Euskal Tokiak, Euskararen Erreserbak?

1982ko urriaren 03an

Donostiako Arranobeltzako bazkideei elkarrizketa
Donostiako Arranobeltza
Euskal Tokiak, Euskararen Erreserbak?
Donostian joan den urtean, "OSTIRALETAKO TOPAKETAK» antolatzen zituen ARRANOBELTZA taldearekin harremanetan jarri ginen.
Gaur EUSKAL TOKI hori zer den, nolakoa den, zertarako den, eta abar... jakiteko beraiengana jo dugu, eta elkarrizketa hau egin dugu.
ARGIA.- Zein oinarri eduki dituzue, horrelako leku bat zabaltzeko?
ARRANOBELTZA.- Orain arte, eta oraindik urte askoz zorritxarrez, euskararen irakaskuntzak sortzen duen arazo nagusienetako bat, bai ikaslegoarengan eta bai irakaslegoarengan, euskararen irakaskuntza gelara mugatzean datza. Hau da, mila aldiz gertatzen da, eta hau ikasle edo irakasle direnak edo izan direnak,ondo dakite, euskararen irakaskuntza gelaren ateraino iristen dela kaso askotan, ate hori pasa ondoren, erdarara oso erraz jotzen bait dugu, Ingurunea euskalduna izango balitz, arazo honek duen garrantzia ez luke izango, bainan tamalez Euskal Herri osoan, herri txikienetan ere, erdara nagusitu digute, eta guk konturatu gabe onartu dugu, eta beraz, kalean, ikasle eta irakasleek ikaragarrizko presioa jasaten dute euskara erabili nahi dutenean.
ARGIA.- Zein ondorio ditu egoera horrek?
ARRANOBELTZA.- Honek era askotako ondorioak ditu, eta hemen azterketa txiki bat besterik ez dugu egin nahi: Alde batetik, benetan interesantea, eta lehen mailako garrantzia du, bai ikasleak zergatik euskara ikasten ari diren jakiteak, eta irakasleak zergatik irakasten duten. Bertatik sortzen bait dira ondorio latzak askotan.
Dato zehatzik ez dagoela badakigu, bainan mundu horretan ibili eta dabilenak ondo ikus dezake aste batzuetan eman eta ematen ari den aldaketa.
Orain batez ere, eta hau gutxiagotan gertatzen delakoan gaude, ikasleek batez ere lan posturako euskara behar dutelako ikasten dute, hortik dator gaur egungo ikaslegoaren zati haundi bat ikasle eta irakasle mundukoak izatea.
Bi oinarri hauek elkar loturik hau da, alde batetik giro erdalduna eta euskararen irakaskuntza gelara mugatzeak eta beste aldetik euskara lan egiteko ikasteak, ondorio batzu sor ditzake: Ikasleak nahi gabe bada ere, euskararen geto edo geto ez bada ere oso egoera limitatu batzuetan finkatzen du, edo ikasgelara ikasten ari den bitartean eta ikasi badu lan orduen barruan erabiltzeko, bada Euskal Herrian maisu edo andereño bat baino gehiago ikastolan edo eskolan euskara erabiltzen badu ere, bere gainerako bizitza sozial, afektibo eta abarretan... erdara erabiltzen duena. Kaso hau euskaldun zaharrekin ere gertatzen da, eta inkonszientzia hutsa da, edo perspektiba gutxi edukitzea...
Identifikazio prozedura bat sortzen da beraz euskara ikasten ari den pertsonan, euskarak balio du lanerako, euskarazko klasean hitzegiteko, gauza batzuetaz hitzegiteko,... Ondorio zuzena zera dugu: euskaraz jakinez gero ere, bizitza sozialaren esparru guztiak betetzen ez dituela euskarak eta beraz bide honetatik euskararen normalizazioa lortzea gauza zaila da, ezina ez bada.
ARGIA.- Irakasleen aldetik nola ikusten duzue?
ARRANOBELTZA.- Bai, gero eta gehiago (lehen ez hainbeste) irakaslegoa "profesionalizatzen" ari da, hau da, bere lana soldata baten truke egiten du batez ere, eta beraz bere bizia konplikatu gabe, euskarazko klase batzu, ikasgelan noski, eman eta kobratu, punto. Ez gara konturatzen euskara irakastea dela gauza abstrakto bat, ez da inglesa edo frantsesa irakastea bezala, jendeak inglesa edo frantsesa badu edo ez badu ere, gure herriko, Euskal Herriko, lehen hizkuntza dominantea den erdara ez da galduko, ez du hizkuntz borrokan desorekarik sortuko eta abar...
Euskara irakasteak aldiz, konpromiso gehiago eskatu beharko luke, euskara irakasteak ala ez, ondorio latzak bait ditu, euskara hiltzen ari bait da, eta irakasten ez den neurrian gure kultura honen oinarria den hizkuntza likidatzen laguntzen ari gara.
ARGIA.- Giro sozialak ere eragina izango du ezta?
ARRANOBELTZA.- Noski dena dago gure aurka, hau da, euskai girorik ez dagoenez gero (telebista erdaraz, irratia batez ere erdaraz, prentsa batez ere erdaraz,...) oraindik zailagoa da euskararen irakaskuntza, eta zer esanik ez denon hizkuntza española edo frantsesa izateak sortzen duen ikaragarrizko oztopoa.
Arazo honen aurrean irakasleak, euskara irakatsiz aparte, ikaslea lagundu behar du euskal kulturarekin harremanetan jartzen, dauden liburuak, aldizkariak, irratsaioak,... eta gainera, ikasleak, euskara ikasgelara, eta gero lanerako mugatzen duen inkonszientzia hori, ikus arazi behar dio ikasleari, eta hausten lagundu.
Irakasle eta ikasle batek baino gehiagok esango du, hori teoria dela, bainan nola konpon daiteke arazo zail hori, hasteko ikasle taldeak, talde naturalak ez diren unetik,...
Gu arazo honetaz jabeturik eta irtenbide bat ematearren, duela hiru bat urte, eztabaida batzu eduki genituen, eta EUSKAL TOKIAK, edo Euskal Txokoak zabaltzeko premia ikusi genuen.
ARGIA.- Zer da, beraz, ARRANOBELTZA?
ARRANOBELTZA.- Donostian, Alde Zaharrean, Ikatz kalea 10 zenbakian dagoen lokal bat da.
ARGIA.- Lokal hau noiz ireki zenuten?
ARANOBELTZA.- Esan bezala, duela hiru bat urte honen inguruan lanean hasi ginen, bainan lokala duela pare bat urte hartu genuen, eta konpondu ondoren zabaldu genuen.
ARGIA.- Nola sortu zen?
ARRANOBELTZA.- Talde txiki baten asmoa izan zen, eta jendearekin elkarrizketetan hasi ginen, dirua nola sortu, zein eratako elkartea sortu, nola legeztatu,... Gaur hasierako talde txiki horretan zeuden batzu, jadanik ez dira agettzen, eta aldiz jende berria sartu da.
ARGIA.- Zertarako sortu zenuten lokala?
ARRANOBELTZA.- Lehen esan dugun bezala, euskara ikasten ari zirenak, gelaz kanpo, edozein aktibitate egiteko, bainan euskaraz lokal bat antolatu. Lokal honetan helburua ez genuke euskaraz "klase" klasikoak ematea, hau da akademia bat, baizik eta jolasean, zerbait hartzen, musika entzuten,... euskara erabiltzea, euskaraz lehen bibentziak izatea, edozer gauzari buruz hitzegitea, zerbait egitea,... BAINAN BETI EUSKARAZ. Euskara ikasgelatik eta lantokitik ateratzea.
Hau da, batzu adibidez, baserrietara joaten dira mintzapraktika egitera, bainan denek ezin dute, eta ahal dutenak hilabete bakarrik, eta gero zer. . Lokal honen bitartez, aktibitate hau urte guztian posible da, ez egun fijo batetan edo ordu fijo batetan baizik eta nahi denean, prozedura natural bat izan behar du.
ARGIA.- Lokalean gaude, beraz egina dago, eta esan duzuenez elkarte gisara funtzionatzen duzue. Zenbat zarete?
ARRANOBELTZA.- Lokala denontzat da bazkide izan ala ez, baino lokal honen zorrak ordaintzeko, eta bertan egiten diren aktibitateak ordaintzeko eta abar bazkide kuotaren bidez egiten dugu. 120 bazkide gara, bainan beste 30 bat lagun behar ditugu ekonomikoki ondo konpontzeko.
ARGIA.- Bainan hor dituzue taberna eta sukaldea, ez al da diru iturri bat?
ARRANOBELTZA.- Bai pentsatzen dugu taberna eta sukaldea beharrezkoa direla, bainan taberna eta sukaldetik lokala ordaindu beharko bagenu, honek elkarte gastronomiko bat bihurtu beharko luke, eta hori ez dugu nahi... Jan eta edan egin behar da, bainan helburua batez ere euskara eta euskal kulturaren aldeko dinamika bultzatzea da.
ARGIA.- Elkarte gestronomikoetara sartzeko, edo partaide bihurtzeko diru mordo bat sartu behar da sarrera gisa eta gero kuota ordaindu, hemen ere bai?
ARRANOBELTZA.- Sarrera gisa, zerbait jartzen da nahiz eta derrigorrezkoa ez izan, hala ere aportazio hau librea da, bakoitzak ahal duen neurrian egiten du. Hemengo kuota 400 Ptatakoa dugu, hilabetero.
ARGIA.- Antelakuntza aldetik nola funtzionatzen duzue?
ARRANOBELTZA.- Junta bat dago, irekia da, edozein bazkidek parte har dezake, nahiz eta gero betikoak izan. Astero biltzen gara. Honekin batera badugu kultur batzordea, eta azken finean ere berdinak gara.
Esan beharra dago elkarte honetan emakumeak ez direla baztertuak, eta proba lehendakaria emakumea da, eta beste kargoetan ere emakumeak nagusi dira. Hemen baztertzen den gauza bakarra erdara da.
ARGIA.- Beraz elkarte gestronomiko eta zuen artean desberdintasunak badeude?
ARRANOBELTZA.- Hasteko, ez dugu elkarte gastronomiko bat izan nahi, kulturala baizik, nahiz eta bertan jateko eta edateko aukera izan. Emakumeak sar daitezke, eta erdaraz ezin daiteke hitzegin; euskara erabiltzeko ireki genuen, eta beraz euskaraz bakarrik hitzegin daiteke.
ARGIA.- Eta euskara hitzegiten ez dakien batek sartu nahi badu?...
ARRANOBELTZA.- Sar daiteke, edonor sar daiteke, orain euskaraz ez badaki isilik egon beharko du, eta gaizki badaki gaizki hitzegin, zuzentzen ikasten baita. Erdal giroa sortzen ez duen bitartean sar daiteke erdaldun bat.
Gertatu zaizkigu kaso hauek, erdaraz hizketan sartu direnak,... Guk azaldu diegu arazoa eta gehienetan ulertu dute eta isildu edo joan egin dira.
ARGIA.- Gehienetan diozuenean, batzutan ezetz diozue eta orduan zer?
ARRANOBELTZA.- Behin eta berriz esplikatu ondoren ez badu ulertzen nahi ez duelako da, eta orduan ateratzera konbidatzen dugu. Gertatu da, bainan gutxietan zorionez...
ARGIA.- Zer egin da orain arte ARRANOBELTZAn euskara eta euskal kultura bultzatzeko?
ARRANOBELTZA.- "Ostiraletako Topaketak " egin genituen joan den urtean. Hilean behin ostiralero aktibitate bat eratzen genuen, Filminak, sukaldaritza berria, UZEI, abeslariak, mikologia, bertsolaritza, txontxongilo edo giñola,... EHE-rekin aste kultural bat.
ARGIA.- Datorren ikastaroari begira zer pentsatu duzue?
ARRANOBELTZA.- Zabaltzea pentsatu dugu, hilean behin bainan ostiraletan bakarrik izan beharrean hiru egunez. Oraingoz Arhia taldearekin, Bertsolaritza Eskola, Euskal sukaldaritza berria, abeslariak, antzerki taldeak, giñola...
ARGIA.- Aktibitate hauek lokal barruan egiten badituzue, nola pentsatzen duzue kaleko giroa euskalduntzea, ez al dago geto bat bihurtzeko arriskua?
ARRANOBELTZA.- Aktibitate batzu kalean egiteko pentsatu ditugu, Ihauterietan adibidez, eta gainera antolatzen diren gauza hauek ez dira bazkideentzat bereziki, baizik eta nahi duten guztientzat. Gero mintzapraktika egiteko jendea gelatik edo lanetik ateratzen badugu, gero kalean euskara erabiliko dutelakoan gaude. Gertatzen da agian inoiz euskaraz elkarrekin hitzegin ez duten pertsonek hemen euskaraz elkar hitzegitea, eta pareta hori haustea lehen lana da.
ARGIA.- Horrelako beste tokirik ezagutzen al duzue?
ARRANOBELTZA.- Iruñean "Zalkiko Maldiko" Algortan egiteko edo egina dute dagoenekoz, Bilabonan ireki zen bat, bainan oraingoz gastronomia hutsean dabiltza.
ARGIA.- Zuek euskara eta euskal kulturaren alde, daramazuen borroka edo lana, eta AEK-rena oso desberdinak dira, bainan EHE eta zuen artean zein desberdintasun dago?
ARRANOBELTZA.- Ni adibidez, EHEkoa naiz eta juntakoa ere. EHE nire ustez erakunde zabalagoa da, eta beste dinamika mota bat dauka. EHE-k egiten dituen ekintza batzu elkarte bezala ezin dira eraman bainan baita alderantziz. Arranobeltzak eta EHE-k helburu berbera dute, bainan bide desberdina, osagarri dira. Arranobeltzako guztiak ez dira EHEkoak, eta EHEko guztiak ez dira Arranobeltzakoak.
ARGIA.- Bukatzeko zein harremanak dituzue ente ofixialekin?
ARRANOBELTZA.- Hasiera batetan Udaletxeko Euskal Nortasuna Batzordera joaten ginen, bainan azken garai honetan ez gara joaten eta gainera ez gaituzte deitzen, EHE bai.
Diputazioko Euskararen Batzordearekin harreman batzu eduki genituen batez ere diru laguntza eske, horrelako helburu eta arauekin gaur egun elkarte batek ezin bait du bere burua mantendu. Ez udaletxetik ez eta diputaziotik ere ez dugu dirurik jaso, eta argi dago horrelako elkarteak eta abar, instituzio ofizialek bultzatu beharko lituzketela eta haiek ezer egiten ez dutelako gabiltza dena herriak egiten.
Inoiz ez batak eta ez besteak ez digute esplikaziorik eman zergatik guk ez dugun dirurik jaso.
ARGIA.- Zerbait gehiago?
ARRANOBELTZA.- Bai, nahi duten guztiak urriatik aurrera ostiraletan behintzat etor daitezela, ostiralero zabaltzeko asmoa bait dugu. AEKko irakasleei ere lokala hemen dagoela esan eta ekar ditzatela ikasle, lagun, eta abarrak...
JO
25-27

GaiezHizkuntzaEuskaraHerri elkarArrano Belt

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

Efemeridea: Joxepa Antoni Aranberri ‘Xenpelar’ bertsolariak neskazaharrren defentsan bertso sorta argitaratu zuen

ARGIA

Israel ahulduta eta Iran boterea hartuta

Asier Blas Mendoza

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude