A fame non será fermoso. Non podo xulgar respecto diso, pero hai en todas partes unha infinidade de exemplos. Por exemplo, a memorable canción “O canto da cebola” do poeta español Miguel Hernández, unha canción de berce para un pequeno neno que toma leite da súa nai, que só come pan e cebola, Allium cepa, mentres está no cárcere.

A Segunda Guerra Mundial conduciu aos Países Baixos a unha dura onda de fame. Primeiro a leña dos alemáns e despois a dos aliados para derrubala. Todas as bombas sobre as súas cabezas. Os traballadores do tren tentaron dificultar o transporte dos alemáns e, a cambio, eles bloquearon totalmente a subministración de comida e enerxía para o país. Nos grandes núcleos do interior non había nada que comer. A desfeita era tan terrible que as árbores dos parques e do xardín da casa utilizábanse como combustible. As cidades están igualadas e a vida a nivel da cortiza terrestre.

Había, con todo, homes que miraban ás profundidades, para afrontar a fame que tiñan baixo terra. Millóns de corazóns de boi ou tulipas (Tulipa spp. ). Un bulbo subterráneo de flores espléndidas xamais devorado por casas enteiras. Para o Goberno foi un reto duro alegrar todos os anos a vida e convencerlle de que comese o bulicio subterráneo do corazón de boi que traía a primavera. Ademais de libros de receitas e demostracións de cociña para propaganda, tamén acudiron os embaixadores que demostraban que estaban sans e devorados por bulbos.

Tamén xurdiu un grave problema: o xerme do bulbo do corazón de boi sacode as entrañas. Hai moitas alusións a como o estómago comezaba a comer bulbos e inchábase até asustarse. Naqueles tempos escoitáronse os máis longos e ruidosos ruídos da historia. Aprenderon a quitar o xerme e a facer moita sopa, pan e galletas, sándalos, sucedáneos de café, etc. Segundo Metz, coidador do Museo da Resistencia dos Países Baixos, en febreiro de 1945, a ración oficial tiña tan só 340 kilocalorías diarias. A subministración que se considera habitual é o correspondente ao ano 2000. O de corazón de boi é unha fonte de enerxía rica, ten máis calorías que a pataca (Solanum tuberosum).

Hoxe en día, os restaurantes máis punteiros dos Países Baixos están a recuperar o bulbo de boi como materia prima e inventando novos usos. Se te achegas a el, ten en conta os seguintes restaurantes: O Café Caron de Amsterdam, o De Librije de Zwoll e o De Nieuwe Winkel de Nijmegen. Dirasmo cando volva.

Habería tempo de fame só ao sentilo en todos os lugares, xente mirando a terra, unha mancha negra en todas as casas. Ao noso avó ouvímoslle moitas veces a lombarda (Brassica oleracea var. Comera á perfección cando era pequeno e cando era novo. Alí tampouco faltarían o ano! O bertsolari Eusebio Mugerza Mendaro Txirristaka de Mendaro foi o punto que recolleu Antonio Zabala no libro de 1974 “Mendaro Txirristaka bertsolaria”: “Cando os comemos / verza e allo porro; / non se pode palpar / ruxir no estómago”.