Traducido automaticamente do vasco, a tradución pode conter erros. Máis información aquí. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

Sabotaje algoritmikoa

Informazio sareetan murgilduta, aktibismo digitalaren inguruan zenbait informaziora heldu naiz. Aktibista digitaletan pentsatzen dudanean, antolaketa moduetan ere pentsatzen dut, denok ez diegu-eta arazoei berdin heltzen. Batzuek aktibismo digitalari komunikazioatik heltzen diote, beste batzuek ezagutza komunitateak sortzen dituzte, eta badira ere tresna eta azpiegituretan eragitea bilatzen dutenak, besteak beste.

Palestinako aktibismo digital foroa izan berri da. Honako gaiak landu dira: zelan lortzen dute algorimoek dugun mundu ikuskerari forma ematea? Zer geratzen da isildua? Zelan sortzen da bazterkeria adimen artifizial sistemetan? Eta zelan erantzun dezakegu, desinformazioa erabiltzen denean gezurrak kontatzeko edota gizagabetzeko?

Beharbada, Palestinako herriarekiko gurean dugun jarrera zabalduena da genozidioa egiten ari direla. Israel fanatiko psikopata talde batek gidaturiko herria dela, Palestinako aberastasuna bereganatzeko zekenkeriak gidatua, palestinarrak gizagabetu dituen talde zitala.

Baina ez da horrela mundu guztian, kontakizunak oso ezberdinak dira adibidez Amerikako Estatu Batuetan. Eta herri horretan zelataritzaren praktika gailendu da gobernuaren aldetik. Ugazabaren tresnek ez dute inoiz nagusiaren etxea desmuntatuko esaldiari tiraka, AEBetara loturiko tresna digitalak ez erabiltzeko praktika zabaltzen hasia da herri hartan, eta ezagutza zabaltzeko, alternatibak eskaintzeko zerrendak sortzen hasi dira, adibidez honakoa.

Adimen artifizilak kontakizunetan eragiteko duen ahalmena eragozteko, tresna alternatiboak erabiltzeaz gain, adimen artifiziala sabotatzeko tresna zerrendak ere agertzen ari dira, adibidez, Algorithmic Sabotage Research Group (ASRG) taldeak sorturikoa. Euren hitzetan, “egun gizatasunarentzat kaltegarriak diren praktika algorimikoen kontra egiteko eta dugun eredu digitala berrirudikatzeko beharrezkoak diren tresnak”.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Interésache pola canle: Iritzia
2025-05-28 | Joan Mari Beloki
Istambul II

O catro presidentes belgas (Emmanuel Macron, Keir Starmer, Friedrich Merz e Donald Tusk) esixiron o 10 de maio a Vladimir Putin un cesamento do fogo de máis de 30 días de duración. O presidente ruso respondeu: “Empecemos a negociar a paz en Istambul o 15 de maio”.

Ambas... [+]


2025-05-28 | Mikel Zurbano
Control dos recursos públicos

A limitación de Trump traduciuse nunha serie de medidas fiscais tolas e erráticas que levaron a numerosos países da Unión Europea a destinar axudas económicas a sectores e empresas desfavorecidos. Por exemplo, o Goberno central de Madrid acaba de aprobar un plan de choque... [+]


2025-05-28 | June Fernández
Comercio de melones
Non podo cambiar o tema

Podería escribir sobre a invasión na hooliga de Bilbao, pero eu vivo nun pequeno pobo e non sufrín. Podería escribir sobre o Euskaraldia, dar as grazas a quen nos axudastes a non dar as costas ao eúscaro, pero non é iso o que me pide o corpo.

Levo días buscando temas, a... [+]


Molestias na estrada

Temos noticia da semana pasada: En Irun, un transportista de 67 anos faleceu cando se atopaba cargando un camión cun turismo estacionado na calzada. Si fose na estrada, escoitariamos as “molestias na estrada”; despois, en forma de baixo, “un camioneiro faleceu no... [+]


Conspiración Mercadona

Non son moi partidario da conspiración. E moito menos son partidario das conspiracións. Pero hai un que, aínda que ao principio me sorprendese incrédulo, non tardará en convencerme. Vístelo dando voltas pola vosa rede social favorita: Conspiración Mercadona.

Segundo esta... [+]


Etxea

Etxea euskal ohitura zaharretan hildakoen eta bizirik zeudenen espazioa zen. Hilda jaiotzen ziren umeak edo bataiatu aurretik hildakoak kanpoko horma baten ondoan lurperatzen ziren, teilatuaren babesean. Abizenak ere etxe bati lotuta zeuden, etxeak ematen zion izena bertan bizi... [+]


Onde podería molestala?

Imaxina unha piscina do polideportivo con seis filas de cortizas. Estás de pé diante dunha desas liñas. Na primeira rúa ve vostede a dúas señoras e homes de idade que nadan lentamente co seu taboleiro. Na segunda rúa, con todo, hai dous mozos nadando cun estilo mellor que... [+]


2025-05-28 | Bea Salaberri
Liburuak Et’abar

Hazparnen idekiko da –hau publikatzean ez bada jadanik egina– liburu denda berria. Et’abar deituko da. Denda tipia izanen da, euskarazko publikazioen eskaintza ukanen duena. Ez da Ipar Euskal Herri barnealdean bakarrik arituko. Hain zuzen ere, azken lau... [+]


40 minutos con Iratxe

Histórico, un tribunal da Monarquía Española ha aprobado a seguinte resolución: "Os funcionarios encargados da vixilancia de Iratxe Sorzabal aplicáronlle electrodos para obrigarlle a declarar, o que supón unha vulneración flagrante dos seus dereitos humanos fundamentais",... [+]


Apaga o sistema, acende alternativas
Manifesto colectivo por unha enerxía e telecomunicacións soberanas e sostibles.

2025-05-21 | Tere Maldonado
Pedagoxía

No debate sobre a educación, o neoloxismo que estamos a utilizar algúns de nós (creo que podemos chamalo así) é o pedagogismo, quizá o que necesita explicación. A idea é dar unha oportunidade á pedagoxía, separando ambas as cousas. Do mesmo xeito que ocorre na... [+]


O péndulo nacional, aquí e alá

En política, a tensión entre o desexo de influír na sociedade e profundar nos signos de identidade é inevitable. A interacción entre a difusión e o fortalecemento das propias características é un indicador da política. Trátase de conseguir ambas as áreas e... [+]


2025-05-21 | Ula Iruretagoiena
Territorio e arqueo
Biobio

Cando compramos unha mazá ou un tomate con etiqueta bio, asociamos a palabra sa á mazá ou ao tomate e podemos representar ao agricultor que vixía a terra. Polo mimo ao coidado da terra, o alto prezo da compra fáisenos comprensible. A compra da mazá ten o valor superpuesto... [+]


Eguneraketa berriak daude