47 milioi euro gehiago Esako urtegiaren segurtasuna bermatzeko
Ebroko Konfederazio Hidrografikoko (CHE) lehendakariak egin du iragarpena aste hasieran: Esako urtegia handitzeko lanen laugarren moldaketari aurten ekingo diote eta urtegiaren eskuin magala egonkortzeko 47 milioi euro gastatuko dira.
2001ean ekin zitzaien Esako urtegia handitzeko lanei eta, berez, 2006rako amaituta egongo zirela aurreikusten zuten. Oraindik, ordea, amaitu gabe daude. Gaur egungo bukaera data ofiziala 2027koa da, baina iragarpen berriarekin ezagutzera eman da egonkortze lan horiek 36 hilabete beharko dituztela.
Horrez gain, laugarren moldaketak urtegiaren gainezkabideei –euri handien garaietan ura ateratzeko bideak– ere eragiten die eta, guztira, lau urte eta erdiko amaiera epea aurreikusten dute; horrek esan nahi du lanak nekez bukatuko direla 2030 baino lehen. Urtegiaren aurrekontua, magalean egindako lanak eta bideak egokitzen egindako lanekin, dagoeneko 500 milioi eurotik gora bideratu dira handitze lanetara, hasieran aurreikusitakoaren hirukoitza.
Magalen ezegonkortasuna
Obren atzerapena batez ere eskuin eta ezkerreko magalen ezegonkortasunaren ondorio da. 2006an eta 2007an irristatze handiak izan ziren urtegiaren ezkerreko magalean. 2012an eta 2013an presari eusten dion eskuineko magalean izan ziren irristatzeak. Azken horien ondorioz, bertan eraikitako El Mirador de Yesa eta Lasaitasuna urbanizazioak (104 etxebizitza) eraitsi behar izan zituzten, eta CHEk 160 milioi euroko kalte-ordainak eman behar izan zituen.
Mugimendu horiek guztiek hasierako obren lau moldaketa ekarri dituzte eta laugarrenean kokatzen dira orain iragarritako 47 milioiak. 2016an hasi ziren laugarren moldaketarekin, baina oraindik ez dira hari dagozkion obrak hasi, aldez aurretik Espainiako Estatu Kontseiluak onartu behar dituelako. Horrela, urtegiko lanak geldi daude 2023ko udaz geroztik, eta CHEk adierazi du lanak berriz aurten hasiko direla.
Beti segurua, beti segurtatzen
2024ko abenduaren amaieran Espainiako Gobernuko Trantsizio Ministerioak, Bel Pozueta EH Bilduko diputatuari erantzunez, baietsi zuen "urtegia bete egingo" zela eta "urtegia segurua" zela. CHEren arabera hasieratik izan da segurua, baina proiektua dagoeneko laugarren moldaketan dago, horietako bakoitza segurtasun arazo bati finkatutakoa.
Segurua zen, baina badaezpada, aipatu bi urbanizazioak eraitsi ziren. Segurua zen, baina badaezpada, hasierako 1.500 Hm3-ko ahalmena 1.079 Hm3-tan utzi zuten (gaur egun 460 Hm3 ditu). Segurua zen, baina adituei magalen egonkortasunari buruz agindutako azterketak etengabekoak izan dira, eta horietako guztietan argi gelditu den bakarra izan da magalak mugitu egiten direla.
Baina zenbateraino eta zein arriskurekin mugitzen dira? Hor daude gaiaren irakurketa desberdinak, baina orain, bada ezpada ere, beste 47 milioi bideratuko dira eskuin magalaren segurtasunera. CHEko lehendakari Carlos Arrazolak iragan astelehenean egindako adierazpenetan ere sumatu daiteke kezkarik orain arteko segurtasunari buruz: "Ika-mika handiak izan dira urtegi honetan, eta ez dugu nahi zalantzarik izatea haren segurtasunari buruz". Antonio Aretxabala geologoarena da lehentxeago aipatutako azterketa horietako bat, eta bere iritzia tinkoa da: "Magal hori ezegonkorra da eta ez dago egonkortzerik".
Gaiaz gehiago jakin nahi duenak iragan urtarrilean landu genuen erreportaje zabalera jo dezake: Esako urtegiaren handitzea: apurketaren mamua beti hor.
Valentziako tanta hotzaren ondoren hondamendiaren itzala beste leku batzuetara ere hedatu da: zer gertatuko litzateke horrelako denborale erraldoi batek Esako urtegi handitua kolpatuko balu? Eutsiko ote lioke presak? Urak gainezka egingo ote luke? Galderak hor daude eta... [+]
Esako urtegia handitzeko proiektua berraztertu dezala eskatu dio Chunta Aragonesista alderdiak Espainiako Gobernuari, tanta hotzak berriki utzitako hondamendia ikusita. Halako euriteak jasanez gero, Esak ur hori guztia askatzeko gaitasun nahikorik ez lukeela izango eta... [+]
Nafarroako Justizia Auzitegiak bertan behera utzi du Nafarroako Gobernuak Geoalcali enpresari potasa ustiatzeko emandako baimena, Sustrai Erakuntzak eta Ekologistak Martxanek jarritako helegitearen ondoren.
"Segurtasun faltagatik" geldirik daude Esa urtegia handitzeko lanak Rio Aragon Elkartearen esanetan. Lan horien kontratua eteteko eta proiektua berrikusteko eskatu du talde horrek. "Bideragarritasun eza" onartzeko eskatu diote Ebroko Ur Konfederazioari.
Lanak duela 22 urte hasi ziren, baina urtegiaren eraikuntzak hamaika arazo izan ditu, eta oraindik lanek atzera-aurrera jarraitzen dute. Rio Aragón elkartearen eskaerari erantzunez, lanak 2027an bukatzea aurreikusten duela erantzun du CHE Ebroko Konfederazio... [+]
Ikerketa geologikoek behin baino gehiagotan ohartarazi dute, eta, orain, satelite bidezko zaintzatik heldu da abisua: Esako urtegia ez da egonkorra. Copernicusek, Lurra behatzeko Europako Batasunak abian jarritako programak, "mugimendua" antzeman du urtegiaren... [+]
Euskal Herria zeharkatzen dutenen artean ibairik handiena da Ebro. Haren ertzean mintzatu gara, Ollero bizi den Zaragozako sarreran, lertxunaren ibili geldoa, txorien kanta zoroa eta ibaiaren emari barea lagun, udaberria 33 gradura lehertu den arratsaldean, zorionez arbolen... [+]
Urtegiaren eskuin hegalak desegonkor jarraitzen duela eta, beraz, arrisku maila bat dagoela ondorioztatzen du. Txostena Ingeotyc enpresako Valentin Ibarra eta Tomas Morales geologoek egin dute Zangozako Udalaren enkarguz.
Nafarroako Gobernuko lehendakariorde Javier Remirezek azalpenak eman zituen Nafarroako Legebiltzarrean, duela hamabost hilabete amaitu baina orain arte plazaratu gabe egon den presaren segurtasunaren inguruko ikerketa baten harira. Ikerketa Espainiako Gobernuaren enkarguz egin... [+]
Azkenean agertu da “galduta” ibili den Esako urtegiko segurtasunari buruzko Espainiako Gobernuaren txostena eta urtegiko lanekin aurrera jarraitzea ahalbidetzen du
Espainiako Bide Ubide eta Kaietako ingeniarien Kolegioari egin zion enkargua Espainiako Gobernuko Trantsizio Ministerioak, ikusteko urtegiaren bideragarritasunaz erakundeak zer zioen.
Nafarroako Pirinioetako Aizpurgi herrian presa bat eraiki eta lur azpiko kanal baten bidez ura Esa urtegira eramateko proiektua kendu egin du Ebroko Konfederazio Hidrografikoak bere plan hidrologikotik.
Euskal Herriko hainbat tokitan izan dugun uda idorra ari da nabaritzen jadanik. Ebroko Konfederazio Hidrografikoak (CHE) jasotako datuen arabera, Nafarroan biltegiratutako ura azken hamarkadako batez bestekoaren oso azpitik dago, eta Esako urtegiaren kasuan gehienezko mailaren... [+]
Espainiako Gobernuak onartu duen Muga proiektuak 1.700 hektareako meatzea aurreikusten du Nafarroako Xabier eta Zaragozako Undués de Lerda udalerrien artean, Esako urtegitik oso gertu. Adituen ustez, besteak beste, inguruko erreka eta akuiferoak kutsatuko lituzke, lurra... [+]