163 suizidio kode aktibatu dituzte Nafarroan, urteko lehen seihilekoan
204 lagunek beren buruaz beste egin zuten iaz Hego Euskal Herrian, datu ofizialen arabera. Suizidatzeko arriskua izan dezakeen jendearen jarraipenean jartzen dute indarra administrazioen protokoloek. Suizidioaz egoki informatzearen garrantzia ere azpimarratu dute, Suizidioa Prebenitzeko Nazioarteko Egunaren bueltan.
EAEn 141 herritarrek eta Nafarroan 63k egin zuten beren buruaz beste 2023an, datu ofizialen arabera. Aurten, berriz, 23 dira lehen seihilekoan Nafarroan suizidatu diren pertsonak; epe berean, Osasunbideak 163 suizidio kode aktibatu ditu (%57 emakumeak), arrisku egoeran egon daitezkeen herritarrak identifikatu eta jarraipena egiteko helburuz. Pertsona horien historia klinikoan agertzen da kode horren barruan daudela eta horren bidez lortu nahi da arreta terapeutikoa jasotzeko lehentasuna izatea, osasun sistemaren gurpilean katigatuta geratu ez daitezen.
Hamar urte dira Nafarroan jarrera suizidak prebenitzeko eta artatzeko batzordea sortu zutela (Napresui) eta administrazioaren arlo guztiak koordinatuta (osasuna, hezkuntza, gizarte zerbitzuak, larrialdiak, poliziak, hedabideak, eragile sozialak) elkarrekin lan eginez prebentziorako protokoloaren segimendua egitea du zeregin nagusi. Uneotan, protokoloa gaurkotu eta eraginkorrago bilakatzeko lanean ari direla adierazi dute Nafarroako Gobernutik.
EAEn ere, segimenduan jartzen du indarra Osakidetzak: suizidio saiakera bat izan duen jendearen jarraipena egiten dute, eta zerbitzu horretatik 1.500 bat lagun igaro dira, duela urte pare bat martxan jarri zenetik. Kasu horretan, artaturiko bi heren emakumeak izan dira.
Zehazki hezkuntzan, eskolan suizidioa prebenitu eta esku hartzeko protokoloa 613 aldiz abiatu zuten iaz EAEn, protokoloa martxan jarri zen lehen ikasturtean. Bai irakasleak, bai ikasleak gaian trebatzea da helburua, buruko osasun arazoak ikasleen artean ere arazo larri bihurtu diren garaiotan.
024 telefonora, larrialdietakora (112), Itxaropenaren telefonora, Besarkada elkartearenera… deitzea ere gomendatu dute administraziotik, ideia suizidak izanez gero.
Uste okerrak, estereotipoak eta sentsazionalismoa saihestuz, eta arrisku faktoreak, prebentzio neurriak eta dauden helduleku lagungarriak jakinaraziz informatzea inportantea da
Suizidioaz egoki informatzeak bizitzak salba ditzake
Tabuari, estigmari eta mito faltsuei aurre egiteko, baita ideia suizidak dituztenak laguntzeko ere, gaiaz ongi komunikatzea oso garrantzitsua dela nabarmendu dute prebentziorako Nafarroako batzordetik, eta horregatik, suizidioaz behar bezala komunikatu duten hedabide eta lanak aitortzeko sari lehiaketa abiatu du Napresuik.
Ildo berean, Agifes elkarteak ere komunikazio lehiaketa du martxan: osasun mentaleko arazoak dituzten pertsonen kolektiboari buruz ikuspegi arduratsuarekin informatzen duten profesionalen lana saritu nahi dute.
Azken finean, gaiaren inguruan dauden uste okerrak, estereotipoak eta sentsazionalismoa saihestuz, eta arrisku faktoreak, prebentzio neurriak eta dauden helduleku lagungarriak jakinaraziz informatzea inportantea da, ARGIAn kontatu genuenez.
Senideen esperientzia
Suizidioa Prebenitzeko Egunaren harira, hainbat ekitaldi antolatu dituzte han-hemenka. Azpeitian, esaterako, hitzaldia emango dute hilaren 16an, Agifesek antolatuta. Doluan eta gaixotasun larri aurreratuan laguntzeko Bidegin elkarteko Belén Perales eta Eneko Eizagirre kideek Suizidioa: nola prebenitu hitzaldia eskainiko dute, gaztelaniaz. Hizlari biek senide bat galdu dute suizidioagatik, eta euren esperientzia eta bidean ikasitakoa partekatuko dute.
Zer egin eta zer ez, norbaitek esaten badizu suizidatu nahi duela
Lagundu nahi eta kontrakoa eragin dezakegu, ez badakigu gestionatzen zer esan eta egin, gertuko norbaitek aitortzen digunean egoerak gain hartu diola eta bere buruaz beste egingo duela. Jarraibide erraz batzuk eman ditu Pablo R. Coca psikologoak, hain egoera konplexuari aurre egiteko lagungarri, eta ARGIAn eman genuen horien berri.
Presoa ziegan aurkitu dute hilik ostegun iluntzean. Eusko Jaurlaritzak esan du suizidio kasu baten aztarnak dituela. Gainera, Jaurlaritzak 2021ean espetxeen eskumena jaso zuenetik hiltzen den zazpigarren presoa da.
(Azken aldi luzean ezin naiz gauez atera, eta arratsaldez ere larri, eta asteburuetan ere ez, eta (jarri zaizue jada ihes egiteko gogoa), marianitoak eta bazkari azkar samarrak izaten dira nire enkontruneak. Konpainiak ondoegi aukeratu behar ditut. Ezin ditut poteoak... [+]
Euskal Herriko Unibertsitateko zenbait ikertzaileek harrera-egoitzetako nerabeen jokabide suizidak aztertu dituzte, eta ondorioztatu dute gazteen laurdena bere buruaz beste egiten saiatu dela. Salatu dute langile gehienek ezagutza “baxua” dutela.
Lagundu nahi eta kontrakoa eragin dezakegu, ez badakigu gestionatzen zer esan eta egin, gertuko norbaitek aitortzen digunean egoerak gain hartu diola eta bere buruaz beste egingo duela. Jarraibide erraz batzuk eman ditu Pablo R. Coca psikologoak, hain egoera konplexuari aurre... [+]
Salatu du larunbatean bere burua urkatu zuen presoari ez zitzaiola suizidioen aurkako protokoloa ezarri eta ziegan bakarrik zegoela, aurreko egunetan “ondo ez zegoela” adierazi bazuen ere. Azpimarratu du Jaurlaritzak espetxeen eskumena hartu zuenetik bere buruaz... [+]
Eskolan suizidioa prebenitu eta esku hartzeko protokoloa 613 aldiz abiatu dute EAEn, protokoloa martxan jarri den lehen ikasturtean. Bai irakasleak, bai ikasleak gaian trebatzea da helburua, buruko osasun arazoak ikasleen artean ere arazo larri bihurtu diren garaiotan.
Suizidioaz informatzeak lagundu diezaieke pentsamendu suizida duten pertsonei, baina horretarako egoki informatzea funtsezkoa da, tabu honen inguruan dauden uste okerrak, estereotipoak eta sentsazionalismoa saihestuz, eta arrisku faktoreak, prebentzio neurriak eta dauden... [+]
Incidence of mental disorders in the general population aged 1–30 years ikerketak osasun mentalaren inguruko datuak argitaratu ditu. Egungo egoeraren berri eman eta bizitzako etapa garrantzitsuenak zein diren argitu ditu besteak beste.
2021an, Getxo ZUrt! egitasmoa sortu zuten Getxoko Jon Garcia psikiatrak eta Fundación Doble Sonrisa-ko Naomi Hasson erizainak, suizidioaren prebentzioan lagunduko zuen proiektu bat aurrera eramateko xedeagaz. Bi urte geroago, egitasmoa inoiz baino aktiboago dago, eta,... [+]
Preso dauden pertsonen artean portaera suizida areagotu egiten da, faktore psikologiko eta soziodemografikoengatik. Hego Euskal Herrian, 2023an, bi presok egin zuten beren buruaz beste astebetean. Orain gutxi, Eusko Jaurlaritzak “laguntzarako presoen” irudia... [+]
Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak antolatu du ekimena aste honetan zehar, BECen, Barakaldon. 900 ikastetxetako ordezkariak izango dira eta zortzi orduko formakuntza jasoko dute. Begoña Pedrosa Hezkuntza sailburuordeak nabarmendu du ikasleen ongizate emozionala... [+]
Presoen suizidio tasa gizartean dagoen tasaren bikoitza baino gehiago da. Horrez gain, presoen herenak buruko gaitzen bat du. Europako presoen osasunari buruzko 2020ko datuak dira, orain aurkeztu duten OMEren txosten batetik eratorriak.
Lucasek 13 urte baino ez zituen, urtarril honetan bere buruaz beste egitea erabaki zuenean. Homosexuala zelako auzoan eta batez ere eskolan jasaten zuen jazarpenak eraman du heriotzara, gurasoek salatu dutenez. Bullyingaren eta homofobiaren aurkako borroka eztabaidagai jarri du... [+]
Zer egin norbaitek pentsamendu suizida adierazten duenean? galderari erantzun diote “Suizidioa: XXI. mendeko beste pandemia” jardunaldietan, eta horretarako, suizidioaz dauden hainbat mito gezurtatu dituzte lehenengo, suizidioaren inguruan galdetzeaz, arreta... [+]