Hiztegietako umezurtzak

  • Kanibalismoa ote?” galdetzen zuen Courrier International astekariko kazetariak, giza geneak txertatu zaizkion arroz bati buruzkoak azaltzen ari zela. Izan ere, nola deitu behar ote zaio haur jaioberrien zirin larria sendatzeko erabiliko omen den konposatu transgeniko horri? Besterik gabe, botikatzat hartuko ote da? Basmati moduko izenik ipiniko ote zaio zakutxotan edo zereal barraren itxuran plazaratzen bada? Ez da erraza gaiak harrotzen dituen hauts guztiak hitz bakarrean biltzea.

2013ko maiatzaren 03an
Garbiñe Ubeda
Dani Blanco
Joachim Sauer jauna ez da “gizarroza”. Kimika kuantikoan aditua, Berlingo Humboldt Unibertsitateko irakasle katedraduna, ikerkuntza molekularrean munduko hogeita hamar onenen artean aurkituko dugun zientzilaria da bizibideari dagokionez, baina bioteknologiak ukitutako produktuek bezalatsu uzten ditu berri-emaleak: inork ez daki nola deitu, harekiko tratuan nola asmatu. Bereziki haren emazte Angela Merkel –fisikan doktorea eta ikerkuntza molekularrean aritua hau ere– Alemaniako kantziler bilakatu zelarik, Lehen Damari dagozkion zereginak gogoz ala gogoz kontra gehitu zitzaizkionez geroztik.

Sozialdemokratek eta demokristauek osatzen duten koalizioa zuzentzen duenaren “bibotea” gustuko ez dutenek, esate baterako, Herr Merkel deitu izan diote ironiaz. Ironiaren ironiaz, hobeto esan, hain baita ironikoa norberaren abizena ezkontidearen abizenaren mesedetan galtzea, Pirinioetatik beherako lurraldeetan ez beste, praktika arrunta eta hainbat kasutan ia kuestionaezina izanagatik ere. Edo ironiaren ironiaren ironiaz, benetan zehatzak izanda. Angela Dorotea Kasner-en lehen senarraren abizena baita Merkel.

Batere txarra ez, seguruenik, Cherie Blair edo Hillary Clinton bezalako emakume karreradunen iritzia ezagutzerik balego.

“Operako mamua” ere izan da gizona. Batik bat G8ko goi-bileran estatu-buru boteretsuenen emazteak entretenitzeko lanak hartu aurretik. Ordura arte, haren emaztea Alemaniako historiako lehen emakumezko kantziler izendatu zuten egunean ere ez zuelako azaldu nahi izan eta urteko agerraldi publiko bakarra Bavierako Wagner Opera Jaialdiko inaugurazioan egiten zuelako datorkio goitizen literario hori.

Oraintsu, politikarien arteko ezkontide sonatuenaren rola zertxobait jokatzen hasi denetik, hiztegi lodikote bat baino gehiago astindu da hedabideetan nahiz politikari eta diplomatikoen bulegoetan “lehen dama” delakoaren pareko adiera maskulinoaren bila. Izango ote da berbarik “halakoren senarraren” arrunkeria gainditzearekin batera ohekide izate hutsari ardura politiko kutsua emango dionik? Jakina, goitizen irrigarrietara jotzeak ez du balio.

Zaila, halaber, Egunkaria aferako zazpi auzipetuei gertatzen ari zaiena biribilduko duen hitza aurkitzea. Zer-nolako barne-senak bultzatzen ote ditu Dignidad y Justicia eta AVT elkarteak edota ahozko epaiketa egiteko erabakia hartu duten hiru magistratuak ez punta eta ez ipurdian daukan fartsa neurririk gabe luzatzera?

Pasatakoak pasata, irentsitakoak irentsita, zer ote da aiherkundetik eta gorrototik harago sentitzen dena Euskal Kulturako zazpi biktima ezagunenak –Joan Mari Torrealdai, Iñaki Uria, Martxelo Otamendi, Pello Zubiria, Txema Auzmendi, Xabier Oleaga eta Xabier Alegria– prozesu hutsal, mingarri eta infinitu batera kateatu behar izateko...
Kanibalismoa ote?

Azkenak
2025-05-12 | Sustatu
Proiektu deialdia (Euskarabildua): teknologia burujabetza ardatz duten ekimenak

"Teknologia burujabea Euskal Herrian? Zure proiektua ezagutu nahi dugu!": horrela egin du deia Euskarabildua jardunaldiaren antolakuntzak hurrengo ediziorako proposamen eskea eginez. "Azaroan Euskarabildua jardunaldiaren 14. edizioa ospatuko da eta Euskal... [+]


2025-05-12 | ARGIA
Mobilizatzeko deia egin du Seaskak maiatzaren 23rako, agintariei “baliabideak eta errespetua” eskatzeko

Frantziako Hezkuntza Ministerioak oraindik ez dio Seaskari argitu hurrengo urtean zenbat ikasgela eta irakasle izango dituen. Hori dela eta Baionako kaleak betetzera deitu dituzte guraso eta euskaltzaleak. Igandean, Herri Urratsera milaka lagun hurbildu dira beste urte batez,... [+]


Enpresari bat atxilotu du Ertzaintzak paperik gabeko langileak esplotatzea egotzita

Ikerketa urtarrilean abiatu zuen Ertzaintzak, biktimetako batek Gizarte Segurantzan laguntza eskatu ostean. Nahiz eta egunero hamar ordu baino gehiagoz lan egin "ez zuen nahikoa baliabiderik, ezta jateko ere". Ondorioz, zuntz optikoa instalatzen zuen enpresa bateko burua... [+]


PKK-k desegin eta borroka armatua utziko duela iragarri du, lau hamarkadako bidearen ostean

Antolakunde armatu kurduak bere 12. kongresuan hartu du erabakia, Abdullah Öcalan buruzagi historikoak otsailean eginiko eskaerari jarraituta. 1984an abiatu zuen PKK-k Turkiaren aurkako borroka armatua, eta Nazio Batuen Erakundearen arabera 45.000 hildako inguru eragin ditu... [+]


analisia |
Ez, antisionismoa ez da antisemitismoa

“Gazako sarraskiak gerra gertaerak dira, eta erruduna Hamas da. (...) Ez dut inondik inora lotsagorritu beharrik borrokak eramateko Israelen moldeaz. (...) Denak poztuko lirateke Israelek lana bukatuko balu”. Haïm Korsiaren hitzak dira, Frantziako Rabbi... [+]


“Postmodernitatearen ezaugarria da dena zalantzan jartzea”

Errealitatea ipini dute zalantzan Imanol Alvarezek eta Iñigo Martinezek podcastaren bosgarren atalean... eta, errealitatea da, saioaren laburpena den artikulu hau, solasaldiko gogoetak brotxa lodiz jasotzera baino ez dela heldu.


Sorzabalen epai “historikoaren” aurrean torturaren izaera “sistematikoa” azpimarratu eta ekinbide judizialak iragarri dituzte

Larunbatean prentsaurreko bateratua eman dute Egiari Zor Fundazioak, Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokiak eta Iratxe Sorzabalen abokatu Aiert Larrartek. Ostegunean ezagutu zen sententzia mugarria dela adierazi dute hirurek. Larrartek adierazi du Estrasburgoko epaitegira... [+]


Gorrotoa, arrazakeria eta xenofobia postontzietan banatuz

Gasteizko Arana auzoan Nazioarteko Babeserako Harrera Zentroa birgaitzeko lanak hasi ondoren, bizilagun okupatuak eta kezkatuak garen aldetik eta Euskal Herria benetako harrera- herria izan dadin, berriz ere publikoki posizionatu beharra ikusi dugu. Beste behin ere lengoaia... [+]


Euskal armagintza industria eztabaidagai (IV)
Moldaketa eraldatzailea

Aurreko artikulua amaitzeko, Euskal Herriko xahuketa eta gerrarako ekoizpenaren inguruan (EHXGE, edo industria militarra) hitz egiten denean Zedarriak eta Eusko Jaurlaritzak jorratu nahi ez duten helburu bat jarri genuen mahai gainean: Euskal Herrian egindako... [+]


Ikastetxeetan Elikadura Osasuntsu eta Jasangarria Sustatzeko Espainiako dekretua
Beste behin ere... ezer ez aldatzeko

Espainiako Gobernuak Eskola Jantokien inguruko Errege Dekretua atera berri du, Euskal Herri Hegoaldeko eskola jantokien kudeaketan eragingo duena. Spoiler: elikadura sistema osasuntsu eta jasangarri bat garatzeko inolako asmorik erakusten ez duen dokumentua da.


2025-05-12 | Irati Diez Virto
Kondairetako piztia Kantauri Itsasoan

Kaxalotea edo zeroia (Physeter macrocephalus) munduko horzdun zetazeo handiena da, eta baita munduko horzdun animalia handiena ere. Beheko barailan soilik ikusten zaizkio hortzak, baina bakoitzak kilo bateko pisua izan dezake. Izatez, ez dago oso argi zertarako erabiltzen dituen... [+]


2025-05-12 | Jakoba Errekondo
Baso bat da dolarea, baita sagardoa ere

Aurten bai urtea da. Sagar urtea izango da aurtengo hau (Malus domestica). Eta baialdia behar bezala agurtu eta baliatzeko, besteak beste, dolareak gertatu beharko ditugu. 


2025-05-12 | Garazi Zabaleta
Ortulaguntza
Ekoizle txikiei arnas emateko lanpostu publikoa Debagoienan

Duela urtebete pasa gauzatu zuten Ortulaguntza proiektua Debagoienan. Langile bat kontratatu dute bailarako nekazaritza proiektu txikietan txandaka lanean aritzeko, hartara ekoizleei lan karga arintzeko eta baldintzak duintzeko. “Sektorea zaurgarri zegoela eta errelebo... [+]


Eguneraketa berriak daude