Dantza indarkeria bihurtzen denekoa

  • Emakumeen kontrako biolentziaren aurkako eguna ospatzen ari zelarik, gure herri batzuetan tradizioa dela-eta gertatzen ari dena etorri zitzaidan burura. Hasiera batean Bidasoako urak zerbait eramaten duelako usteak hartu ninduen, baina gero konturatu nintzen arazoak iturrian eta bokalean gertatzen zirela.


2014ko abenduaren 01ean - 10:44
Azken eguneraketa: 2015-02-26 13:37
Mutil-dantza Elizondon (Arg.: Baztango Haizegoa, CC By SA).
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Morea da emakumeen kontrako biolentziaren aurkako ikurra, zirkulua. Jende asko dagoenean bihurtzen da mutil-dantza zirkulu, zirkunferentzia; bizkitartean “zirkulu irekia” da. Halako gonbidapen bat da irekitasun hori. Edonork parte har lezake. Neu ere, Iruñekoa izanda, askotan izan naiz zirkulu ireki horren partaide, inongo trabarik gabe. Batzuetan, mutil-dantza horren maitatua ez zen garai ez hain urrunetan, soka horren bigarren postuan dantzatu egin naiz, Izeta zenaren gibelean, nire aurrean zeudenak mutil-dantza zailenak heltzen zirelarik apartatzen zirelako.

Ordutik hona urteak pasa dira. Urte aunitz. Mundua aldatu da bitartean eta gure bizitzak ere bai. Denon bizitzak: emakumeonak eta gizonezkoenak. Aldaketa horien harira ez gara tradizioan tematu. Zergatik mutil-dantzetan bai? Zergatik iruinseme batek har lezake parte Elizondoko Bbstetako mutil-dantzetan eta Elizondoko alaba batek ez? Zergatik erabaki dugu (dute) mutil-dantzaren ezaugarri bat tradizio bihurtu? Tradizioa al da jasotzen dugun hori jaso dugun bezala mantentzea eta ondokoei pasatzea? Mutil-dantzak al dira tradizioa ala gizonezkoak mutil-dantzetan aritzea? Mutilenak ala hil?

Arazoa ez da berria. Betidanik entzun dugu nola Mauriziok neska bat sartzen zelarik mutil-dantza eteten zuen. Hori, inauterien kontrako debekuen historian bezala, tematzen den errealitate baten isla bihurtzen da: betidanik, edo aspalditxotik –berdin zaigu– emakumeek bestaren protagonista nahi izan dute. Orduan, eta eskakizun honen aurrean, zergatik hartzen da Hondarribiko “soluzioa”? Ez al dago bertze irtenbiderik? Ez dago bertze nora begiratzerik? Aipatu dugun Bidasoa horren bi bazterretan oso bertzelako aterabideak onartu dute: Beran, Donezteben, Iturenen…  toki guzti horietan emakumea sartu da tradizioan, edo sar daiteke. Eta ez bakarrik beraien herrietako adierazpen kulturaletan, baita ere horiek ematen diren denbora eta esparru sinboliko nagusietan: plazan, denon aitzinean, denekin batera, komunitate bat osatuz.

Indarkeriak mota askotako adierazpideak ditu. Tradizioaren erabilpena horietako bat izan daiteke. Nahi badugu mutil-dantzaren aspaldiko erranahia munduari erakutsi, atera daitezela gizonezkoak “aunitz urtez” sarrera horretara, beraiek bakarrik, normalean erabiltzen ez duten txapela eskuan dutela, nahi duten bezala jantzita eta ez bakarrik agur eginez, dantzara gonbidatzen ere bai, denoi; zentzu jatorrenean plaza-gizonak direla adieraziz, mundu-gizonak, mende honetako mundu-gizonak direla erakutsiz. Eta Baztango dantza baino gehiago, bihur dadila mutil-dantza baztandarren dantza. Aunitz urtez!


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Indarkeria matxista
Zartako eta Radiocrimen taldeek baxu jotzailea kanporatu dute indarkeria matxista leporatuta

Instagrameko @denuncias_euskalherria kontuak publikatu ditu hainbat salatzaileren mezuak. Horietan salatu dute bi talde horien baxu jotzaileak haren bikotekide ohiak fisikoki eta psikologikoki eraso izana


Gizon bat atxilotu dute Iruñean bi adin txikikori sexu erasoak egitea eta hirugarren bat bahitzen saiatzea leporatuta

Uztailaren 5ean egin zituen sexu erasoak Iruñeko barraka gune batean. Leporatutako delituen larritasuna dela eta epaileak fidantza ordaintzeko aukera kendu dio.


2025-07-08 | Gedar
Tolosaldean, adin txikiko neska bat modu jarraituan bortxatu du 71 urteko gizon batek

2024aren bukaeratik behartu du gaztea berekin sexu-harremanak izatera, diru truke.


2025-07-07 | Leire Artola Arin
ANALISIA
Jaiak ere, gizonenak?

Uda giroan barneratuta, heldu dira herriko festak, baita sexu erasoen salaketen gorakada ere. Gozamenerako guneak sortzeko hilabeteetako lana egiten dute jai eta txosna batzordeetako kideek, eta goraipatzekoa da espazio horiek bermatzeko herritar boluntarioek egiten duten... [+]


Leire Martinez, Equala berdintasun aholkularitza
“Zaila egiten zaio gizarteari onartzea albokoa izan daitekeela erasotzailea”

Erasoen aurrean jarduteko protokoloaren garrantziaz mintzatu da Equala berdintasun aholkularitza zerbitzuko Leire Martinez. Eraso baten aurrean zer egin, nora deitu eta nola babestu jakiteko balio du. Iruñeko Peñen Federazioarekin aritu dira elkarlanean aurten ere.


Julia Mengolini kazetari argentinarrak Milei salatu du, bere aurkako “gorroto kanpaina” bat aireratzeagatik

Adimen Artifizialaz egindako bideoak sareratu dituzte, Mengolini difamatzen dutenak. “Gorrotoa bultzatzea, indarkeria kolektiboa eta bortxazko mehatxuak” izan direla salatu du kazetariak, eta zigor bideari ekingo diola.


Zuberoako Chaumes gasnategian eta Iratiko Txaletetan sexu erasoak jasandakoei babesa erakusteko dinamika abian da

Mauleko Chaumes gasnategian langile eta CGTko sindikatu ordezkaria izandako gizon baten kontrako lau salaketa dira pausaturik, eta Larraine gaineko Iratiko Txaletetan lankide ukandako bosgarren emakume batek ere gehitu du berea. Uztailaren 3an iraganen da auzia Pauen. Erasoa... [+]


2025-06-25 | Euskal Irratiak
Betharram ikastetxearekin lotutako bortizkeria kasuak ikertzeko, lekukotasunen bilketa abiatu dute

Betharram ikastetxearekin lotutako sexu eta bortizkeria kasuak ikertzeko asmoz, Batzorde Ikerketa Independenteko kideek lekukotasunen bilketa abiatu dute


Arabako Aldundiak indarkeria matxistaren biktimei arreta murriztu diela salatu du ESK-k

Lanpostuak, emakumeak artatzeko egonaldi ertaineko harrera zerbitzua eta aurrekontua murriztu ditu Aldundiak.


Zizurren ikasleak komun eta aldageletan grabatzen zituen irakasleak 180 urteko zigorra jaso dezake

Zizur Nagusiko institutu batean 41 pertsona grabatu zituen eta haietako 30 bere ikasleak ziren. Argazki batzuk sare sozialak erabilita lortzen zituen eta adimen artifizialarekin aldaketak egiten zituen.


Elkarretaratzea egingo dute Muxikan, jaietan gizon batek hainbat adin txikiko neskari eginiko sexu erasoak salatzeko

San Roman auzoko jaietan bost neska adingaberi ukituak egiteagatik 18 urteko mutil bat atxilotu zuen Ertzaintzak Muxikan (Bizkaia). Udalak eta herriko Mugimendu Feministak elkarretaratzea deitu dute asteartean 20:30erako.


92 urteko gizon bati kartzela zigorra ezarri diote, zaintzaileari sexu erasoak egiteagatik

Akusazioa onartu, eta eragindako kalteengatik, kalte ordainak ordaindu dizkio: zigorra jaitsi diote, eta, beraz, ez du kartzelara sartu beharko. Beste gizon batek aitortu du bost urtez bikotekideari sexu abusuak egin zizkiola: zigorra jaitsi diote hamahiru urtetik laura, eta... [+]


20 urteko gazte bat atxilotu dute Beasainen, sexu erasoa egitea leporatuta

Erasoa Loinatz jaietako azken egunean gertatu zen. Goierriko Itaiak elkarretaratze bat antolatu zuen gertakaria salatzeko.


Adin txikiko bat taldean bortxatzea leporatuta hiru gizon ikertzen ari dira Arabar Errioxan

Hiru gizonetatik bi adin txikikoak dira eta epaitegian deklaratu dute. Hirugarrenaren bila ari dira.


Mario Lópezi ezarritako 13 urteko kartzela zigorra berretsi du EAEko Auzitegi Nagusiak

Bizkaiko Lurralde Auzitegiak hamahiru urte eta sei hilabeteko kartzela zigorra ezarri ostean, zigorra berretsi du EAEko Auzitegi Nagusiak. Lópezek helegitea aurkeztu zuen sententziaren aurka, haren errugabetasun presuntzioa eta defentsarako eskubidea urratu zirela... [+]


Eguneraketa berriak daude