Borrokentzako brebiarioa
ROTE ZORA
Rote Zora (Itzulpena: David Lindemann)
Katakrak, 2023
-------------------------------------------------------
Les Damnés de la terre izan zen 1960 eta 70eko hamarkadetako ezkerreko euskal gazteriaren klandestinitateko brebiarioa. Horixe gogoratu zuen Joxe Azurmendik. Euskal Herriko askapen borrokek zeuzkaten oinarrizko ideia partekatuak biltzen zituen testua izan zen Franz Fanonen lana. Ordutik, brebiario batek baino gehiagok jarraitu dio Fanonenari. Bada, Rote Zorak, Katakrakek 2023an argitaratutakoak, antzera funtziona dezake.
Irakurtzean behin eta berriro pentsatu dut honek guri ere balio digula. Horratx nire proposamena, beraz. 1974 eta 1995 urte artean iraun zuen emakumeen hiri gerrilla armatu feminista alemaniarrak idatzi zituen testuetan daude egungo Euskal Herriko borrokentzako oinarrizko ideia partekatu zenbait. Jarraian, adibide sorta.
1. “Legearen araberako borroka ez da nahikoa, ohiko zapalkuntza-moldeak […] legezkoak baitira”. Legearen barnean ekin daiteke eta eskatu ditzakegu dagozkigun eskubideak, baina borrokek legea bera jarri behar dute zalantzan.
2. “Erresistentzia da zapalkuntza nabarmentzen duena”. Ez ahaztu erresistentziarik gabe zapalkuntza naturalizatu egiten dela. Betikotu.
3. “Guk ekintzen bidez beste emakume batzuei zirrara bera eragitea espero dugu”. Utzi erakargarri izaten saiatzeari eta geure buruak saltzeari. Erresistentziak berak dakar zirrara eta atxikimendua.
4. “Zure autoa erreko dugu, zure lorategia suntsitu eta zure txaleta eraitsi. […] Agur eta muxu”. Ez demonizatu ekintza zuzena. Berreskuratu, eguneratu, praktikatu.
5. “Emakumeon aurkako indarkeria gizonen menderatze-printzipio iraunkor[ra] da eta ez salbuespen[a] […] Indarkeria matxistaren aurkako borroka ezin [da] bereizi sistemaren indarkeria guztien aurkako borrokatik”. Bortxak ez dira isolaturik gertatzen, zapalkuntza ezberdin oro gertatzen da besteekin txirikordatuta eta horregatik: “Suntsitu eta baztertu[ekin], elkartasuna!”.
Hauxe izango da, denbora baterako behintzat, nire azken liburu iruzkina. Kalean elkartuko gara Rote Zora besapean. Eskerrik asko irakurtzeagatik, agur eta muxuak.
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Itzulpena: Garazi Ugalde
Igela, 2022
-----------------------------------------------------
Batek baino gehiagok askatu ezin duen ideia faltsua da Europa jende berdinez soilik dagoela eraikita. Eta ez bakarrik faxistek. Egiatan, gutako... [+]
Carmilla
J. T. Sheridan Le Fanu
Itzulpena: maialen berasategi
Erein, 2025
------------------------------------------------------------------------
Literatura unibertsala bilduman argitaratu berri dute J. T. Sheridan Le Fanu irlandarraren 1872ko Carmilla. Maialen... [+]
Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025
SIMULAKRO BAT
Leire Ugadi
Elkar, 2025
---------------------------------------------------------------------
Hitzak hautsi egin dezake, kolpatu, arrakalatu eta apurtu. Simulakro bat (Elkar, 2025) izendatu du Leire Ugadik (Urduña, 1996) simulakro hutsetik harago... [+]
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Elkar, 2024
------------------------------------------------------------------
Helduentzat bigarren liburua du Karmele Mitxelenak. Lehenengoa ipuin liburua izan zen, eta honetan ere nabari zaio ipuingile eskua; izan ere,... [+]
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Igela, 2025
George Orwell Abereen etxaldea (Animal farm, 1945) eta 1984 (1949) eleberriengatik ezagutzen dugu, euskarara itzuliak biak. Baina horien aurretik Down... [+]
Antzinako berri-berriak
Kae Tempest
Igela, 2022
-----------------------------------------------------------------
This poem was written to read aloud / Poema hau ozen irakurtzeko idatzi zen.
Horrela hasten da Kae Tempesten Antzinako berri-berriak liburua, lehen... [+]
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala- Sa
Testu zaharrak, 2022
Zitkala-Sa hegoaldeko Dakoten erreserban (AEB) jaio zen 1876an. Eskolan asimilazioan oinarritutako hezkuntza jaso zuen, eta horren... [+]
TARTARO
Testuak: Xantal Barnetxe
Ilustrazioak: Leire Perret
Ikas, 2025
--------------------------------------------------------------------
Tartaro infernuaren antzeko tokia dugu antzinako Grezian, baita pertsonaia mitologikoa ere, Virgiliok aipatua aspaldian eta... [+]
Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma
Naia Torrealdai Mandaluniz
Txalaparta, 2025
-----------------------------------------------------------
Naia Torrealdai Mandalunizek Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma saiakera argitaratu... [+]
hezur berriak
Ane Labaka Mayoz
Susa, 2025
Tapakia
Maite gurrutxaga
Erein, 2025
-----------------------------------------------------------
Tapakia liburu honen azala ikusten badugu, bertan sagu pipertu bat ikus dezakegu lehortzen ari den tapaki zuri-zuri baten ondoan. Gero, normalean kasu gutxi egiten diegun... [+]
Zuzi iraxegia. euskal emakume idazleak eta literatura klasikoa
Amaia Alvarez Uria
Testu zaharrak, 2024
----------------------------------------------------------------
Liburua esku artean izan aurretik ere arnas luze bat atera zitzaidan barru- barrutik: “ze... [+]
Martin Martina eta urrezko orraziaren misterioa
Amancay Gaztañaga
Elkar, 2024
-----------------------------------------------------
Amancay Gaztañagak Martin Martina eta urrezko orraziaren misterioa kaleratu du Alain Martinezen ilustrazioek lagunduta... [+]