Zerukotik ARGIAra. 1976-81 bitarteko zerukotarren zerrenda osatze aldera (Elixabete Garmendia. 1975ean hasi zen Iruñean inprentako zuzentzaile lanetan eta 76tik 80ra Zeruko ARGIAko erredakzioan jardun zuen, azken urteetan zuzendari bezala.)


2005eko ekainaren 05ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

"Begiak itxiez gero Elixabete, Pilar eta Lourdes ikusten ditut, Donostiako hiru neska argiak, eta Ermiñe, eta Iñigo, eta Josemari, eta Txema, eta Felix, eta Bixente Ameztoi".
(Akordatzen, Joseba Sarrionandia)

Erreleboka aldatzen doan ekipo zabalaren gisa ageri da (Zeruko) ARGIA denboraren joanean. Guri 1976tik 1981erako tartea suertatu zitzaigun; Atxaga, Amatiño eta konpainiari hartu genien txanda, eta gure ondoren Ostolaza eta Zumalabek lideratu zuten taldea etorri zen. Aldi ezberdinetako kazetari, idazle eta gainerako langile eta kolaboratzaileak gainjarri egiten dira ordea, batez ere bi muturretan. Ondoko zerrendan ezin denak sartu, eta horrela, ez daude adibidez jakinekotzat eman behar diren izen batzuk -Xabier Lete, Ibon Sarasola, Txillardegi...-. Baina daudenak nor izan ziren, ziur, Zerukotik ARGIArako saltoa egin zen sasoi hartan.

Zumalabe, Joxemi: hurrengo taldearekin zubi egin zuen bi zutabeetako bat. L. Bastida sinatzen zuen erreportaje eta elkarrizketetan. Hasi, maketajean eta marrazkigintzan hasi zen.

Zubiria, Pello: musikako kronikak eta kritika zorrotzak eginez estreinatu zen, Artaso goitizena erabiliz.

Xalbardin, Joxe Mari Ostolaza. Publizitateko arduradun gisa ageri da 1978ko hasieratik. Berehala ekin zion artikuluak idazteari eta ko-erreportaritzari. Joxemirekin batera, ARGIAren salbatzaile 1981etik aurrera.

Velez de Mendizabal, Jose Mari: Mendiaga goitizenez ezagunagoa idatzietan. Arrasateko berriemale hasieran, artikulugile gisa birziklatu zen gerora.

Valverde, Karlos: Valverdetarren sagakoa, familiaren ofizioari jarraipena eman zion nolabait Zerukon, maketagintzan aritu baitzen.

Urrujulegi, Jon: artikulugilea, batez ere politika sailean. Ez zuen zuzentzailerik behar.

Uria, Iñaki: EUTGko filologia ikasleetako bat, laster artikuluak eta erreportajeak egiten hasi zena, bakarrik nahiz L.Bastidarekin adibidez.

Ugarteburutarrak: Antton administrazio arduraduna izan zen, bere ama Pepiri erreleboa hartuz. Aita, Iñaki, batzen zitzaien, aldizkaria, astero, harpidedunei bidaltzeko prestatu behar zenean.

Txema Larrea: kartzelatik hasiko zen idazten eta irten ondoren, Iruñetik, nafar aidea ekarri zuen basauriarrak. J. L. Aiala ere bera zen.

Tororo: grafista, marrazkilaria, zenbait azalen egilea... Izen-abizenik sekula ezagutu ez diogun artista.

Sarriona(i)ndia, Joseba: kredituetan beti darama soberako i hori. Goitizen batzuk erabili zituen hasieran -Joseba Basarte, Jose Angel Garaizar...-. Garaiko filma gogoangarrienen kritikak idatzi zituen, besteak beste.

Saizarbitoria, Ramon: aspaldikoa zen Zeruko Argian, baina arrastorik nabarmenena 1977-79 urteetan utzi zuen, Koldo Izagirrerekin batera "Baietz astea gaizki bukatu" eta "Oh! Euzkadi" sailak eraman zituenean. Juanba Berasategik egiten zizkien marrazkiak.

Rufino Iraola: bertsoen mundutik abiatuta, orotariko kolaboratzaile bilakatu zen.

Rotu: Karlos Astrain. Debako Arte Eskolatik zetorren, eta diseinuari astindu berritzailea eman zion. Beraren bidez ezagutu genituen letrasetak. Telebistako errealizazioan aritu zen gerora -Jaun eta Jabe- harik eta minbiziak eraman zuen arte.

Reizabal, Gorka: Pato ezizenaz ezagunagoa. Zerukon izen ofizialaz ageri da beti, zuzendari nahiz zuzendariorde gisa, kazetari titulatua baitzen.

Pilar Iparragirre: Sarrionandiaren "hiru neska argi"etako bat. Urbiakoa izatez, Bartzelonan kazetaritza ikasia, makinako teklei txinpartak ateratzen zizkien, eta bere erreportaje batzuek sua pizten zuten harpidedun tradizionalen artean.

Olariaga, Antton: kredituetan aurrenengo ageri den marrazkilaria. Hormasprayko eta Mozorrozko-Prekontseilari Maskaratuari eman zien bizia, eta horien bidez Trantsizioaren historia marraztu. Azal asko eta zenbait karteletan ere utzi zuen sinadura eta eskua.

Otaegi, Luis: argazkilaria, erreportaritzari beti ukitu artistikoa ematen ziona. Bihotzekoak jota hil zen, sasoi betean.

Ormazabal, Txema: Ormazabaltarren sagako argazkilaria. Orain irakaskuntzan dabil.

Okendo, 22: ate ziztrin batetik sartu, paketez betetako pasilo ilun batetik pasa eta... erredakzioan zeunden! Bistak patiora. Milagroz, ez zen inor galtzen bidean.

Nemesio Etxaniz: Mikel Atxagari bisitan etortzen zitzaion, kontu batzuk esatera. Sotana beltzaren azpian ezkutatzen zuen borrokalari izaera nekaezina.

Miren Jone Azurza: utzita zeukan Zeruko Argia ordurako, baina haren kazetari tituluaz baliatu zen astekaria urtetan.

Mariano Ferrer: honek ere bere kazetari titulua utzi zuen informazio orokorrerako baimena lortzeko. Abenidako ertzean zegoen Rosiren Kioskoko bezeroak ginen hura eta gu.

Lurdes Auzmendi: beste "neska argi"etako bat. Iparraldean errefuxiatuta egotetik zetorren eta kaosean ordena apur bat jartzen saiatzen zen. Ataungo larre motxekoa izan, eskuartetik barra-barra ateratzen zuen lana.

Loubet, Kepa: argazkilaria ordu libreetan, gerora Telebistan argiztatzaile.

Larrarte, Enrike: marrazkilaria. Hitz gutxikoa, bere pertsonaiak mutuak ziren beti eta, hala ere, oso ondo ulertzen zitzaien.

Landa, Josu: EUTGtik etortzen hasi ziren ikasleen gidaria, ordurako Susa aldizkaria sortzen. Jexux Ijurko izenez sinatzen zuen batzuetan.

Ladix Arrosagarai: Astema. Mikel Iribarren Xinaberrirekin batera, Iparraldeko berriemale, beti zirirako prest bata zein bestea, kroniketan nahiz zuzenean.

Karlos Arguiñano: Joxemik fitxatu zuen sukaldaritzaz idatz zezan. 1979ko ekainean estreinatu zen errezeta honekin: "Hontoekin (sic) betetako piperrak". "Gladys" izena jarri zion plater horri, Gladys del Estalen omenez.

Kaltzada, Julen: "Oinarrizko euskara" atalean idazten zuen, huntaz eta hartaz.

Jose Luis Alustiza: zuzentzaile gisa ziharduen, eta ingeniari burua lehertu beharrean jartzen zitzaion askotan ulermenaren eta txukundadearen bila.

Itxaro Borda: Nafarroa Behereko bazterren batetik bertso ikaragarri sentituak bidaltzen zituen. Emakume bakarra bertsoen atalean. Artean ez zeukan libururik argitaratuta.

Iñigo Lamarca: zuzentzaile jardun zuen uda batez, Santo Tomas Lizeoko ikasle aurreratua zela. Gero artikulugile gisa jarraitu zuen.

Herrietako berriemaleak: Eibarko Odile Kruzetarengandik hasi eta Baztango Mariano Izetarenganaino, tartean Juanjo Uria hernaniarra edo Murumendi -Andoni Sarriegi- beasaindarra. Gehienek izenordea erabiltzen zuten eta egunen batean argitu beharko da nor zen nor.

Hernandez Abaitua, Mikel: EUTGko filologo taldekoa. Panpinen erreinua liburuaren berrargitalpeneko epilogoan berak ezagutu zuen Zeruko haren argazkia atera du.

Garmendia, Xalbador: idatzizko zuzentzailea ezezik, ahozkoan ere egiten zituen zuzenketak, adibidez Eúskadi esan behar zela eta ez Euskádi. Egin sortu zenean, hara aldatu zen.

Felix Ibargutxi: edo Migel Otermin. Iruñean, oso tandem ona egiten zuen Txema Larrearekin. Gerora ere landuko zuen erreportaritzaren zantzuak hartzen zitzaizkion.

Ezeiza, Kaietano: Kaputxinoen ordezkaria, aldizkariaren jabeekin zubi egiten zuen, diplomazia kupidarik gabe erabiliz. Bere anaia Agustinek berpiztu zuen Zeruko Argia 1963an.

Estepan Aldamiz-Etxebarria: praka piraten aitzindaria, udan etortzen baitzen, Madrilen kazetaritza ikasten zebilela. Berak eskuratu zuen gerra aurreko Argiaren mantxeta Zeruko Argia kooperatibarentzat.

Ermiñe Madariaga: Madariagatarren sagakoa; Iparraldeko berriemale gisa, kronikak ezezik, hango exotismoa ere ekartzen zuen Okendo 22ra. Kukusu sinatzen zuen.

Donato Unanue: Zeruko Argiako gerente izatetik Egin sortzera pasa zen, beti ere kudeaketa lanetan.

Bixente Ameztoy: puntako pintorea ordurako, bere ikuspegi surrealista aplikatuz guk emandako gaiei, azal antologikoak konposatzen zituen.

Balere Bakaikoa: ekonomista, esparru horretako artikuluen monopolioa izan zuen urtetan, Gurutz Ansolari erreleboa hartuta. Seguru asko ARGIAren kolaboratzaileetan dekanoa.

Atxaga, Mikel: kredituetan "buruzagi" gisa ageri da aldi batean, eta horixe da ongien doakion definizioa Zeruko Argian. Faktotuma. Herrizale oinezko kazetaritza egiten zuenean. Felipe Gonzalezen prentsaurreko batean galdera bat euskaraz egitera ausartu eta iskanbila sortu zuen.

Arturo Delgado: Arturo el del Puro, azkenaldian sinatu ohi zuen modura. Argazkilari-erreportariaren paradigma, beti kalean zersuma, kamera aldean zuela. Bohemioa eta jeniala.

Amatiño: "Zenbat gara" eta "Bulebar irekia" ataletan, nahiz erreportaje eta elkarrizketetan, artikulugileetatik kazetarietarako urratsa egin zuen.

Ansorena, Jokin: Muxikina taldekoa, Santo Tomas Lizeoko ikasle zela hartu zuen sortzaile gazteenei zuzendutako "Zirrikitutan" atalaren ardura.

Aleman Amundarain, Josemari: marrazkilarien taldekoa. Pinturatik zetorren eta hemen eman zuen kazeta-ilustraziorako saltoa. Anaia, Gotzon, "Sortzaileon horrialdea" (sic), gero "Zirrikitutan" izeneko atalen arduraduna izan zen.


Azkenak
2025-06-27 | ARGIA
Gatikako azpiestazio elektrikoak 2028an egon beharko luke martxan

REE Red Electrica Española-ren Euskadiko, Nafarroako eta Kantabriako ordezkari Antonio Gonzalez Urquijo egon da ostegun honetan Gatikako azpiestazio elektrikoan, kazetariekin batera. 


2025-06-27 | Elhuyar
Adimen naturala

Adimen artifizialak adimenari berari buruzko eztabaida berpiztu du: zer da adimena, zertan bereizten dira giza adimena eta adimen artifiziala deritzoguna, zer egitura dute oinarrian… Eztabaida horrekin batera, animalien garunen egiturari eta gaitasun kognitiboei buruz... [+]


Espainiako Kongresuak gobernuari eskatu dio 78ko sanferminetako gertakariak “argitzeko” eta biktimei “aitortza” egiteko

1978ko sanferminetan gertatutako Poliziaren kargak argitzea, horiei buruzko dokumentuak desklasifikatzea eta gertakarietan hildako German Rodriguez biktima gisa aitortzea eskatzen diote Espainiako Gobernuari Kongresuak onarturiko dokumentuaren bidez.


2025-06-26 | Enbata
“Bertzelako mundua” nora joan zaigu?

Klimaren aldeko mundu mailako martxak oldar handia hartzen ari ziren 2018tik 2020ra, mundu mailako osasun krisia piztu arte. Hasieran krisi horrek mundua hobera aldaraziko zuelakoan ziren asko, baina oraingoz hasierako itxaropen hari gailendu zaizkio mesfidantza, etsipena eta... [+]


EH Bilduk manifestazio antifaxista egingo du azaroaren 22an Bilbon

Euskal Herriaren nazio izaera eta burujabetza aldarrikatzeaz gain, "erresistentzia eta borroka antifaxistari gorazarre egitea eta berrespen antifaxista egitea" jarri dute helburuen artean.


2025-06-26 | ARGIA
Saharar haurrek uda bakean pasatzeko aukera izango dute Zeraingo aterpetxean

Horbel kooperatibaren proiektu bati esker, errefuxiatuen kanpamenduetan bizi diren Saharako hamabi haur hartuko dituzte bi hilabetez Goierriko udalerri horretan. Orkli kooperatibaren Orklidea ekimeneko dirulaguntza jaso du proiektuak.


Euskara osasungintzan

Osakidetzak berak aitortzen duenez, “komunikazioa tresnarik garrantzitsuenetako bat da jarduera asistentzialean; beraz, zerbitzuaren kalitatea bermatzeko, ezinbestekoa da paziente eta erabiltzaileak erosoen eta seguruen sentitzen diren hizkuntza ofizialean jardutea”.


Amurrioko hizkuntza aniztasunaren elkargunea euskara dela aldarrikatu dute

Aiaraldeko Hizkuntzen Mapa proiektuarekin bat egin dute Amurrioko Amaurre, Zaraobe, Aresketa Ikastola, Mendiko Eskola eta Zabaleko ikastetxeek. Aiaraldeko Euskalgintza Kontseiluarekin elkarlanean udalerrian presente dauden hizkuntzak ikertu dituzte.


Hamaika mobilizazio gastu militarraren aurka eta Palestina zein Irango herritarren alde

Asteazkenean, NATOren goi-bilera hastearekin, aliantzak herrialdeei inposaturiko gastu militarraren aurkako mobilizazioak izan dira Hego Euskal Herriko hiriburuetan. Ostegunean eta ostiralean Iranen eta Palestinaren aurkako gerrak salatuko dituzte.


Gastu militarra %2tik %5era igotzea onartu dute NATOko herrialde guztiek

Hamar urteko epea dute NATOko estatu-kideek helburu hori lortzeko. Espainiak ere sinatu du akordioa, baina, aldi berean, Mark Rutte aliantza atlantikoko idazkari nagusiaren gutun bat eskuratu du Pedro Sánchezek, ustez "malgutasuna" emango liokeena. Donald Trumpek... [+]


Lanbide Heziketa euskalduna, noizko?

Zergatik eskaintzen dira Lanbide Heziketako hainbeste ziklo erdara hutsean EAEn? Zergatik jarraitu behar dituzte ikasketak gaztelaniaz ordura arte D ereduan euskaraz aritu diren ikasle andanak? Lanbide Heziketa euskalduntzeko behingoz plan estrategiko bat gauzatu dezala eskatu... [+]


2025-06-26 | Antxeta Irratia
Euskararen Mapa osatu dute Urruñan engaiatu diren herriko 42 eragilerekin

Bai Euskarari ziurtagiria lortzeko interesa agertu duten herriko 42 elkarte eta establezimenduekin Euskararen Mapa osatu dute Urruñan. Euskara «biziago» egiteko pausoak emateko prest liratekeen eragileak identifikatu ondoren, urratsak egiteko laguntza emango zaie,... [+]


Zuberoako Chaumes gasnategian eta Iratiko Txaletetan sexu erasoak jasandakoei babesa erakusteko dinamika abian da

Mauleko Chaumes gasnategian langile eta CGTko sindikatu ordezkaria izandako gizon baten kontrako lau salaketa dira pausaturik, eta Larraine gaineko Iratiko Txaletetan lankide ukandako bosgarren emakume batek ere gehitu du berea. Uztailaren 3an iraganen da auzia Pauen. Erasoa... [+]


2025-06-26 | Aiaraldea
Arartekora jo dute, “Osakidetzak ez dielako osasun sistema publiko eta duinaren aldeko 5.646 sinadurei erantzun”

Iazko udazkenean egin zuten sinadura bilketa, eta abenduaren 12an entregatu zituzten atxikimendu guztiak Osakidetzaren Gasteizko zerbitzu zentraletan. 


2025-06-25 | Euskal Irratiak
Betharram ikastetxearekin lotutako bortizkeria kasuak ikertzeko, lekukotasunen bilketa abiatu dute

Betharram ikastetxearekin lotutako sexu eta bortizkeria kasuak ikertzeko asmoz, Batzorde Ikerketa Independenteko kideek lekukotasunen bilketa abiatu dute


Eguneraketa berriak daude