Espetxeko azken heriotza “izebergaren punta” besterik ez dela dio Salhaketak
Salatu du larunbatean bere burua urkatu zuen presoari ez zitzaiola suizidioen aurkako protokoloa ezarri eta ziegan bakarrik zegoela, aurreko egunetan “ondo ez zegoela” adierazi bazuen ere. Azpimarratu du Jaurlaritzak espetxeen eskumena hartu zuenetik bere buruaz beste egiten duen hirugarren presoa dela, eta horrek erakusten duela “euskal espetxe ereduak huts” egiten duela. Ostiralerako mobilizazioa antolatu du Gasteizen.
Iragan larunbatean aurkitu zuten hilotz 47 urteko herritarra. Bere ziegan bakarrik zegoela urkatu zen. “Beraz, badirudi gaur egun ez zitzaiola aplikatzen ari Eusko Jaurlaritzak 2023ko apirilaren 24an argitaratu zuen suizidioak prebenitzeko protokoloa. Hori guztia, azken egunetan pertsona horrek ondo ez zegoela eta tratamendu psikiatrikoa jasotzen ari zela adierazi bazuen ere”, azaldu du Salhaketa Araba elkarteak. Suizidioen aurkako protokoloaren neurrietako bat da presoak ezin duela bakarrik egon, bere buruaz beste egin dezan ekiditeko, hain zuzen ere.
Bi urte direla eskuratu zuen Jaurlaritzak espetxeen eskumena, eta Salhaketa Arabak gogoratu du ordutik bere buruaz beste egin duen hirugarren presoa dela larunbatekoa. Bi suizidio egon dira Zaballan, eta bat Martutenen. Hala ere, heriotza horiek “izebergaren punta” besterik ez direla salatu du. “Euskal espetxe ereduak huts egiten du, betiko eredua izaten jarraitzen duelako”.
Espetxea vs gizarteratzea
“Espetxeetan gaixotasun mentala duten pertsonen %75 inguru daudela jakinda, hartu beharreko lehen neurria litzateke preso guztiak (%100) suizidioaren aurkako protokoloaren pean egotea”, adierazi du pertsona presoen aldeko elkarteak. Espetxea osasunarekin, bizitzarekin eta gizarteratzearekin bateraezina dela ziurtatu du. Batetik, espetxeka berak “sortzen edo areagotzen” dituelako “natural” gisa izendatzen diren heriotzak zein suizidioak. Bestetik, azaldu du, “ezinezkoa da pertsona bat gizarteratzea, gizartetik bananduz eta isolatuz epe luzez”.
Mobilizazioa
Azken heriotza eta espetxe sistema bera salatzeko mobilizazioa deitu du Salhaketa Arabak. Abenduak 1ean izango da, ostirala, Gasteizko Andre Mari Zuriaren plazan, eguerdiko 12:00etan.
Pablo Gonzalez Polonian atxilotu zuten 2022an espioitza leporatuta. 2024ko abuztuan aske utzi zuten baina ez zuten bere prozesua itxi. Orain, prozesua berriz ireki eta epaileek 2025eko udazkenean epaitu nahi dute Gonzalez.
Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.
Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.
Nafarroako espetxean dauden pertsonen bizi baldintzak aztertu ditu elkarteak. Ondorioztatu du Nafarroako Gobernua kartzelaren kudeaketaz arduratu beharko litzatekeela.
Nafarroako espetxe egoeraren mapatzea txostena aurkeztu du elkarteak Nafarroako Parlamentuan, 2024. urtean jasotako datuekin eta Iruñeko espetxeko presoen testigantzekin. Presoek salatu dute pilatuta dituztela moduluetan, eta batzuetan jipoiak eman dizkietela espetxeko... [+]
“Saihestu egingo dira giza eskubideen, ordenamendu juridikoaren eta espetxeetako tratamendu psikosozialaren aurkako balioak eta jarrerak babestea, justifikatzea eta goratzea ekar dezaketen adierazpenak”, dio, besteak beste, agiriak. Azaroan Eusko Jaurlaritzako... [+]
34 edo 35 urteko gizonezkoa, gasteiztarra eta alaba baten aita, ostegunetik ostiraleko gauean hil zen, Salhaketak jakinarazi duenez. Elkarteak gogoratu du Jaurlaritzak espetxe eskumena hartu zuenetik hiltzen den bederatzigarren presoa dela, eta egiturazko aldaketak eskatu ditu... [+]
Torturaren kontrako eguna baliatuz, Aske antolakundeak prentsaurrekoa egin du Bilboko Justizia Jauregian. Gaur egun ere tortura gauzatzeko baldintzek bere horretan jarraitzen dutela salatu dute.
Alarma jo du, beste urte batez, OIP Presondegien Nazioarteko Behatokiak. Abenduaren lehenean marka berri bat hautsi zen frantses estatuan, 80.792 pertsona atxiloturekin. Espetxe-administrazioaren aitzinikuspenen arabera, gainera, 86.000 baino gehiago izan litezke 2027an egungo... [+]
Hainbat euskal presok salatu duenez, Zaballako espetxezainek "ezkutuko greba" hasi dute, haien erdiak gaixotasun baja hartuta. "Ezkutuko greba honen bitartez, 'zerbitzuaren gabeziak' salatzea dute helburu, baina benetako greba bati ekin ez, eta preso... [+]
Nafarroako Salhaketak jakinarazi duenez, laguntza hori ezinbestekoa zen preso egondako pertsonek "gutxieneko oinarri ekonomiko bat" eduki zezaten, "askatasunean bizitzen hastera igarotzean". 480 eurokoa baino ez zen subsidioa.
Presoa ziegan aurkitu dute hilik ostegun iluntzean. Eusko Jaurlaritzak esan du suizidio kasu baten aztarnak dituela. Gainera, Jaurlaritzak 2021ean espetxeen eskumena jaso zuenetik hiltzen den zazpigarren presoa da.
Ostiralean aurkitu zuten hilotz, “gaindosi” zantzuekin, Naiz-ek argitaratu duenez. Jaurlaritzak ez du heriotza baieztatu asteartera arte, eta autopsiaren emaitzen zain dagoela adierazi du. EAEko espetxeen eskumena hartu zuenetik espetxean hiltzen den seigarren presoa... [+]
Espetxeetako osasun zerbitzuaren gabeziez mintzatu da Libertad Francés Lecumberri, Salhaketa Nafarroa elkarteko koordinatzailea: “Osasun arloko langileak espetxeko logikekin eta irizpideekin kutsatzen direnean, zenbait eskubideren bermatzaile izan beharrean,... [+]