Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena
Elkar, 2023

--------------------------------------------------------

Igartza saria jasota, liburu hau da Olatz Mitxelenak argitaratu duen lehenbizikoa. Hamar errelatuk osatzen dute Arrain hezur bat eztarrian materiala; izenburu iradokitzaile eta portada erakargarriak ongi etorria egin eta sorpresaz betetako kutxa aurkituko du irakurleak orriotan.

Errelatuak beraien artean desberdinak izateagatik hari komun bat dute: eztarrian esan gabe geratzen diren hitzek, ahora pasa gabe trabatuta geratzen diren pentsamenduek, isiltasunek, komunikazio faltak eta gaizki-ulertuek harremanak baldintzatzen dituzte, aldatu, apurtu eta deseroso bihurtu. Errelatu bakoitzean, ordea, estrategia desberdina erabiltzen du autoreak pertsonaien arteko arrakala erakusteko:

Alde batetik, pertsonaien barne munduan murgiltzen gaitu autoreak. Pertsonaiek pentsatu eta sentitzen dutena urruti dago esan eta egiten dutenarekin. Horrela, irakurleak informazio osoa duen arren, pertsonaien artean amildegi emozionala, fisikoa, nola gertatzen den ikusiko dugu. Honen adibide dira Paperezko gorputzak, Hori dena zor dizut edo Botanika ikastaroa ipuinak.

Bestetik, egoera itogarriak aurkezten dizkigu autoreak pertsonaien arteko ulertu ezin hori girotzeko. Behe lainoa edo Katuka ipuinetan min fisikoa, botaka, kiratsa, ustela hitzak aurkituko ditugu. Nazka eta egonezina nahasten dira. Eta Oinordetzak ipuinean ere irribarre batek pertsonaiari eragiten dion nazka eta egonezina agertuko dira.

Gorputz barruetan gertatzen dena kanporantz egiten dutenarekin kontraesanean dago ipuinotan. Hauetako batzuetan autoreak egiten duen fantasiaren erabilerak egia eta gezurraren arteko mugak lausotzen ditu. Eta, gainera, kontatu duena benetan gertatu ote den zalantzan jartzeko gaitasuna dute.

Errelatu batzuek sorpresa eragiten dute, angustia, itolarria, amorrua, angustia. Barrea eragiten duenik ere bada, ironia fina erabiltzen baitu autoreak sarri. Ez dago epel utzi nauen istoriorik hala ere. Eta izugarri gozatu dut hitzek kontatzen dutenaz gain, esan gabe geratzen direnek iradoki didaten guztiaz ohartuta, hautatzen dituen irudien botereaz konturatuta. Loturak eta jolasak oso ongi josi ditu eta oso liburu borobila dela esango nuke. Hurrengoen zain geratuko gara, Olatz!