Hori dena eta askoz gehiago
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Barkamena existituko ez balitz bezala
Mariana Travacio
Erein, 2024
---------------------------------------------------
Izenburuak autolaguntza liburu batena eman lezakeen arren Ereinek narratiba sailean argitaratu duen western itxurako testua da honako hau. Fernando Reyren itzulpen bikainean Mariana Travacioren lana lehen aldiz irakur dezakegu euskaraz.
Han, bizi ginen tokian, iparrak jotzen zuen beti. Horrela hasten da jakinguraz eta liluraz eskutik eramango gaituen testu hau. Gorrotoz eta mendekuz jokatzeak dituen ondorioen inguruan ari zaigu nobela, baina gorroto eta mendeku logikaren barruan dauden bizimodu baten bitartez kontatua. Alegia, inongo moraltasunik ezarri nahi izan gabe. Gizonak dira protagonista, baina emakumeek mundu horretan egiten dituzten ekarpenak sotilki baina kontatu egiten dizkigu.
Modu bikainean erabili du autoreak narratzailearen ahotsa. Lehenengo pertsona pluralarekin hasten bada ere (gu), sarri egin du lehenengo pertsona singularrera salto eta Manoelen ahotsa eman digu. Modu horretan gorrotoz eta mendekuz jokatzen duten horien barne gatazkak (errua, antsia, ezinegona eta zalantza besteak beste) ere erakutsita.
Lopretetarrekin gertatutako hainbat kontu kontatzeko hirugarren pertsona ere erabiltzen du ahozkotasunetik gertuago dagoen erregistro batean. Istorioa entzuten ari direnak sentituko duten kuriositate bera pizten du irakurlearengan.
Egiturari erreparatzen badiogu konturatuko gara liburuak dituen 139 orrialdeak 62 kapitulu motzetan daudela banatuta. Eta, kapitulu batzuk orrialde erdi bakarrik hartuko dutela, zuritasun asko utzita irakurketan zehar (jakingo ez ditugun gauza guztien seinale izan daitezkeenak). Estilo aldetik, ekintza gogor baina gutxi batzuen kontakizunak nahasten dira deskribatzaileak diren atalekin. Pausatuak dira atal horiek: ederrak, paisaiaren handitasuna erakusten dutenak, zaldien trostak sortzen duen hautsa gure sudurretaraino sartzeko kapazak (zaldiak hautsa harrotzen zetozen zerumugan ikusi genituenetik). Sakonak eta limurtzaileak, zentzumen guztiak aktibatuko dizkiguten deskribapenak dira.
Egitura eta estiloa kontuan hartuta berezia iruditu zaidan efektua sortzen du: azkar irakurtzen da, arina da eta bizi-bizia. Baina, aldi berean, liburuko barne denbora geldi eta mantso doanaren sentsazioa dugu. Gorrotoak poliki-poliki hartzen du pertsonaien barrena. Eta, beraiek gertatutakoa ahazten ez duten arren, nik liburu hasiera berriz irakurri behar izan dut iskanbila guztia zerk piztu zuen gogoratzeko. Giza kondizioa dakarkigu gogora: maitasuna behar eta gorrotoz jokatzen duen espezie autodestruktiboa.
Kontra
Ane Zubeldia Mangriñá
Susa, 2025
----------------------------------------------------------------------------------
Hatz-mamiekin jarraituta irakurtzeko azalerak bildu ditu Ane Zubeldia Magriñák bere lehen poema bilduman: ur gainak, zuhaitz... [+]
Beste zerbait
Danele Sarriugarte
Consonni, 2025
------------------------------------------------------------------------------------------
Zazpi urte pasatu dira bigarren eleberria argitaratu zuenetik eta hamaika lehenengo liburutik. Bitarte honetan, baina, letrei... [+]
Eresia. Hil-kanta aitari
Goiatz Labandibar
Elkar, 2025
------------------------------------------------------------------
Goiatz Labandibarrek azken urteotan Amez (2022), Bekatua (2023) eta Zoo (2024) idatzi ondoren, Eresia. Hil-kanta aitari (2025) argitaratu berri du... [+]
Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta
Balea Zuria, 2025
------------------------------------------------------------------
Lierni Azkargortak Anatomia Bertikalak liburuaren aurkezpen saioan esan eta Berria egunkariak jaso moduan irakurri ditut poema gehienak: ozen, ahoz... [+]
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Itzulpena: Garazi Ugalde
Igela, 2022
-----------------------------------------------------
Batek baino gehiagok askatu ezin duen ideia faltsua da Europa jende berdinez soilik dagoela eraikita. Eta ez bakarrik faxistek. Egiatan, gutako... [+]
Carmilla
J. T. Sheridan Le Fanu
Itzulpena: maialen berasategi
Erein, 2025
------------------------------------------------------------------------
Literatura unibertsala bilduman argitaratu berri dute J. T. Sheridan Le Fanu irlandarraren 1872ko Carmilla. Maialen... [+]
Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025
SIMULAKRO BAT
Leire Ugadi
Elkar, 2025
---------------------------------------------------------------------
Hitzak hautsi egin dezake, kolpatu, arrakalatu eta apurtu. Simulakro bat (Elkar, 2025) izendatu du Leire Ugadik (Urduña, 1996) simulakro hutsetik harago... [+]
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Elkar, 2024
------------------------------------------------------------------
Helduentzat bigarren liburua du Karmele Mitxelenak. Lehenengoa ipuin liburua izan zen, eta honetan ere nabari zaio ipuingile eskua; izan ere,... [+]
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Igela, 2025
George Orwell Abereen etxaldea (Animal farm, 1945) eta 1984 (1949) eleberriengatik ezagutzen dugu, euskarara itzuliak biak. Baina horien aurretik Down... [+]
Antzinako berri-berriak
Kae Tempest
Igela, 2022
-----------------------------------------------------------------
This poem was written to read aloud / Poema hau ozen irakurtzeko idatzi zen.
Horrela hasten da Kae Tempesten Antzinako berri-berriak liburua, lehen... [+]
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala- Sa
Testu zaharrak, 2022
Zitkala-Sa hegoaldeko Dakoten erreserban (AEB) jaio zen 1876an. Eskolan asimilazioan oinarritutako hezkuntza jaso zuen, eta horren... [+]
TARTARO
Testuak: Xantal Barnetxe
Ilustrazioak: Leire Perret
Ikas, 2025
--------------------------------------------------------------------
Tartaro infernuaren antzeko tokia dugu antzinako Grezian, baita pertsonaia mitologikoa ere, Virgiliok aipatua aspaldian eta... [+]