Pollice verso

pollice verso
Jean-Léon Gérôme margolariak, erpurua behera zutela irudikatu zituen gladiadoreen borroketako ikusleak, eta huts historikoa keinu unibertsal bihurtu da.Jean-lëon Gérôme

Paris, 1872. Jean-Léon Gérôme (1824-1904) margolari akademizistak Pollice verso izenburuko koadroa pintatu zuen, eta, horrenbestez, izenburuko latinezko esapidea berreskuratu zuen. Antzinako Erromatar Inperioan, gladiadoreen borroketan, ikusleek mendean hartutako gladiadorea hiltzeaz edo bizirik uzteaz beren iritzia ematen zuten, eta pollice verso omen zen galtzailea hiltzea nahi zutela adierazteko eskuaz egiten zuten keinua.

Gérômeren olioan ikusleak hatz lodia behera dutela ageri dira, eta gladiadoreei buruzko filmek, Quo Vadis eta Gladiator-ek, esaterako, keinua zabaltzen eta finkatzen lagundu dute. Gladiator filmaren ekoizleek koadroaren erreprodukzio bat erakutsi zioten Ridley Scott zuzendariari gidoia irakurri baino lehen, proiektua onar zezan. “Irudiak Erromatar Inperioren loria eta ankerkeria adierazi zidan”, esan zuen Scottek, koadroak Erromatar Inperioko ohiturekin zerikusirik ez zuela jakin gabe.

Izan ere, margolari frantziarraren interpretazioa ez zen zuzena. Pollice verso esapideak ez du “hatz lodia behera” esan nahi, “hatz lodia luzatuta” baizik. Heriotza adierazten zuen keinua erpurua gora omen zen, zorrotik ateratako ezpata sinbolizatzen baitzuen. Enperadoreari gladiadorea bizirik utz zezan eskatzeko keinua, aldiz, ukabil itxia litzateke; hau da, ezpata gordetzeko eskatzen zuten. Horixe dio latinezko “pollice compresso favor iudicabatur” esaerak (borondate ona erpurua gordeta erabakitzen da).

Gérômeren hutsa keinu unibertsal bihurtu da, eta noiznahi oniritzia adierazteko hatz lodia jasotzen dugunean, oharkabean, antzinako erromatarren arabera, ezpata erabiltzeko prest gaudela esaten ari gara.


Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude