O 17 de xaneiro púxose encima da mesa por primeira vez, de forma pública, a data do 21 de abril. Un mes despois aínda non sabemos nada, polo menos non temos confirmación (sempre que se confirme a do 21 de abril, é posible que a confirmación vinga esta semana ou, como moito, o luns que vén).

Si na última semana ETB difundiu informativos dicindo que o pasado venres foi a última sesión de control da lexislatura, será por algo. Saberá algo, ou quizá reciba o requirimento de quentar a tensión. É dicir: ou 1) Sabin Etxea confirmoulle desde a liña interior e coa verdade vai por diante dándolle "luz do misterio", ou 2) nas redes os que continuamente están a dicir Teleberri=TeleBatzoki están moi tortos e ETB está máis preto de TelePopular, e en beneficio de EH Bildu coa data está a presionarse ao PNV para que Urkullu defina unha data.

Urkullu recoñece por primeira vez que ten o día “pensado”. De aí a ser “decidido” non hai demasiados pasos, pero dá igual que aínda non o aclare. Xa estariades a provocar as inquietudes que estades a vivir “díganos, mese...”, porque actuar non funciona con Urkullu. Do mesmo xeito que ten a risa ben escondida, tamén garda o segredo nunha cámara acoirazada. É un can vello.

Otegi é tamén un can vello e existe unha interesante proba entre ambos. Os dous líderes, co permiso dos Ortuzar, están a xogar noutro plano, coma se estivesen na marxe. Porque, dito así, non actúan por si mesmos, nin o bastón lehendakari, nin o escano conselleiro. Pero compiten máis que iso. E diríxense recíprocamente, coma se fosen pequenos xestos. Otegui, por exemplo, en Naiz Irratia puidemos escoitar con risa. Cero incomoda, un parente sente ante os micrófonos como o valor de preguntar pola data da elección na comida familiar: “Abonda con que eu diga isto [parece que as eleccións serán o 21 de abril] O Lehendakari poña outra data (...) Non entendo a estratexia de ocultar a data; todo o mundo sabe hai tempo que van estar nun curto prazo”. Ao finalizar esta frase, a barrita comezou a estenderse aos oídos e aumentou algún centímetro con: “Un misterio é saber por que hai tanto misterio con data”. Un veterano político profesional, un vello coñecido, un aposto competidor, facendo barritas e pequenos xestos. Wink wink, nudge nudge (no intento de volver ao eúscaro: chiscadela, paspallás, cóbado cóbado cóbado).

Apuntamentos da axenda

No caso de eleccións celebradas o 21 de abril, Urkullu deberá publicar o decreto de disolución do Parlamento o 27 de febreiro. E, seguindo o procedemento ordinario, debería convocar un Consello de Goberno extraordinario un pouco antes para notificar o acordo "de forma oficial" ao resto de conselleiros. A data límite sería o vindeiro luns. É posible que o fin de semana celébrese unha reunión de goberno especial, da que Urkullu é afeccionado. E tamén ten fama de coidar os tempos e evitar filtracións –non como en Sabin Etxea, que se lles escapou que non volverían presentar a Urkullu–. Queda por ver quen e como oficializa a data electoral.

Pero antes, este luns pola mañá, os líderes do PNV e do PSE-EE reúnense con Urkullu en Ajuria Enea. Segundo a nota de prensa de Lehendakaritza, “para facer balance da lexislatura”. Trátase dunha reunión de media hora. É dicir, serven café e preguntan que tal a familia e que tal os entroidos e en realidade pasan 30 minutos máis. Salvo para informar de que a data electoral está fixada...

Urkullu está ás últimas, forte e irónica

Ambas as reunións foron informadas pola Presidencia ao finalizar o pleno do venres, aínda que a sesión de control tomou o ton de despedida. Empezando pola tribuna dos invitados da Cámara: alí estaban as esposas de Urkullu e Erkoreka, xuntos, seguindo o pleno. E todos os parlamentarios que pasaron polo altar falaron da idea de que era o último intento de control. De forma irónica moitos: “Quen sabe, quizá sexa o último pleno”, dicía Nerea Kortajarena, de EH Bildu, coa cabeza torta e unha risa pequena; e “Señor lehendakari, nótase o aroma electoral, ou que?”, de Oihana Etxebarrieta. Máis filosófico Vox: “Todo ten unha data de caducidade, mesmo o seu posto de traballo”. Urkullu puxo a ginda comentarista á onda: “Dixeron tantas veces que se está acabando... acabarei crendo!”.

Pronto se espera o anuncio da data electoral e a disolución do Parlamento, e a campaña refórzase nese momento, cando dixemos a semana pasada que o ambiente se arrefriou un pouco. Urkullu non vai participar demasiado na campaña, non se espera que estea bastante en primeira liña, porque o PNV suxeriu “nova forza” e cambio, pero seguramente vai dar algúns golpes concretos, como o venres.

O venres, Urkullu expuxo a EH Bildu o mesmo, aínda que a coalición soberanista quedou sen tempo para responder, ou a intención de Urkullu era aproveitalo. “Falen con claridade”, porque o lehendakari ao que se dirixiron fixo declaracións como “que goberne o máis votado”, pero en xeral falaba dos “principios” da coalición. Deulles un repaso: Urkullu reprochou a EH Bildu a apoiar ao partido que non gañou as eleccións en España, a gobernar de forma parecida en Pamplona, a apoiar os orzamentos do partido que non gañou as eleccións tamén en Vitoria e, en Bizkaia, ao partido que fóra alcalde de Durango sen ser o máis votado (agora en Durango, sen ser o máis votado, fixeron alcalde do PNV, basicamente a mesma estratexia de quitar EH Bildu).

Urkullu fixo frases como: “Só defenden o que lles convén”, e “deciden quen pasa a criba e quen non, como coa estratexia de violencia que antes apoiaban, que decidía quen sobraba e quen non”. Esta última frase non foi tan común na historia a curto prazo de Urkullu; o comentario parece un pouco obsoleto, demasiado vello para moitos votantes, que na última morte de ETA só tiñan catro anos os máis novos que poden votar hoxe en día e, como xa se sabe, as concepcións sociais varían bastante a curto prazo. Quizais, dito así, parece que se trata dunha pretensión de cambio ou predición discursiva, de que Pradales traerá á política institucional debates máis contemporáneos.

Urkullu tamén puxo sobre a mesa os comentarios do último Sociómetro, no que a porcentaxe de persoas que senten como vascoparlantes e españolas aumentou considerablemente, e o desexo de independencia diminuíu, e expresounos: “Levades moitos anos esixindo todo a todo o mundo, e agora refugastes as vosas ideas en beneficio dos cálculos electorais”. Finalizou a súa intervención con esta frase. Na cámara de emisión directa do Parlamento non se puido ver, pero algún, ben escoitado, empezou a aplaudir moi forte. Pronto quedou, porque estaba demasiado alto ou porque estaba só. Os hooldominismos como o Congreso dos Deputados en España son moi pouco frecuentes en Vitoria.

Unha forma especial de despedir a Urkullu. Non vai facer a campaña pero deixou o camiño feito. O Centro de Saúde da Parte Vella de San Sebastián, que se estreaba hai uns anos, abriu esta semana. En poucas horas, pero en Galicia, o diario galego Nòs Diario publicou a noticia: Xunta anuncia subidas salariais aos sanitarios públicos que realizan gardas, vía SMS, dous días antes das eleccións. Incremento do 8% nas gardas laborables e algo superior ao 15% nas de venres a luns.

É evidente que o punto mainstream para a campaña é a sanidade. Imos esperar a ver que anuncio fai Pradales, ou o PNV en xeral, vinculado a Osakidetza. Seguro que garda a carta debaixo da mangueira. Hai cans vellos –aínda– en Sabin Etxea.

[Cada luns, e ata que pasen as eleccións do Parlamento de Gasteiz, ARGIA publicará as crónicas da semana política]