Askotarikoak
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Ereinek argitaratu berri duen Luisa Carnésen Hamahiru ipuin liburua irakurri dut egunotan. Carnés 1905ean jaio zen Madrilen. Historiako paradigma aldaketa handia bizi izan zuen autoreak bere bizitzak iraun zuen bitartean: abangoardiaren gorakada, bigarren errepublikaren lorpenak, gerra zibila eta gerraostea besteak beste.
Uxue Razquin Olazaran editoreak idatzitako sarreran lau atal aipatzen ditu. Ez dugu ipuin guztiak aipatzeko lerro nahikorik hemen, beraz, atal bakoitzetik bana aipatuko dugu eta horrela besteen gosez utziko zuek.
Liburua irekitzen duen ipuina Tranbian da. Ipuinik motzenak abangoardiako ezaugarrietako bat erakusten digu: garraio modernoa den tranbian kokatzen ditu pertsonaiak, hiriak eta azkartasunak bat egiten duten espazio horretan. Tradizioa eta modu zaharrak irudikatzen dituen moja eta modernotasuna, grina eta askatasuna irudikatzen duen bikote gaztea “bi Espainiak” irudikatzeko erabiltzen dira, gertatuko denaren esperoan irakurlea intrigaz mantentzea lortzen duena.
Errepublika garaiko ipuinen artean Emakume itsusia da aipatu nahiko nukeena. Maitasun erromantikoaren adibide bat da, desorekan dagoen bikote harreman baten kontakizuna. Beste bizi proiektu batzuen aurretik bikote eta familia proiektua lehenesten du Benitak –zeina itsusia den eta senarrik ere merezi ez duela sinetsi duen– eta horrek ematen dion botereaz baliatzen da Faustino, harekin erosotasunagatik ezkontzeko. Bikote eredu hegemonikoaren kontrako salaketa egiten du Carnések narrazioan, luma fina eta kontakizun deskribatzailea eginez.
Hurrengo atala gerra eta gerraoste garaian idatzitako testuek osatzen dute. Bereziena Salataria iruditu zait. “Nor zen?” galderarekin hasten du kontakizuna. Kartzelan dagoen pertsonaia salatariaren bila dabil eta intriga ondo maneiatzen du autoreak. Elkarrizketak eta barne bakarrizketek osatutako testu biribila da.
Familiako albuma Mexikoko garaikoa da, erbestekoa. Luistxori autobusean gustatu zaion emakumea bere etxera doala konturatzen denean abiatzen da kontakizuna. Behin etxean ama eta andrea familiako albuma ikusten ari dira; konplizitatez eta intimitatez betetako eszena ekartzen digu autoreak. Nerabeak lotsa eta deserosotasuna sentitzen ditu, tonua in crescendo doalarik.
Nazioarteko gaiak lantzen dituztenen artean, eta bukatzeko, Ama ereilearen unea azpimarratuko nuke. Oraindik gaurkotasun handiegia duen kontakizuna da. Ezohikoa den ahots narratiboa darabil, lehenengo pertsona plurala erabiltzen baitu. Ipuinak manifestu forma hartzen du, bakearen aldeko amen izenean idatzita baitago.
Sarriugarteren itzulpen bikaina da. Gustuz eta mimoz egina eta autorearekiko miresmenez josia. Ezagutu eta irakurtzekoa.
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Itzulpena: Garazi Ugalde
Igela, 2022
-----------------------------------------------------
Batek baino gehiagok askatu ezin duen ideia faltsua da Europa jende berdinez soilik dagoela eraikita. Eta ez bakarrik faxistek. Egiatan, gutako... [+]
Carmilla
J. T. Sheridan Le Fanu
Itzulpena: maialen berasategi
Erein, 2025
------------------------------------------------------------------------
Literatura unibertsala bilduman argitaratu berri dute J. T. Sheridan Le Fanu irlandarraren 1872ko Carmilla. Maialen... [+]
Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025
SIMULAKRO BAT
Leire Ugadi
Elkar, 2025
---------------------------------------------------------------------
Hitzak hautsi egin dezake, kolpatu, arrakalatu eta apurtu. Simulakro bat (Elkar, 2025) izendatu du Leire Ugadik (Urduña, 1996) simulakro hutsetik harago... [+]
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Elkar, 2024
------------------------------------------------------------------
Helduentzat bigarren liburua du Karmele Mitxelenak. Lehenengoa ipuin liburua izan zen, eta honetan ere nabari zaio ipuingile eskua; izan ere,... [+]
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Igela, 2025
George Orwell Abereen etxaldea (Animal farm, 1945) eta 1984 (1949) eleberriengatik ezagutzen dugu, euskarara itzuliak biak. Baina horien aurretik Down... [+]
Antzinako berri-berriak
Kae Tempest
Igela, 2022
-----------------------------------------------------------------
This poem was written to read aloud / Poema hau ozen irakurtzeko idatzi zen.
Horrela hasten da Kae Tempesten Antzinako berri-berriak liburua, lehen... [+]
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala- Sa
Testu zaharrak, 2022
Zitkala-Sa hegoaldeko Dakoten erreserban (AEB) jaio zen 1876an. Eskolan asimilazioan oinarritutako hezkuntza jaso zuen, eta horren... [+]
TARTARO
Testuak: Xantal Barnetxe
Ilustrazioak: Leire Perret
Ikas, 2025
--------------------------------------------------------------------
Tartaro infernuaren antzeko tokia dugu antzinako Grezian, baita pertsonaia mitologikoa ere, Virgiliok aipatua aspaldian eta... [+]
Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma
Naia Torrealdai Mandaluniz
Txalaparta, 2025
-----------------------------------------------------------
Naia Torrealdai Mandalunizek Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma saiakera argitaratu... [+]
hezur berriak
Ane Labaka Mayoz
Susa, 2025
Tapakia
Maite gurrutxaga
Erein, 2025
-----------------------------------------------------------
Tapakia liburu honen azala ikusten badugu, bertan sagu pipertu bat ikus dezakegu lehortzen ari den tapaki zuri-zuri baten ondoan. Gero, normalean kasu gutxi egiten diegun... [+]
Zuzi iraxegia. euskal emakume idazleak eta literatura klasikoa
Amaia Alvarez Uria
Testu zaharrak, 2024
----------------------------------------------------------------
Liburua esku artean izan aurretik ere arnas luze bat atera zitzaidan barru- barrutik: “ze... [+]
Martin Martina eta urrezko orraziaren misterioa
Amancay Gaztañaga
Elkar, 2024
-----------------------------------------------------
Amancay Gaztañagak Martin Martina eta urrezko orraziaren misterioa kaleratu du Alain Martinezen ilustrazioek lagunduta... [+]