Europa: Arma Nuklearrei Stop!
OTAN-en aginduari jorraituz, 572 misil ezarriko dira aurten Europako lurraldeetan. Gerra nuklearraren mamu beltza da oraingoan Europan zehar zabaltzen dena.
Hori dela eta, sendotuz joun dira hainbat herrietan Bakearen Aldeko Mugimenduak, ia beti Gobernuen joera pro-nuklearren aurka.
Bada, hala ere, Europan eta aspalditik nuklearizazioaren aurka jokatzen ari den Gobernurik, Finlandiakoa adibidez. Helsinkin ospatu zen duela hamar urte Seguritate eta Kooperaziorako Konferentzia. Bigarren Gerra Mundialean alemanen eta sovietarren inbasioak jasan ondoren, 1 946.ean Parisko Akordioan, neutraltasun estatusa lortu zuen Finlandiak gerra berriaren arriskua urruntzeko kezka handia agertu izan du. Honetarako ahaleginen artean, Bakerako eta Desarmerako Institutu bat sortu zuen Gobernuak, urteko 40 milioiz subentzionatuz eta zenbait zientzi-gizon eta irakasle bertan lanean jarriz. Honen bidez eta Helsinkiko akordioei jarraipena emanez, bakearen aldeko proposamenak aurrera eraman nahi ditu.
Institutu honetako zuzendaria den TAPIO VARIS-ekin elkarrizketa egiteko aukera izan dugu egunotan. Hogeita hamasei urteko irakaslea dugu berau, arma arazoetan aditua, hainbat aldiz ONU eta UNESKOko Desarmerako Batzordeetan bere Gobernuaren ordezkaria izana.
Ondoren, sovietarrak Ural mendietan 351 misil SS-20 zeukatelako atxakiaz hartu zen "euromisilen" akordioa. Baina sovietarren misil horiek SALT elkarrizketen aurretik zeuden han, gero berriztu bazituzten ere. Beraz, Europan orain CRUISER eta PERSHING delako misilak kokatzeak apurtzen du, bai, oreka, eta gainera maila estrategikoan. Kontutan izan behar dugu ondorengo datu hau: Alemania Federalean jarriko diren misilak 6 minututan ailega daitezke Sovietar Batasunera; aldiz, Sovietar Batasunetik Estatu Batuetara iristeko 8 minutu behar dute beste aldekoen misilek. Honek krisi berri bat zabaltzen du 1959.ean Kubako misilekin gertatuaren antzekoa.
Beraz, nik uste, Andropov-ek bakerako egindako azken proposamenak zintzoak dira eta kontutan hartu beharko lirateke.
Alemania Federaleko kasua diferentea da. Dudarik gabe, "euromisilen" ezartzeak ideologia kontserbadoreak indartzen ditu. Baina sakonago begiratuz Europako gizarteen barne polarizazio batetara garamatzala uste dut. Izan ere, epe laburrera, Europak kanpotik itxura trinkoa emango du. Hala bar, eskuindarren erradikalizazio eta Gobernuen eskuinera jotzeko tendentzia, dagoeneko Estatu batzuetan ikusten ari garena, hain zuzen ere.
Baina urte pare bat barru, ondorio grabeagoak ikusiko ditugu, alegia, misilen kokatzeak Europako Estatuen barnean polarizazio bat ekarriko duela, akordio-ezaren zentzuan. Eta honetan Bakearen Aldeko Mugimenduek garrantzi handia izango dute, iparamerikarrek eta frantsesek sovietartzale kontsideratu dituzten arren, nik ez dut halakorik sinesten. Eritzi hori mugimendu hauetan dabilen jendearen giza konpromisuaren infrabalorazio batetik letorke. Etorkizunerako, mugimendu hauek oso garrantzitsuak iruditzen zaizkit. Eta aipatu dudan legez, Europak kanpora emango duen itxura homogeneoa alde batetik eta barne egoeraren ahuleziak bestetik, dialektikoki barne aldaketa bat prestatuko dute hurrengo urteetarako.
Eta bigarren galderari erantzunez, formalki badakigu OTAN, Ipar Atlantikoaren defentsarako erakunde bat dela, eta horregatik Europako zenbait herri ere bertan daudela. Halere, uste dut Europak politika proplo eta berezi bat izan beharko lukeela eta ez USAren menpean ibili. Baina noski, Estatu Batuak botere global bat dira, eta konprometituta dago Asian, Ertamerikan eta oro har Hegoamerika osoan. Nik honetaz galdera bat planteiatzen dut, eta zera da: OTANen dauden Europar kideek zergatik ez duten pixu gehiago Aliantzan erabakitzen den politikan.
Afrika litzateke beste gune ez-nuklear posiblea. Hegoamerika osoa, Tlatelolco-ko Akordioaren ondoren ez-nuklearra kontsideratua dago. Baita Asiaren parte bat ere.
Europan askoz zailagoa da, dagoenekoz nuklearizaturik baikaude. Bide okerretik sartu gaituzte europearrok, eta gaizki ibilia desibili beharko dugu.
Textua eta argazkiak:
1991n atxilotua izan zenean Espainiako Poliziak Bilboko Komisarian torturatu egin zuela salatu zuen Raul Fuentesek. Espainiako auzitegiek ez zuten salaketa aintzat hartu, besteak beste delitua preskribituta zegoelako. Orain, Nazio Batuen Erakundeko Torturaren Aurkako Batzordeak... [+]
Proposamenak “hilketek eta goseteak” bere horretan jarraitzea bermatuko duela salatu du Hamasek, baina gehitu du zer erantzun aztertzen ari dela. Israelek proposamena onartu duela jakinarazi dute AEBek.
Okupatutako Jerusalemgo Ekintza Nazional eta Zibileko batzordeak jakinarazi du trenaren bigarren fasearen hasiera, eta gaitzetsi egin du kokalekuen arteko komunikazioa indartzea duelako helburu. Zisjordanian 22 kokaleku berri ezarriko dituela adierazi du Israelek.
Maiatzaren amaiera eta ekainaren hasiera artean Gora Herriak jaialdia antolatu du Bixi Bixi elkarteak, zortzigarren urtez, Pasai Donibanen. Aurreko urteetan jatorrizko hainbat herriren errealitatea ezagutzera eman ondoren, aurtengo jaialdiak Ameriketako edo "Abya... [+]
Epaiak dio AEBetako presidentea bere eskumenetik harago joan dela muga-zergak ezartzerakoan, eta hamar eguneko epea ematen dio horiek kentzeko.
Mohamed Sinwar Gazako Hamaseko burua hilik agertu da, Israelgo armadak Gazan egindako bonbardaketa batean. Hamasek oraindik ez du baieztatu Sinwarren heriotza.
Europako lau presidente gudazaleek (Emmanuel Macron, Keir Starmer, Friedrich Merz eta Donald Tusk), maiatzaren 10ean 30 egunetako su-etena exijitu zioten Vladimir Putini. Errusiako presidentearen erantzuna: “Maiatzaren 15ean has gaitezen bakea negoziatzen... [+]
Kanaria Uharteetako El Hierro irlan gertatu da ezbeharra: itsasertzetik bost metrora zeudela eman du buelta ontziak. 160 pertsona inguru zihoazen ontzian.
Israelek AEBetako enpresa bati eman dio laguntza humanitarioa banatzeko ardura, eta NBEk salatu du laguntza banaketako irudiak “oso larriak” direla. Israelek defendatu egin du banaketa sistema. Jakinarazi dute asteazkenean ez dutela laguntza humanitariorik... [+]
Eutanasia edo suizidio lagundua gisako hitzak nahita saihestuta, “hiltzeko laguntza aktiboa” baimentzen duen legea onartu du Frantziako Asanblea Nazionalak. Senatuaren oniritzia jasoz gero, 2027an sartuko litzateke indarrean legea, kasurik azkarrenean.
Donald Trumpen inperialismoaren eta harrokeriaren adibideetariko bat dugu Groenlandia erosteko daukan xedea. Baina lekukoen beharrak eta nahiak entzun gabe, aspaldi kokatu ziren Artikoko lur izoztu horretan amerikarrak: bertako inuitak haizatu eta Thulé izeneko base... [+]
Europa hegoaldean turistifikazioaren aurrean dauden hirien SET sareak topaketa egin du Bartzelonan, apirilaren 25etik 27ra. Turistifikazioak lurralde eta bizitzetan duen eraginaren tamainaz ohartarazi dute: “Ez da turismo handia jasotzen duten guneen arazoa soilik; sistema... [+]
Duela mende bat Perun aurkitutako momia baten aurpegiko tatuajeak aztertu berri dituzte. Emakumezko baten momia da eta 800 urte inguru ditu. Adituek ez dakite zer funtzio zuten tatuaje horiek, baina oso bereziak direla nabarmendu dute.
Batetik, aurpegiko... [+]
Trumpen muga zergen inguruko neurri ero bezain erratikoek ekarri dute Europako Batasuneko herrialde ugarik sektore eta enpresa kaltetuentzat dirulaguntzak bideratzea. Esate baterako, muga zergen gerrak kaltetutako enpresen aldeko14 mila milioi euroko plana onartu berri du... [+]
Saint-Cloud (Frantzia), 1810eko apirilaren 1a. Napoleon enperadorea Maria Luisa Austriakoarekin ezkondu zen, eta eztei-tarta ikusgarria Marie-Antoine Carême (1784-1833) sukaldari ospetsuak egin zuen.
Baina Carême gorteko luxuetatik urrun jaio zen, Pariseko... [+]