"Serioski egiten dugu yeyea"

  • Bi alderdi ditu The Sparteensek. Fikziozkoa bata, benetakoa bestea. Fikziozkoan, 1960ko hamarkadan beraien yeye estiloari esker famatu egindako super-izarrak dira; orain, urteetako isilunearen ondoren, bueltatzea erabaki dute, Jo ta Ke, Zu atrapatu arte eta Txus bezalako kanta ezagunekin. Marradun orrazkerak, bizar izpirik gabeko aurpegiak, loredun soinekoak, euroak, irribarreak... Errealitatean berriz, Urruñako entsegu lokala konpontzen ari direla-eta, Hendaiara joan, eta hurrengo kontzertuaren aurretik azken entsegua egiteko tokirik lortu ezinik dabilen yeye taldea da The Sparteens.
The Sparteens
The SparteensNora Arbelbide
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Bakeroak, bizar egin gabeak eta haserrea lokaleko arduradunek eskatu baino ordu gutxiago eman dizkietelako. Hala egin dugu hizketaldia Iban Rusiñol gitarra jolearekin, pertsonarekin, entseatzeko lekua lortu zain dagoela, une batez Douglas Nightingale, pertsonaia, albo batera utzirik.



Kontatu duzuenez, txantxa gisa sortu zen The Sparteens taldea. Maribel de Iriarte (abeslaria) eta zu telebistan yeye musikari buruzko erreportaje bat ikusten ari zinetela, otu omen zitzaizuen rock musikaren kanta ezagunak estilo hartara itzultzea. Txantxa oso serio hartu duzue, baina.


Nire lagun Paul Lux-i [baxu jotzailea] esaera lapurtuz, “txantxa oso asunto serioa da”. Proiektu osoa deskribatzen du esaldi horrek. Txantxa bat erdibidean utziz gero, ez da barregarri suertatzen. Bukaeraraino joan behar dela pentsatzen dut, nahiz eta ez dakidan gero lortzen dugun edo ez. Yeye estiloa guztiz asumitu, eta ahalik eta hoberen egiten saiatzen gara.

 


Kanta ezagunen yeye bertsioak egiten dituzue, nahiz eta fikzioan, noski, rock talde horiek diren The Sparteensen 60ko hamarkadako yeye kanten rock bertsioak egin dituztenak. Parodia da burura datorkidan hitza.


Saiatzen gara parodia ahalik eta gehien baztertu, eta benetan yeyea egiten. Benetako yeyea egiten. Soinu horrekiko eta harmonizazio horiekiko ahalik eta fidelen jokatzea da asmoa. Ez da parodia. Parodia da abesti orijinalarekiko, noski, baina nik estilo hori serioski egiten dut.

 


Rock mundutik zatoz zu, ordea. Yeye estiloa albo xamarretik pasatuko zitzaizula pentsatzen dut.


Espainiako telebistan ez zegoen besterik. Garai bateko film guzti-guztietan ageri ziren orduko yeye izarrak. Rocío Durcalenak edo Marisolenak ziren denak. Orain ere, ziur aski, film haietako baten irudi bakar bat ikusita, istorio guztia etorriko litzaidake gogora.



Badu nostalgia puntu bat, beraz, taldeak?


Nostalgia ez. Atzean, zintzilik gelditu zaidan zerbait da. Film haietan entzuten nuen musika asko gustatzen zitzaidan, eta asko gustatu izan zait gerora ere. Kostatu egin zait hori ulertu, onartu eta armairutik ateratzea, baina betidanik egin nahi izan dut halako musika, nahiz eta heavy metaletik hasi naizen.



Horregatik. Kanta hauek prestatzeko, lehenago ikerketa franko egin beharko zenuen.


Konponketak nola egin asmatzeko bai, baina kantu batzuk gogoan nituen aspalditik. Los Bravos, Los Brincos, Rocio Durcal... Gero ikerketa erraza izan zen, nik Espainia aldeko taldeak gogoan nituelako, eta Maribelek, berriz, Frantzia aldekoen berri eman zidalako. Hala sortu zen taldea, ni alde bateko taldeez ari nintzaiolako, eta bera, berriz, beste aldekoez. Ezagutzen ez nituen talde mordoa ezagutu nuen.



Eta badago bien arteko zubirik?


Frantzian yeyea lehenago hasi zen, eta soinu sinpleagoa zuen hasieran. Freskoagoa zen. Espainiara beranduago heldu zen estilo hau, eta instrumentazioak eta gainontzeko konponketak aberatsagoak bihurtu ziren. Nik nahiago dut Espainiakoa, egiten ziren konponketak asko gustatzen zaizkit. Baita Italiako yeyea ere. Rita Pavone, esaterako. Oso yeye partikularra da italiarra. Tonino Carotone entzutean hasi nintzen talde horiek ezagutzen.

 


Nahiko partikularra da zuena ere. Su ta Gar, La Polla, Sex Pistols, Nirvana eta halakoak yeye estiloan entzutea...


Ideia honekin aurrera segitzeko baldintza hori zen; yeyea egitea, baina gure garaiko abesti bortitzen bertsioak eginez. Asmoa zen testua eta musika ahalik eta aldenduen egotea. Horren arabera egiten dugu kanten aukeraketa, nahiz eta bertsionatu dugun Delirium Tremensen Ikusi eta Ikasi ez hain bortitza izan. Eskorbutoren baten bat egitea darabilkigu orain buruan. Los cojones me cortaría [barrabilak moztuko nituzke] eta hori guztia. Punk errepertorio osoa, egia esan, oso yeyea da, eta ez da kasualitatea La Pollak Tengo una chica muy yeye izeneko kanta edukitzea. Akorde berak errespetatuta, soinua aldatuz, oso erraza da punk kanta bat yeye bihurtzea.



Txus abestiaren bertsioa egin duzue. Garai batean Cojon Prieto y Los Guajalotes taldekoek rantxera bihurtu zuten kanta hori bera. Guajaloteak izan daitezke zuen erreferentzietako bat, agian?


Niretzat erreferente argia dira, bai, baina ez nuen haien bertsioa ezagutzen. Uste genuen lehenak ginela kanta horrekin halako ezer egiten, eta eskerrak ez genuen Guajaloteen bertsioa entzun, bestela, agian, beste kanta bat aukeratuko genuelako. Guajaloteak beti izan dira lehenak halako ideiak edukitzen. Rantxerak kantatzea, Tonino Carotone kanta italiarrak abesten aritzea... Toninok diskoa atera zuenean, pentsatu nuen: “Ze ona! Ze kabroia!”. Batzuetan zerbait otu, eta Iruñea inguru horretatik eginda heltzen dira ideia horiek. Lehendakaris Muertos eta jende hori guztia ere han ingurukoa da.



Joan den udazkenetik hona hilero bertsio bat atera duzue orain arte, eta single modura kaleratu. Bakoitza bere kutxan, eta bakoitza bere opariarekin. Kaleratu baino lehenago, ordea, kantaren egileari bidali dizkiozue. Zer erantzun jaso duzue?


Sex Pistolsi eta Kurt Cobaini ez dizkiogu bidali, baina ingurukoei bai, eta orokorrean erantzun oso ona jaso dugu. Ez dugu arazorik izan, eta batzuei asko gustatu zaie bertsioa. Ea hurrengoek nola hartzen duten.



Publikoari begira esfortzu berezia egiten duzue beti parte-hartzea bilatzeko; Twist lehiaketak antolatzen dituzue kontzertuetan, singleen artean lau baba ezkutatu, eta baba aurkitzen dituzten entzuleek hurrengo kantan ahotsak sartzen dituzte...


Twist lehiaketarena proba gisa egin genuen kontzertu batean, gag gisa, baina orain beti egiten dugu, eta kontzertuko nire unerik gogokoena da, jendea parte hartzera bultzatzen duelako. Funtzionatzen du, eta jendea animatu egiten da. Parte-hartzaileei dortsalak banatu, eta kopak banatzen dizkiegu gero irabazleei. Lehia gogorra izaten da batzuetan, Ipar Euskal Herrian, oso ohikoa baita rocka dantzatzea, baita rock akrobatikoa dantzatzea ere. Nibel altua izaten da zenbaitetan.



Bada esaten duenik rockak jada ez duela koskarik egiten. Ez omen du molestatzen. Yeyearen garaia itzuli da agian?


Egia da rock indartsua edulkoratzen hasia dela, aspaldi. Lehen ohituta ez ziren belarriek hobeto asimilatzen dute musika hori orain. Yeyea ere garai bateko rock eta twistaren bertsio edulkoratua da. Eta beraz, yeyearen garaia? Noski! Baina hitz bortitzekin!

Azkenak
Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Sektore publikoan gurasotasun baimena luzatu eta seme-alaba bakoitzeko diru laguntza handituko duela iragarri du Jaurlaritzak

Eusko Jaurlaritzaren Familia, Haur eta Nerabeen V. plana aurkeztu du Nerea Melgosa sailburuak asteazkenean. Hamazazpi "trakzio-neurri berritzaile" jaso ditu planak, baina ez dute zehaztu noiz jarriko diren indarrean.


CAFek giza eskubideak errespetatzen dituela “baieztatu” beharko du, Belgikako kontratu milioiduna eskuratzeko

Beasaingo enpresak 1.695 milioi euroko kontratua lortu du Belgikako SNCB-NMBS tren konpainia publikoarentzat 54.000 plaza dituzten bagoiak egiteko. Baina aurretik, belgikar konpainiak eskatu dio bere jarduerek nazioarteko zuzenbidea eta giza eskubideak errespetatzen dituztela... [+]


2025-07-24 | Gedar
Aurka kolektiboa
“Auzi politikoa da: zertarako egiten dugu musika?”

Musika-eszena antikomertzialean alea jartzeko asmoz sortu dute Aurka kolektiboa. Martin eta Katalin kideekin hitz egin dugu arlo horretako kolektiboen loraldiaz, musika politizatuaz eta musikaren potentzialitateez, industria musikalaz, makrojaialdiez eta beste.


Euskarafobia ari du beste behin Lizarrako Udalean

Lizarrako Udalak udarako antolatu dituen bost musika ikuskizunetan eta beste horrenbeste film emanaldietan bat bera ere ez da euskaraz izanen; datorren astean hasiko diren festen egitarauan haurrentzako ekitaldi bat dago euskaraz programatua, justu, erraldoi eta buruhandien... [+]


2025-07-24 | El Salto
Israelek Marwan Al-Hams doktorea bahitu du, Gazako kanpaina-ospitaleetako arduraduna

Abu Youssef Al-Najjar Ospitaleko zuzendari Marwan Al-Hams kanpainako ospitaleen arduraduna da eta Gazako Osasun Ministerioko bozeramailea. Uztailaren 21eko arratsaldean atxilotu dute Israelgo Indar Armatuek.


Eguneraketa berriak daude