Flandria askatua
- Bi estatu berri sortuko dira aurki Europan: Eskozia eta Flandria.
Belgikan 1965-1971 urteetan bizi izan nintzelako, bertagotik ezagutzen dut hura; eta, laburki bederen, Flandria zer den azaltzea niri tokatzen bide zait.
Belgikan 1965-1971 urteetan bizi izan nintzelako, bertagotik ezagutzen dut hura; eta, laburki bederen, Flandria zer den azaltzea niri tokatzen bide zait.
1990-1993 urteetan burutu zen erreformaren ondorioz, gaur egun Belgika Estatu Federala da .
Prozesua eta legeria zehazki ezagutu nahi dituenak badauka iturri bikaina: La Belgique Fédérale, Jacques Brassine CRISP, Dossier n.40, 1994; 379 orrialde. (Rue du Congrès, 35.1000, Bruxelles-Brussel).
Gure arteko batzuek, fede onez, herri kide baten bila begiratzen dute Flandriara.
Baina Flandria guztiz urruti dago gugandik. Guztiz aurrerago.
Alde askotatik izan dakiguke iturri. Hori bai. Flandrian hizkuntzaren arazoak izan duen zentraltasunaren aldetik, adibidez. Hemengo euskaltzalerik gogorrenak berak, beraska huts agertzen dira flandriar mugimenduan kokaturik.
Belgika 1830an sortu zenez geroztik 1930ra arte, frantsesa nagusi eta nederlandera gutxietsirik egon ondoren, azkeneko 80 urteetan flandriarrek pausoz pauso berreskuratu dute galdutako guztia, lurraldean eta instituzioetan. Guztia Brussel (Brusela) hiriburua izan ezik.
Eta orain azkeneko urratsa egitekotan daude. Alegia, Belgikatik alde egin, Flandria Estatu askatua eraikitzeko.
Eta lortuko dutela antzematen da.
Alde batetik, Belgika Estatu Federalean (9.979.000 biztanle ziren 1991an, 10,5 milioi gaur egun) gehiengo demografikoa direlako.
Hona hemen 1991ko kopuruak:
Flandriarrak: 6.007.000 bizilagun.
Frankofonoak: 3.972.000 bizilagun.
Ekialdean alemanez egiten duten gutxiengoa (65.000) Walonian daude administrazioaren aldetik. Brusselen, berriz, 238.000 bat dira nederlanderadunak; eta 716.000 bat frankofonoak.
Hitz batez: Belgikan flandriarrak dira gehiengoa (%60,2), eta frankofonoak gutxiengoa (%39,8).
Horrez gain, Waloniako industria eta ikatz-meategiak zaharkiturik gelditu dira; eta Flandria da gaur egun industria berriaren gunea eta ekonomiaren motor nagusia.
Brussel hiriburua elebiduna da legez (954.045 lagun; 1991an); de facto nagusiki frankofonoa delarik.
Orain dela lau hilabeteko hauteskundeak, Flandriar Kristau Demokrata alderdiak irabazi ditu; eta beronetako Yves Letermeri dagokio gobernua eratzea. Frankofonoek ezetz, eta baradera egin dute. Eta gobernurik gabe daude Belgikan lau hilabete honetan. Leterme moderatua ere, flandriarregia baita fankofonoen ustez.
Oraingoan flandriarrek Brussel/Hal-Vilvorde hautes-eskualdea puskatu nahi dute. Hal-Vilvorde Flandrian baitago, eta ez Brussel elebidunean.
Artean Vlaams Belang flandriar separatista alderdiko Filip Dewinter buruzagiak dio oraintxe dela une egokia Belgikatik bereizteko: “Ez dago belgikar hizkuntzarik, ez dago belgikar naziorik, ez dago belgikarrik ezer Albert erregea edo ez bada. Belgikarenak egin du. Gora Flandria askatua!”.
Geroak erranen. Baina fite heldu da eguna, ageri denez.
Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio Netanyahuren planari: lehen ministroak Gazako Zerrenda osoa okupatzeko asmoa erakutsi zuen, baina kontseiluak... [+]
Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]
Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]
338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.
Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]
Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]
Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana.
Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia.
Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.
Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]
Abuztuaren 29ko gaueko egitaraua bertan behera utzi dute, iazko jaietan gau horretan izan baitziren indarkeria kasuak: sumisio kimiko bidezko sexu erasoak eta borrokak "nabarmen" areagotu zirela azaldu du Amets Jauregizar herriko alkateak. Abuztuaren 28tik 31ra bitarte... [+]
Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.
Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]
Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari.
The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.
Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]
Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko".