1975-1985 bitartean eskuin muturreko taldeek egindako 33 atentatu bildu ditu Nafarroako Gobernuaren txostenak

  • 1975-1985 bitartean, eskuin muturreko taldeek Nafarroan edo nafarrei egindako 33 atentatu jaso ditu Nafarroako Gobernuaren txostenak. Carlos III Unibertsitateko ikerlari talde batek egin du bilana, Bakearen eta Bizikidetzaren zuzendaritzak eskatuta. Frankismoaren azken urteetatik jarduten zuten eskuin muturreko taldeen zerrenda aipatzen du lan honek eta herritarrei dei egin diete datuak edo xehetasunak eman ditzaten, bere garaian kasu asko ez baitziren salatu eta beste asko, biktimak aitortzeko legeetatik kanpo geratu baitziren.

Ana Ollo kontseilaria eta Martin Zabalza zuzendaria txostenaren aurkezpenean. Pantailan, Javier Dorado, txostenaren zuzendaria. Argazkia: navarra.es.

2021eko otsailaren 09an - 16:16

Horien artean daude, besteak beste,  Montejurrako hilketak, Hendaiako Angel Gurmindorena, Jose Miguel Etxeberria iruindarraren desagerpena, liburu-denden metrailamendua, alderdi politikoen eta sindikatuen egoitzen aurkako erasoa, ostalaritzako zenbait establezimenduren aurkako erasoa eta San Ferminetako Peña bat.

Egia ezagutzeko eskubidea

Ana Ollo Herritarrekiko Harremanetarako kontseilariak aurkezpenean adierazi duenez, txosten hori Bakearen, Bizikidetzaren eta Giza Eskubideen Zuzendaritza Nagusiak "iragana argitzeko eta terrorismoaren biktimei – Kasu honetan GALi eta eskuin muturreko taldeei lotutakoei – erreparazioa emateko eskatu dituen hainbat azterlanen parte da. Hori guztia egia jakiteko eskubidea oinarri hartuta, gizartea errealitate horretaz kontzientziatzen lagundu behar baitu ".

Txostenaren izenburua Terrorismo ezezaguna. Eskuin muturrak Nafarroan egindako atentatu terroristak (1975-1985) da eta ez dago itxita: "Izan ere, jasota dago lokaletan eta etxebizitzetan kalte pertsonalak eta kalteak eragin zituzten erasoak ez zirela salatu, kasu batzuetan, eta, beste batzuetan, epai judizialik ez egoteagatik indarkeriaren biktimak aitortzeko eta konpentsatzeko onartutako legeetatik kanpo geratu zirela".

Hori dela eta, txostenaren egileek dei egin diote Nafarroan eskuin muturreko indarkeriari buruzko datuak edo xehetasunak eman ditzakeen edozein pertsonari edo senitartekori Bakearen, Bizikidetzaren eta Giza Eskubideen Zuzendaritza Nagusira jotzeko.

Horrela, txostenak gutxi gorabehera eta modu ez-sakonean atentatuen taula bat jasotzen du, "Eskuin muturreko taldeek eragindako indarkeriaren izaera dela eta, azaldu dugun bezala, ekintza asko zigorrik gabe geratu ziren, salaketarik eta prozedura judizialik gabe. Datu batzuk biktimek emandako testigantzetatik datoz".

Erregimenaren azken urteetatik jarduten zuten eskuin muturreko taldeen zerrenda ere aipatzen da: guerrilleros de Cristo Rey, Triple A (Alianza Apostólica Anticomunista), ATE (Anti-Terrorismo ETA), Batallón Vasco Español edo Acción Nacional. Horietako askok "mesianismo katolikoaren" izendatzaile komuna zuten, zeinak bere ekintza bortitza justifikatzen baitzuen, "Lurralde-aldarrikapenengatik edo separatistengatik, erlijio-sinesmen baten inposaketagatik edo aurretiazko ekintza batengatik", ikerketan adierazten denez.

Ikerketa lanaren arabera, ekintza bortitzak "kasu askotan Estatuko aparatuko sektoreek babesten edo ezkutatzen zituzten. Funtzionario batzuk, konbentzimendu ideologikoagatik, sistema politiko demokratiko bat ezartzearen aurkakoak ziren".

Txostenak zera ondorioztatzen du: "Kuantitatiboki ETArena baino indarkeria txikiagoa izan arren, eragindako kaltea handia izan zen, demokrazia sendotzeko bidean aurrera egin nahi zuen gizarte batean. Eskuin muturreko terrorismoak –jarraitzen du– sufrimendu pertsonal eta sozialaren arrastoa utzi zuen, indarkeria terrorista jasan duten pertsona guztiek merezi duten justiziarekin tratatu ez dena".


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Eskuin muturra
Migratzaileei sarrera gogortzeko ituna onartu du Europako Parlamentuak

Europar Batasunean migrazio politika gogorragoa ezartzeko ituna onartu du euroganberak, zortzi urtetako negoziazioen ondoren. Hala, eskuin-muturraren ideiei men egin eta arau baztertzaileak erabili ahal izango dituzte hemendik aurrera herrialdeek, kontrola areagotzeko eta... [+]


2024-03-31 | David Bou
‘La xarxa ultra’

ARGIArekin azken kolaborazioa egin nuenetik lau hilabete igaro direnean, testu honen bidez nire iritzi-artikuluei berriro heldu diet, baina azalduko dizuet zergatik alde egin dudan denboraldi honetan aldizkari maitagarri honen orrialdeetatik.

Otsailaren 20an La xarxa ultra... [+]


Erorikoen monumentua eraistea eskatu dute Iruñean

Memoria historikoaren aldeko hemeretzi eragilek bat egin dute, Askatasunaren Plazako eraikina eraisteko eskatzeko. “Ezinezkoa da frankismoaren monumentu honi nortasun berri bat ematea”, azaldu dute.


2024-02-09 | Gedar
Isuna jarri diote Barakaldoko lagun bati, faxista bati aurre egitea egotzita

Iazko uztailean eraso zion faxista talde batek, labanaz. Orain, erasotua izan zen pertsona horri jarri diote 600 euroko isuna, faxistetako bati aurre egitea leporatuta.


Eguneraketa berriak daude