute.
Trapagarango Amazoneko langileek salatu dutenez, “mehatxu eginez” deitu diete behin-behineko langileei greba egunetan lanera joan zitezen. Era berean, greba egunetarako “ordu osagarriak” eskaini izana leporatu diote enpresari.
Enpresaren jarrera “larria” salatu dute langileek. Eskaeren artean, jaiegunetan lan egiteagatiko konpentsazioak eta KPIari lotutako soldata-igoerak daude. Greba egunak abenduaren 17 eta 18a, eta urtarrilaren 3, 4 eta 5a dira.