Dogma
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Arantza Santestebanen dokumental autobiografikoa, 918 gau, ikusi dut Topagune Feministan. Spoiler bat egingo dizuet: Santesteban kartzelan dagoenean konturatzen da gusturago dagoela preso sozialekin preso politikoekin baino. Gizonezko gihartsuz inguratua agertzen da patioko argazki batean, eta onartzen du ondo sentitzen dela anabolizanteez puztutako gorputz horien artean. Kartzelaren burbuilak perspektiba eman dio ohartzeko militantzia politikoa ere burbuila bat zela. Euskal presoen aldeko kontzentrazioen argazkiak bidaltzen dizkiote lagunek, pankartetako leloak irakurtzen ditu, eta jada ez dute asetzen.
Bereziki interesatu zitzaidan filmaren parte hori, aspaldi barrundatzen nabilen ezinegonarekin lotu dudalako. Feminismoa da mundua esplikatzeko, nire burua eta ingurua ulertzeko baliatzen dudan tresna analitiko nagusia. Aldiz, eguneroko gatazketan ohartu naiz leloak egia borobiltzat hartzearen mugez zein arriskuez.
Maitasunak ez du minik ematen
Matxiruloak sutara
Bollera da bide bakarra
Teresa Maldonado filosofia irakasleak eta militante feministak Hablemos claro (Argi hitz egin dezagun) saiakeran jarri dizkio nire ezinegonari hitz zehatzak:
“Azken garaietako hizkera feminista estereotipoz, klixe linguistikoz eta egindako esaldiez gainezka dago. (…) Jada ez dira pentsamendu konplexu eta ñabartu bat artikulatzeko tresnak, hura argitu eta aberasten dutenak, baizik eta buruz errepikatutako kantinelak, konplexutasunik eta gaitasun kritiko izpirik gabeko sasi-pentsamendu baten soniketeak. Hori gerta daiteke dogmari kritika dogma bihurtzen denean”.
"Ez dezagun ahaztu bizipenak leloak baino askoz ere konplexuagoak eta kontraesankorragoak direla"
Lelo kategorikoek funtzio inportantea bete dezakete, baldin eta modu kontzientean, zuhurrean eta neurtuan baliatzen baditugu. Ekintza komunikatiboaren helburua argi izan behar dugu: pedagogia egin nahi dugu ala probokatu? Jendea gerturatu nahi dugu ala gatazka azaleratu? Besteen kontzientziazioa ala gure autoafirmazioa da xedea?
Maldonadok liburuan adierazi duen kezka bat da, hain zuzen ere, kostatzen zaigula erregistroa moldatzea. Alegia, hizkera berdina erabiltzen dugula barne-asanblada batean, hedabideetan edota doktoretza-tesi batean. Nikaraguako feministekin ikasi nuen komeni dela gure mezuak zabaldu aurretik burbuilaz kanpoko pertsonekin kontrastatzea.
Ez dezagun ahaztu bizipenak leloak baino askoz ere konplexuagoak eta kontraesankorragoak direla. Norma Vázquez psikologo feministari elkarrizketa egin nion Pikara Magazinerako, eta honakoa esan zidan:
“Iruditzen zait batzuetan feministok oso urrun gaudela emakumeen bizi-esperientzietatik. Diskurtsoa soberan daukagu eta kontaktua falta zaigu, baita gure bizi-esperientziarekin ere. Itxuraz oso ideia argiak eta zorrotzak dituzten feministak ikusten ditut, haien harremanetan korapilatzen direnak. Oso ohituta gaude kanpoko munduarekin borrokatzera eta ideia oso orokor batzuetatik abiatuta emakumeei gertatzen zaiena azaldu nahi izatera.”
Horregatik eskertu dugu ama feministok Adrienne Richen Emakumeagandik jaioak saiakera: amatasunari kritika feminista sutsuaren aurrean, instituzioa eta esperientzia bereizten dituelako (nahiz eta batak bestea zedarritzen duen). Hala, anbibalentzia da Richek amatasuna definitzeko darabilen kontzeptu nagusia.
Ondo legoke esperientzia jakin bat gorpuztu barik gai izatea horren konplexutasuna antzemateko, besteen bizitzei buruzko lezioak ematen ibili ordez. Dogmari dogma berriekin erantzun baino, gaitasun kritikoa indartzea eta errealitatearen korapiloak, ertzak eta argi-itzalak onartzea.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Lagun marika batek deitu dit galdetzeko nola salatu dezakeen hurrengoa: joan zen Akarlandara, EHUren parean dagoen parkera, eta komun publikoetan bi tiporekin zegoela, udaltzainen bizpahiru kotxe agertu ziren super azkar, poliziak sartu ziren komunera borrekin hormak kolpatzen,... [+]
Bortizkeria zuzenak, agerikoak eta isilak, gainjarriak eta zeharkagarriak, mikroak eta geldoak. Bortizkeria egunerokoan irristatzen da, uneoro, boterea edo erabakitzeko ahalmena duenak ez duenaren aurrean boterea erabiltzen duenean. Hainbeste egoeratan murgiltzen gara... [+]
Duela urtebete, toki honetan bertan, existitzen ez zen herri bati buruz idatzi nuen, eta existitzen ez den herri horrek Palestinako genozidioa geldiarazten lagunduko zuela amestu nuen. Argi dago ez dugula lortu. Urtebete geroago, oraindik ere, haurren hilketa masiboak eta herri... [+]
Hainbeste jainko, arima, teontzi… beren izatea frogatu ezinik, eta jendeak ez ditu sinesten zientziak, kazetaritzak… ahal bezala, baina geure espezieaz harro egoteko moduan, frogatutakoak. Batzuek Lurra laua dela diote, eta debekatuta dagoela Antartikara... [+]
Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]
Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]
Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]
Bestea”-k gogaituta du gizateria, duena kenduko dio, duena eraldatuko du, kutsatuko du... “Bestea”-k definitzen gaitu... baina “bestea” denok izan gaitezke.
Egun, nor da “bestea”? Nork seinalatzen du izan behar ez dena?
Zapalduen... [+]
Oporretan nago baina oraindik ez dut zutabea hasi. Oporretan nago baina nire gelak ez du igarri. Oporretan nago eta etxeko hautsa ez da mugitu. Oporretan nago eta topaguneko kanpin dendak lokatzez beteta jarraitzen du egongelan. Oporretan nago baina nire agenda ez da... [+]
2025eko Aberri Egunean, Imanol Pradales lehendakari jaunak “Euskadi Nazioa da” eta “hemen jarraitzen dugu eta jarraituko dugu, gure hizkuntzarekin eta gure nazio nortasunarekin, ez izan zalantzarik”, ozenki esan zituen.
Euskalduna naizen aldetik,... [+]
Ekainaren 12an munduko bazter guztietatik –Euskal Herritik ere– heldutako ehunka pertsona batuko dira Egiptoko El Arish hirian, hortik Rafah-raino abiatzeko, Gazaren aldeko martxa globalean. Israel palestinar herriaren aurka egiten ari den genozidioa salatuko dute,... [+]
Nahiz eta jakina izan inkestak ez direla errealitatearen isla zehatza, interesgarria da bistadizo bat ematea, beti eskaintzen baitigute gai zehatzekiko tenperatura sozialaren arrastoren bat. Are garrantzitsuagoak dira, gai zehatzetan sartuegiak edo katramilatuak egoteagatik,... [+]
Haurrak begiratzeko gure paradigma ez da erabat aldatu, baina aldaketak-edo egiten ari gara, egia da, beste kontzientzia maila batekin, aferak duen garrantziagatik-eta. Bazen garaia. Kontua da, baina, haurren bizitza gure esku dagoela, eta behar duten bizimoduan aldaketak... [+]
Stanfordeko Unibertsitateak dohainik eskaintzen duen Storm deituriko erreminta ezagutu berri dut. Adimen artifiziala erabilita, edozein gairen inguruan artikulu akademikoak sortzeko diseinatutako ikerketa tresna da. Fidagarriak eta baimenduak diren hamaika iturri erabiltzeko gai... [+]