1975-1985 bitartean eskuin muturreko taldeek egindako 33 atentatu bildu ditu Nafarroako Gobernuaren txostenak

  • 1975-1985 bitartean, eskuin muturreko taldeek Nafarroan edo nafarrei egindako 33 atentatu jaso ditu Nafarroako Gobernuaren txostenak. Carlos III Unibertsitateko ikerlari talde batek egin du bilana, Bakearen eta Bizikidetzaren zuzendaritzak eskatuta. Frankismoaren azken urteetatik jarduten zuten eskuin muturreko taldeen zerrenda aipatzen du lan honek eta herritarrei dei egin diete datuak edo xehetasunak eman ditzaten, bere garaian kasu asko ez baitziren salatu eta beste asko, biktimak aitortzeko legeetatik kanpo geratu baitziren.

Ana Ollo kontseilaria eta Martin Zabalza zuzendaria txostenaren aurkezpenean. Pantailan, Javier Dorado, txostenaren zuzendaria. Argazkia: navarra.es.

2021eko otsailaren 09an - 16:16
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Horien artean daude, besteak beste,  Montejurrako hilketak, Hendaiako Angel Gurmindorena, Jose Miguel Etxeberria iruindarraren desagerpena, liburu-denden metrailamendua, alderdi politikoen eta sindikatuen egoitzen aurkako erasoa, ostalaritzako zenbait establezimenduren aurkako erasoa eta San Ferminetako Peña bat.

Egia ezagutzeko eskubidea

Ana Ollo Herritarrekiko Harremanetarako kontseilariak aurkezpenean adierazi duenez, txosten hori Bakearen, Bizikidetzaren eta Giza Eskubideen Zuzendaritza Nagusiak "iragana argitzeko eta terrorismoaren biktimei – Kasu honetan GALi eta eskuin muturreko taldeei lotutakoei – erreparazioa emateko eskatu dituen hainbat azterlanen parte da. Hori guztia egia jakiteko eskubidea oinarri hartuta, gizartea errealitate horretaz kontzientziatzen lagundu behar baitu ".

Txostenaren izenburua Terrorismo ezezaguna. Eskuin muturrak Nafarroan egindako atentatu terroristak (1975-1985) da eta ez dago itxita: "Izan ere, jasota dago lokaletan eta etxebizitzetan kalte pertsonalak eta kalteak eragin zituzten erasoak ez zirela salatu, kasu batzuetan, eta, beste batzuetan, epai judizialik ez egoteagatik indarkeriaren biktimak aitortzeko eta konpentsatzeko onartutako legeetatik kanpo geratu zirela".

Hori dela eta, txostenaren egileek dei egin diote Nafarroan eskuin muturreko indarkeriari buruzko datuak edo xehetasunak eman ditzakeen edozein pertsonari edo senitartekori Bakearen, Bizikidetzaren eta Giza Eskubideen Zuzendaritza Nagusira jotzeko.

Horrela, txostenak gutxi gorabehera eta modu ez-sakonean atentatuen taula bat jasotzen du, "Eskuin muturreko taldeek eragindako indarkeriaren izaera dela eta, azaldu dugun bezala, ekintza asko zigorrik gabe geratu ziren, salaketarik eta prozedura judizialik gabe. Datu batzuk biktimek emandako testigantzetatik datoz".

Erregimenaren azken urteetatik jarduten zuten eskuin muturreko taldeen zerrenda ere aipatzen da: guerrilleros de Cristo Rey, Triple A (Alianza Apostólica Anticomunista), ATE (Anti-Terrorismo ETA), Batallón Vasco Español edo Acción Nacional. Horietako askok "mesianismo katolikoaren" izendatzaile komuna zuten, zeinak bere ekintza bortitza justifikatzen baitzuen, "Lurralde-aldarrikapenengatik edo separatistengatik, erlijio-sinesmen baten inposaketagatik edo aurretiazko ekintza batengatik", ikerketan adierazten denez.

Ikerketa lanaren arabera, ekintza bortitzak "kasu askotan Estatuko aparatuko sektoreek babesten edo ezkutatzen zituzten. Funtzionario batzuk, konbentzimendu ideologikoagatik, sistema politiko demokratiko bat ezartzearen aurkakoak ziren".

Txostenak zera ondorioztatzen du: "Kuantitatiboki ETArena baino indarkeria txikiagoa izan arren, eragindako kaltea handia izan zen, demokrazia sendotzeko bidean aurrera egin nahi zuen gizarte batean. Eskuin muturreko terrorismoak –jarraitzen du– sufrimendu pertsonal eta sozialaren arrastoa utzi zuen, indarkeria terrorista jasan duten pertsona guztiek merezi duten justiziarekin tratatu ez dena".


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Eskuin muturra
2025-07-30 | Ahotsa.info
Eskuin muturreko talde sektario batek ‘Nabarro’ren omenaldia oztopatu du Abarzuzan

Eskuin muturreko sekta erlijioso bateko kideek, Deierrin bizi direnek, 1986an erbesteratuen aldeko ekintza batean Hernanin hil zen Fernando Ros Abartzuzako gaztearen omenezko ekitaldiko bidea oztopatu zuten igandean.


2025-07-22 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Japoniar nazionalismoa hasi da berragertzen mozorrorik gabe

Japoniako goi-ganberaren erdia berritzeko uztailaren 20an egindako hauteskundeek berretsi eta ondu egin dituzte aurreikuspenak: Alderdi Liberal Demokratikoak eta haren ia betiereko aliatua den Komeito konfesional eskuindarrak galdu egin dute Aholkularien Batzar horretan zuten... [+]


Migrazio politikak gogortzeko eskuin muturrarekin bat egin du Portugalgo Gobernuak

Portugalgo Gobernua osatzen duten Alderdi Sozialdemokratak eta CDS-Alderdi Popularrak Chega eskuin muturreko alderdiarekin bat egin dute Atzerritarren Legea erreformatzeko. Delitu larriak egiten dituzten migratzaile nazionalizatuei pasaportea kenduko diete, herritartasuna... [+]


2025-07-17 | Gedar
Faxisten protestak porrot egin du Torre Pachecon: Polizia eta prentsa gehiago, manifestariak baino

Lintxamenduen ostean immigrazioaren aurka izan den lehen mobilizazio-saiakerak ez du jarraitzaile gehiegi erakarri, baina izu arrazistak hartu du herria.


Delinkuentzia eta segurtasun eza, migratzaileak jipoitzeko aitzakia faltsuak

Jazarpen arrazistak eztanda egin du Espainiako Torre Pacheco herrian, Euskal Herrian ere ezagun zaizkigun diskurtsoak hauspotuta: immigrazioa lotzea delinkuentziaren, sexu-erasoen eta segurtasun faltaren gorakadari. Baina datuek frogatzen dute gezurra direla gorroto diskurtso... [+]


2025-07-16 | June Fernández
Meloi saltzailea
Torre-Pacheco

Twerk klasean gertatu zen, Bilbon. Merkataritza-gune batean dago dantza eskola, eta gortinek ez dituzte kristalak erabat tapatzen. Emakumezko lau ikasleok eta irakasleak luzaketak egiten geundela, gure short labur eta top-ak jantzita, bi mutiko hasi zitzaizkigun kristalaren... [+]


Etorkinen aurkako “ehiza-gau” antolatuak egin dituzte Espainiako herri batean, inpunitate osoz

Hainbat gauez jarraian, gorrotoa eta arrazakeria hedatu eta "etorkinen aurkako ehiza" egin dute Murtziako herri batean, "Espainia garbitzeko". Kolektibo antiarrazistek ultraeskuinaren inpunitatea salatu dute.


Baionako fiskaltzak ikerketa abiatu du Ane Lindanek EHZn egindako emanaldiaren harira

Espainiako Abokatu Kristauen Fundazioak Bilboko artista salatu du arrazoi beragatik, “eskarnio delitua” egin duela argudiatuta. EHZk barkamena eskatu die artistaren emanaldiak mindu dituenei, baina egoera gorrotoa sustatzeko baliatu dutenengandik “urrun”... [+]


Hernaniko Txosna Batzordea: “Faxismoari eta arrazakeriari bidea itxiko diegu”

Hernaniko San Joan jaietan magrebtarren kontrako eraso gehiagoren berri eman dute Hernaniko Txosna Batzordeak eta Amher SOS Arrazakeriak. Salatu dute herrian asteak daramatzatela "jarrera, gezur eta ekintza antolatu arrazistak" bizitzen, eta ohartarazi dute: "Hau... [+]


Ehunka herritar elkarretaratu dira Hernanin San Joan gaueko eraso arrazisten kontra

Hernaniko Txosna Batzordeak azaldu duenez, gutxienez hiru eraso arrazista izan ziren herrian ekainaren 23ko gauean, eta horren harira zabaldutako “bulo eta gezur arrazistak” salatu ditu. Udalak ere adierazpen instituzionala onartu du gertaturikoa gaitzesteko. Amher... [+]


Eskuin muturreko talde batek Donostiako ‘Jesusen Bihotza’-ren aldeko ekimena egin du

Donostiarra, defenda ezazu zurea leloarekin pankarta bat jarri dute, Jesusen Bihotza duen Espainiako bandera batekin batera.


Irungo ‘auzokide patruilen’ atzean, islamofobia, xenofobia eta erailketarako deiak

Maiatzaren 5ean “Lo Vimos en Irun” WhatsApp taldea sortu zenetik, 700 lagun baina gehiago bildu dira larunbatetan patruilak antolatzen dituen taldera. “Segurtasuna bermatzeko” eta “delituak prebenitzeko” aitzakien gibelean, gorrotoaren haztegi... [+]


Desokupacyl enpresa Donostian dagoela ohartarazi dute

Desokupacyl desokupazio taldeak bideo bat argitaratu zuen atzo sare sozialetan, Luis Nuñez Mané burua eta beste hiru kide Donostian zeudela esanez. Bideoa, Kontxan grabatuta dago, eta “okupatutako” etxeak erostera bultzatzen du bertan Manék:... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Eguneraketa berriak daude