As presentacións son actos moi tristes. Entramos na rutina. A presentación é algo práctico para os medios de comunicación, xa que se pode encher o espazo cultural cunhas transcricións e unha gran foto. Pero é terriblemente doloroso para o escritor e nada serio para o lector; nin para o lector de libros, nin para o lector de xornais. Expor ao escritor nos soportais da Praza da Constitución ou no KM, co libro na man nos labores de promoción, porque hai que promocionalo, pero non excesivamente esaxerado, e facer as aparencias de sempre, dicir que é un libro moi bo, unhas palabras, no primeiro que Xabier Olarra lanzou ‘aupamenak’… todo iso é rutina. Os xornalistas non farán preguntas, porque á media hora teñen que acudir a outra rolda de prensa… Ao final, é un acto anti-literario, unha presentación de libro. Só publicidade gratuíta”.

E supoñamos que o escritor que vai de Vitoria a San Sebastián a facer a presentación do libro lembrou estas palabras de Koldo Izagirre e, pouco despois, no pasado recente de Altsasu, viu o sinal de ruta Paris 857 e sentiu o desexo de seguir adiante desde San Sebastián até París (ou de hibernar, debido ao intenso tempo –e– dos últimos días e semanas; este ano ese desexo está a vivirse intensamente). Cansado de ver o novo libro no asento de á beira: cantos quebradizos de cabeza, cantas dúbidas, cantas emendas, cantas inseguridades... Co seu triste e minúscula interior, volve lembrar as palabras de Izagirre: “Teño a impresión de que as editoriais se axustaron e non inventaron nada no últimos quince, vinte anos”. O

escritor, sen darse conta, abandona o camiño de París e diríxese a San Sebastián, e lembra a Kirmen Uribe: “O libro naceu, pero neses primeiros pasos hai que axudarlle a andar”; e logo lembrou a Karlos Linazasoro, cunha reflexión que lle foi dada unha vez desde a mesma mesa de presentación: “Eu, bo, a verdade é que non se que fago aquí. Son a persoa máis inadecuada para falar do meu

libro”. Xa en Donostia, cando entra no aparcadoiro do Boulevard, o escritor tenta convencerse: quere apostar con cada libro, pero tamén cos temas de presentación. E nada máis abandonar o coche, Salinger acórdase do escritor, Salinger o desaparecido, Salinger o misterioso, o que non facía entrevistas nin presentacións. E Izagirre de novo murmurou ao oído: “Poida que sexa demasiado tarde, pero ante a situación dalgunhas persoas, prefiro botarme atrás e apartarme desa carreira de promoción. Non quero ser mediatic people. Unha das razóns para non facer presentacións é a miña fatiga. Outra razón, a actitude contraria á ostentación. Un terceiro, o desgaste do sistema de presentación. Hai que inventar algo novo, as editoriais teñen que inventar para promocionar o libro. Tamén o fixen en protesta, non presentar o libro”. De camiño á Praza da Constitución, o

escritor lembrou a varios amigos que acompañan ao libro, amigos do libro: xornalistas, libreiros, bibliotecarios –cantos esforzos ocultos, tantos catálogos ordenados, tantos clubs–… E brindou por eles no primeiro bar que atopou, ademais de pedir unha botella de txakoli. Tamén pediu tortilla de pataca, cun pemento vermello. Cando termine, decidirá, vaia, non vaia.