Dantza indarkeria bihurtzen denekoa
Emakumeen kontrako biolentziaren aurkako eguna ospatzen ari zelarik, gure herri batzuetan tradizioa dela-eta gertatzen ari dena etorri zitzaidan burura. Hasiera batean Bidasoako urak zerbait eramaten duelako usteak hartu ninduen, baina gero konturatu nintzen arazoak iturrian eta bokalean gertatzen zirela.
Morea da emakumeen kontrako biolentziaren aurkako ikurra, zirkulua. Jende asko dagoenean bihurtzen da mutil-dantza zirkulu, zirkunferentzia; bizkitartean “zirkulu irekia” da. Halako gonbidapen bat da irekitasun hori. Edonork parte har lezake. Neu ere, Iruñekoa izanda, askotan izan naiz zirkulu ireki horren partaide, inongo trabarik gabe. Batzuetan, mutil-dantza horren maitatua ez zen garai ez hain urrunetan, soka horren bigarren postuan dantzatu egin naiz, Izeta zenaren gibelean, nire aurrean zeudenak mutil-dantza zailenak heltzen zirelarik apartatzen zirelako.
Ordutik hona urteak pasa dira. Urte aunitz. Mundua aldatu da bitartean eta gure bizitzak ere bai. Denon bizitzak: emakumeonak eta gizonezkoenak. Aldaketa horien harira ez gara tradizioan tematu. Zergatik mutil-dantzetan bai? Zergatik iruinseme batek har lezake parte Elizondoko Bbstetako mutil-dantzetan eta Elizondoko alaba batek ez? Zergatik erabaki dugu (dute) mutil-dantzaren ezaugarri bat tradizio bihurtu? Tradizioa al da jasotzen dugun hori jaso dugun bezala mantentzea eta ondokoei pasatzea? Mutil-dantzak al dira tradizioa ala gizonezkoak mutil-dantzetan aritzea? Mutilenak ala hil?
Arazoa ez da berria. Betidanik entzun dugu nola Mauriziok neska bat sartzen zelarik mutil-dantza eteten zuen. Hori, inauterien kontrako debekuen historian bezala, tematzen den errealitate baten isla bihurtzen da: betidanik, edo aspalditxotik –berdin zaigu– emakumeek bestaren protagonista nahi izan dute. Orduan, eta eskakizun honen aurrean, zergatik hartzen da Hondarribiko “soluzioa”? Ez al dago bertze irtenbiderik? Ez dago bertze nora begiratzerik? Aipatu dugun Bidasoa horren bi bazterretan oso bertzelako aterabideak onartu dute: Beran, Donezteben, Iturenen… toki guzti horietan emakumea sartu da tradizioan, edo sar daiteke. Eta ez bakarrik beraien herrietako adierazpen kulturaletan, baita ere horiek ematen diren denbora eta esparru sinboliko nagusietan: plazan, denon aitzinean, denekin batera, komunitate bat osatuz.
Indarkeriak mota askotako adierazpideak ditu. Tradizioaren erabilpena horietako bat izan daiteke. Nahi badugu mutil-dantzaren aspaldiko erranahia munduari erakutsi, atera daitezela gizonezkoak “aunitz urtez” sarrera horretara, beraiek bakarrik, normalean erabiltzen ez duten txapela eskuan dutela, nahi duten bezala jantzita eta ez bakarrik agur eginez, dantzara gonbidatzen ere bai, denoi; zentzu jatorrenean plaza-gizonak direla adieraziz, mundu-gizonak, mende honetako mundu-gizonak direla erakutsiz. Eta Baztango dantza baino gehiago, bihur dadila mutil-dantza baztandarren dantza. Aunitz urtez!
Salatu dute 69 urteko gizonak hogei urtean egin zituela erasoak. Donostian bi gizon atxilotu dituzte, adingabe bat bortxatzea leporatuta; beste bi gizon ere ikertzen ari dira, talde bortxaketako parte izan daitezkeelakoan. Salaketa jarri duen adingabea Gipuzkoako gizarte... [+]
2023ko abenduan notizietara salto egin zuen Gernika-Lumok: bertako saskibaloi entrenatzailearen kontrako salaketa bat zegoen sexu eraso jarraituak egitearren. Sare Feministaren izenean, zurrunbilo mediatikoan murgildu zen Apraiz.
Gipuzkoako auzitegi baten arabera 2016 eta 2018 urteen artean bost aldiz bortxatu eta beste hainbat sexu eraso zein tratu txar egin zizkion, neskak 12-14 urte zituenean. Gizonari hamasei urte eta hiru hilabeteko kartzela zigorra eta kalte ordainetan 50.107 euro ordaindu beharra... [+]
Hemezortzi hilabeteko kartzela zigorra ezarri dio epaitegiak, baina ez du zigorra bete beharko. Azken hamarkadan, dozenatik gora emakumek salatu dute aktore frantziarraren sexu erasoen biktima izan direla. 2021ean Les volets verts filmaren grabaketan eraso ziela salatu zuten bi... [+]
Donibane Garazi inguruko herri ttipi batean sortua da Bea, eta 1970eko hamarkadan ondoko eskola publiko batean ikusi zituen bortizkeria, sexu eraso eta bortxaketak salatu dizkigu. Irakasleak eragiten zizkiela tratu horiek ama eskolako eta lehen mailako haurrei, mutikoak bortizki... [+]
Epaiak dio 2001ean Sorzabalek egindako autoinkulpazioa "tratu txarren ondorioa" izan zela, eta beraz, "baliogabea" dela. 1995ean Irunen lehergailu bat jarri izanagatik atxilotu zuten 2001ean, eta bost egunez inkomunikatuta atxiki zuten, gogorki torturatuz.
Alain Esquerrek idatziriko Le silence de Bétharram (Betharramgo isiltasuna) liburuan eman du lekukotza Helene Perlantek, François Bayrouren alabak. 1980ko hamarkadan egon zen ikastetxe katolikoan ikasle eta berrogei urte luzeetan isilik atxiki ditu bertan jasandako... [+]
Espainiako Estatu mailan, behera egin dute bai ezarritako babes-neurriek bai aurkeztutako eskaerek.
Azken bi hamarkadetan indarkeria matxistaren gaia lehen lerrora ekarri du mugimendu feministaren borrokak, besteak beste, eta bikote arteko indarkeria edo “familia arazo” gisa deskribatzen zenak, eremu publikora eta kalera egin du salto. Indarkeria matxistaren... [+]
Ostegun gauean emakume bat bortxatzea egotzita atxilotu zuten gizon bat larunbatean. Gizona kasua argitu arte zaintzapean dago. Mobilizazioa egin du Itaiak astelehenean 18:30ean, Baionako Herriko Etxean, eta horren erantzukizuna azpimarratu du.
Hamaika eraso Uztaritzeko (Lapurdi) San Frantses Xabierko ikastetxe katolikoan gertatu ziren, beste biak Domintxaineko (Zuberoa) ikastetxe katolikoan eta Angeluko (Lapurdi) San Josepe ikastetxe publikoan. Uztaritzeko ikastetxean ikasitako bost gizonek beren testigantzak eman... [+]
Prentsaurrekoa eskaini dute ostegun honetan Marc Aillet Baionako apezpikuak, elizbarrutiko hezkuntza katolikoko zuzendari Vincent Destaisek eta Betharramgo biktimen entzuteko egiturako partaideetarikoa den Laurent Bacho apaizak. Hitza hartzera zihoazela, momentua moztu die... [+]
Antifaxismoari buruz idatzi nahiko nuke, hori baita aurten mugimendu feministaren gaia. Alabaina, eskratxea egin diote Martxoaren 8ko bezperan euskal kazetari antifaxista eta profeminista bati.
Gizonak bere lehenengo liburua aurkeztu du Madrilen bi kazetari ospetsuk... [+]
11 adin txikikori sexu erasoak egiteagatik 85 urteko kartzela zigorra galdegin du Gipuzkoako fiskaltzak. Astelehenean hasi da epaiketa eta gutxienez martxoaren 21era arte luzatuko da.