Zein dira Esako potasa meatze erraldoiaren arriskuak?

  • Espainiako Gobernuak onartu duen Muga proiektuak 1.700 hektareako meatzea aurreikusten du Nafarroako Xabier eta Zaragozako Undués de Lerda udalerrien artean, Esako urtegitik oso gertu. Adituen ustez, besteak beste, inguruko erreka eta akuiferoak kutsatuko lituzke, lurra hondoratu eta Esako magalaren ezegonkortasuna handitu.


2021eko uztailaren 08an - 16:26
Azken eguneraketa: 18:41
Meatzeak lur azpian hartuko lukeen eremuaren planoa, Esa urtegitik gertu (irudia: Geoalcali)
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Espainiako Trantsizio Ekologikorako Ministerioak Geoalcali multinazionalari esleitu dio –Highfiels Resources enpresa australiarraren filiala– Nafarroa eta Zaragoza artean potasa erauzteko meatze proiektua, hainbat iturriren arabera, Euskal Herriko eta Espainiako Estatuko handiena litzatekeena, Esa urtegiaren ondoan. Potasa ongarria eta pestizida produzitzeko erabili ohi da.

Erreakzioak berehalakoak izan dira, eta haren kontra azaldu dira hainbat alderdi, eragile sozial eta talde ekologista. Ekologistak Martxan taldeak salatu du proiektua duela ia hamarkada bat aurkeztu zenetik, enpresari erraztasunak baino ez zaizkiola jarri aurrera eramateko, “hasieratik atzera bota beharrean”.

25 urtetan 6,3 milioi tona material erauzi nahi da urtero lurpetik, eta horretarako eguneko 1.000 kamioi beharko lituzkete, proiektuak dioenez. Gainera, ur kopuru handia behar da erauzketarako eta hori Esako urtegitik aterako lukete

2015etik hainbat alegazio jarri izan dizkiete erakundeek Muga proiektuari, hala nola Nafarroako Gobernuak edo Ebroko Konfederazio Hidrografikoak (CHE); baina 2019an ingurumen baimena lortu zuen Geoalcalik eta hortik aurrera bidea are errazago jarri zaio esplotazioarekin hasteko. CHE erakundeak Público-ri adierazi dio proiektua onartu bada, erakundeek egindako ingurumen ohartarazpenak bete direlako izango dela.

Baina ekologistak eta gai horretan adituak direnak ez daude hain ziur. Denera 1.700 hektareako zabalera eta 600 metroko sakonera izango luke meatzeak lurpean eta sorturiko hondakinek arazo handia ekarriko lukete hauen esanetan. Zein dira Muga proiektuaren arriskuak?

57 metroko gatz-mendia

Sustrai Erakuntzak 2020an argitaraturiko txosten batean zerrendatzen ditu horietako batzuk, Erreniegan izandako aurreko esperientzia kontuan hartuta. Toki hartan, Potasas de Navarrak utzitako herentzia oraindik sumatzen da, hondakindegi eta putzuek birgaitu gabe jarraitzen baitute eta gaizki itxita daude; horrek ekartzen du kutsadura Arga ibairaino iristea. Gainera, lurra hondoratu egiten da sarritan eta lurrikarak ere eragiten ditu egoera horrek.

Muga proiektuaren kasuan, kaltea handiagoa izango da, meatzeak berak dituen dimentsioengatik. Sustraik azaldu duenez, potasa erauzterakoan sorturiko gatz hondakinen mendia gutxienez 57 metrokoa izan liteke –13 milioi metro kubo–, baina seguruenik hori baino askoz handiagoa ere izango da, gatza berriz zulora sartzeko teknika ez delako bideragarria honen esanetan.

Kataluniako Bages eskualdean potasa meatze handi baten ondorioz sorturiko gatz-mendia. Inguruko nekazaritza eta abeltzaintzan zuzenean eragin du esplotazioak (arg.: Alerta DH)

25 urtetan 6,3 milioi tona material erauzi nahi da lurpetik urtero, eta horretarako eguneko 1.000 kamioi beharko lituzkete, txostenean irakur daitekeenez. Gainera, ur kopuru handia behar da erauzketarako eta hori Esako urtegitik aterako lukete.

Hain justu, Esako urtegiaren gertutasunak sortzen du kezka handienetako bat, meatzearen galeriak kilometro eskasera baileudeke. Galeria horietan ura sartzen denean gatza urtzen da eta horrek ur gehiago sortzen du, “katean sorturiko erreakzio horrek arazoa oso zail egingo du gelditzeko”.

Sustraik dokumentu horretan gogorarazi du Esako urtegiaren ingurua oso ezegonkorra dela eta aktibitate sismiko handiko ingurunea dela: “Arrakalak, hondoratzeak, urradurak eta bestelako eragin kaltegarriak sor daitezke, bai meatzean eta baita urtegian bertan ere”.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Ingurumena
2025-09-01 | Jakoba Errekondo
Pagatza, bizitza, sutza

Ez naiz aparretsia, orraztearen aparretsia, ezta gutxiagorik ere. Baina ikasturte berriari ekiteko, zer den ez den, lakarra zuzen-zuzen ederki asko eginda nator zuregana.


2025-09-01 | Garazi Zabaleta
Gidari artzain eskola
Artzainen hurrengo belaunaldiaren bila

Historikoki, artzaintzari eta abeltzaintzari guztiz lotuta egon den bailara da Erronkaribarrekoa, baina azken hamarkadetan nabarmen eraldatu da eta turismoa bihurtu da jarduera nagusia. “Ekonomia horrela aldatu da, eta hamarkadaz hamarkada ardi, behi eta behor kopurua... [+]


Mingain urdina

Odolustea uztailaren 10ean hasi zen. Hamar buru hil zaizkigu harrezkero: hazarkume bat, ahari bat eta zortzi ardi. Odol analisiek baieztatu dute mingain urdinaren gaitzaren ondoriozko heriotzak izan direla denak ere.


2025-09-01 | Irati Diez Virto
Satitsua
Burmuina txikituta bizirauten duen ñimiñoa

Bizitza azkar pasatzen dela entzun eta esaten dugu maiz. Hala ere, gizakiok urte dezenteko bizi-itxaropena daukagu. Hainbat urte izan ohi ditugu ongi garatu, bizi eta ugaltzeko. Badira, ordea, hori guztia denbora askoz ere laburragoan egin behar duten gu bezalako ugaztunak:... [+]


Caparrosoko Valle de Odieta makroetxaldea epaituko dute lurrak nitratoz kutsatu dituelakoan

Irailaren 2an izango da epaiketa Iruñeko Zigor Arloko 2. epaitegian, ustez 2021ean makroetxaldeak haren inguruko lurrak minden hondakinekin kutsatzeagatik. Sasoi hartan Valle de Odieta makroetxaldeko administrazio kontseiluan ari ziren bost pertsona epaituko dituzte.


Atlantikoko korronte baten kolapsoa adituek uste baino gertagarriagoa da

Ikerketa batek ondorioztatu du adituek uste baino AMOC korrontearen kolapsoa egoteko aukera handiagoak daudela. Korrontean aldaketa handiek eta azkenengo kolapso batek euri tropikaletan eraldaketa handiak eragingo lituzke, Europan negu oso hotzak eta uda lehorrak izango... [+]


Poligono eolikoak: oportunismo gutxiago eta plangintza demokratiko gehiago

Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]


Araba eta Nafarroa zeharkatzen zuten Forestaliaren bi autopista elektriko bertan behera geratu dira

Araba eta Nafarroa zeharkatu behar zituzten goi-tentsioko bi linea elektrikoren proiektuak ez dira gauzatuko. Espainiako Trantsizio Ekologikorako Ministerioak Aragoiko Tueste herrian Forestaliak egin behar zituen lau poligono eolikoen proiektuak artxibatu ditu.


Muruzabal eta Zarrakaztelu suteengatik hondamendi eremu izendatu ditu Espainiako Gobernuak

Izendapenak ahalbidetuko du kalte ordainak ordaintzeko prozesuak hastea. Bi suteetan 500 hektarea baino gehiago erre dira.


Talde ekologistak:
“Auditoretza ekonomiko bat nahikoa izan da inbertitzaileak Muga meatze proiektuan atzera egiteko”

Ekologistak Martxanek eta Sustrai Erakuntzak diote txinatar inbertitzaileek atzera egiteak agerian utzi dituela Zangozako meatzearen "funtsik gabeko arrazoiak". Nafarroako Gobernuari eskatu diote "interes publikoari erantzuten ez dion proiektu defendaezina... [+]


Meatzaldea eta Ezkerraldea ez dira zuen zabortegiak

A zer zortea gurea! Inork nahi ez duen edozein industria-proiekturentzako puntu bero gogokoena gara gu! Ezkerraldea eta Meatzaldea, beti prest beste leku batzuetan gogaitzen duen guztia beso zabalik hartzeko. Petronor? Ederto. Lindane-hobi bat? Aurrera. Dorre elektrikoak gure... [+]


Hegazkinez bidaiatzea trenez baino 26 aldiz merkeago izan daiteke Europan

Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.


Ibai Iturria Garmendia, mendi gidaria
“Jende asko ez da modu egokian joaten mendira, kezkagarria da”

Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.


Zangozako Muga meategia finantzaketarik gabe geratu da, txinatar inbertitzaileek atzera egin ostean

Txinako Qinghai enpresak atzera egin eta ez ditu 257 milioi euro inbertituko potasa meategi proiektuan. Finantzaketarik gabe ez ezik, Muga meategia ustiatzeko lizentzia ere ez du proiektuak, 2024ko urrian Nafarroako Justizia Auzitegiak bertan behera utzi... [+]


Portugaletik Turkiara, Europa hegoaldea sutan

Bero boladek, haizeak eta lehorteek suteak pizteko aukerak bikoiztu dituzte Europan. Portugal, Espainia, Grezia eta Turkia pairatzen ari dira suterik handienak. Milaka suhiltzaile eta herritar ari dira suaren kontra borrokan Europa hegoaldeko herrialdeetan.


Eguneraketa berriak daude