Tomas Murua Eskultorearekin

1975eko apirilaren 20an

Tomas Murua Eskultorearekin
1 975eko urtearen hasieran, Donostian beste erakustoki (edo galeri) bat iriki zen. Erakustoki berriaren izena "Echeberria" da eta Alfonso VIII kaleko 4garren zenbakian dago.
Orain, martxoaren 20an eta lehenengo aldiz (izan ere eskulturegileak margogileak baino gutiago dira eta, aldi berean, Donostiako erakustokietan, San Telmon salbu, eskultur-lanak gutiago erakusteko ohitura da) Echeberria erakustokiak eskultur-lan sail bat erakutsiko du. Eskultur-lan hauk Tomas Muruarenak dira.
Muruaren eskulturgintzaz zenbait berri jakin nahirik, berarekin elkarrizketa bat ukan dugu. Lehen ere, inoiz, beste elkarrizketaren berri eman izan dugu. Hain xuxen ere, joan zen urtean Donostiako Galeria Studion Zumaiako eskulturgile handia zen Beobideri.
Noiz eta non jaio zinen?
Zarautzen jaioa nauzu 1928an. Orain arte, ia beti, guztiz bertan bizi izan naiz. Bost bat urte bakarrik da Donostiara bizi izatera etorri nintzela.
Eskulturak egiten noiz hasi zinen?
13 edo 14 urterekin Zarauzko "Artes y Ofizios" ikastolara joan nintzen. Ikastolaan maixu onak genituen. Marrazten, buztinean lana egiten eta tailatzen erakutsi zidaten. Soldaduskara joan bitartean eskulan ikasten jardun nintzen. Soldaduska pasa eta gero, bizimoduari heldu beharra zegoen eta ene artegintza laburtua geratu zen. Hala ere, ene arterako grina eta gogoa neregan oso ongi gordetzen nituen.
Eguneko lan aldia bukatu ondoren, etxean marrazkiak eta eskulturak egiten saiatzen nintzen. Eskulturak egurrean egiten nituen, zeren egurraren berri ongi nekien. Gerez eta gehiago eskulturara jo nuen. Hemen aurkitu nuen ene barneko arte egarria esetzeko behar muen edaria. Eta gaurdaino eskultura egiten jarraitzen dut.
Azkeneko urte hauetan agerkaldi batzuk antolatu dizkidate. Horri esker ene arte lanarentzat bide berriak topatu ditut.
Zer eskultura molde egiten duzu?
Ene eskulturak neurri tipikoak dira, gehienbat behintzat. Gaia,berriz, euskal girokoa. Forma aldetik erdiz figuratiboak erdiz astraktoak dira.
Herriari begira ene lanak egiten ditut. Herrian inspirazioa jaso eta neregan ausnartzon dut. Eskultura bat bukatzean, berriz, herriari birreskentzen diet agerkaldien bitartez.
Beste anitz bide izan behar genuke: izparringiak, liburuak, irratia eta telebista. Gaurkoz, hauek gure lana batzutan erraxten dute Behar hainbat ez ordea. Zeren, artistak, eskultura edo artegintza eginaz, gero nola gordeko du beretzako bakarrik? Parregarri dirudi. Eta egia esan, gure zenbait lan , egoera horretan dago.
Agertu diguzun puntua arras interesgarria da. Hutsune handia bait dago gure euskal kulturaren zabalketan eta lan hau arreta handienez aurrera eraman beharrezkoa dela uste dut.
Badakigu, inoiz, atzerrira joan-izan zarela zeure arte lanak erakustera. Nora eta noiz, esango aal diguzu?
Aurten ia urte bete, maiatzean, Yugoslabiako errepublika batetara joan nintzen. Errepublikaren izena Slobenia da.
Egurrean lana egiten den nazio-arteko kolonia batetara deitu ninduten. Ene lana han gelditu zen.
Urte berean, abuztuan, Baionako Zabal erskustokian agerkaldi bat egin nuen. Neretzako bakarrik hamabost aldiko bat prestatu zuten. Esperientzia honek, hurbiletik Ipar Euskal Herriko giroa eta zenbait eskultore ezagutzera eraman nau. Alkarrekin abiadan jarri gintuzten harremanak gehiagotzen ari dira, eta hau oso atxiki zait. Hangoek eta hemengoek, nola maila batetan hala bestetan, elkarrekin lana egin dezagula denei opa diet!
Eta oraingo agerkaldi hontara zenbat eskultura eramango duzu?
Hogei t'hamarren bat eskultura izango dira.
Zure eskulturak tipiak izan ohi direla lehenxeago aitortu diguzu. Ze neurri dute guti gorabehera?
60 zm.koak dira ene eskultura anitz.
Echeberria erakustokian jarritakoak ere tamainu berekoak ahal dira?
Gehienak 60zm.koak izanik, oraingoan tipiagoak ere baditut. 20 zm.koak bederatzi.
Ia ene eskultur-lan guztia egurrean delarik, ez da errexa hala nahi bada ere eta nik, batzutan, biziki maite dut, egur handian lana egitea. Gure artean egur handi eza gauza nabaria da eta, halere nohizbehinka, baserri edo ola zaharretan jaso ohi dogu egurrezko zenbait habe.
Eta habe horietariko batean egindako lanik aipatuko ahal diguzu?
Itziarko Saralegi jatetxe edo errestaurantan lau metro bat luze den ene eskultura bat ikus daiteke. Eskultura hura Itziarko baserri bateko habe zahar batez egin nuen. Eskulturaren forma astratea da nahiz eta jende askok esan, ederki esan ere, uztarria dirudiela. Baina, eskulturak uztarria badirudi ere uztarri batek ezin hainbat buru lotzen ditu: Euskal Herriko Zazpi buruak, besteak beste!
Egun zenbait euskal eskultore gure Herriko bizimodua eta pentsamoldea eskulturaren bitartez egertzen saiatzen da. Zuk ere jokabide bera duzu. Honela zergatik jokatzen duzu?
Eskultura egitean zerbait adierazi nahi dut. Nik adierazi nahi dudana geure Herriaren izatetik jasotzen dut. Halere esateko era, hots, eskulturaren forma ahalik eta gehienbat pertsonala izatea saiatzen naiz. Batzutan, ene eskulturak errealistak dira, esan nahiaz formaz baino gehiago. Bestetzutan. linea gutikin egiten ditut ene lanak eta beren esan nahia, lehen begirada batetan, ez da ikusten. Adibidez, bigarrengo jokabide hau. Lehen, aldiz, jarraitu dut aipatu dizudan 20 zm.ko eskultura-lan ttipi horietan.
Amaitzeko, zorionak opa dizugu. Aurrera jo gaurarte bezala eta agerkaldi hau fruitu ugarikoa izan dadila .Beste bat arte.
URZOLA
7

Gaiez\Kultura\Artea\Eskultura\Eskultoreak\MURUA3
Pertsonaiaz\MURUA3
Egileez\URZOLA1\Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

Israel ahulduta eta Iran boterea hartuta

Asier Blas Mendoza

Zapaterok dio Ostiral Santukoaren gisako akordio bat egon zela ETAren amaieran

Xabier Letona Biteri

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude