Just a little bit harder
aurre egingo dieten hedabide independenteak
.jpg)
EHAZE, 2019
Eusko Jaurlaritzak arte eszenikoetan generoaren egoera ezagutzeko enkargua egin zion Eneritz Artetxeri. Berak datuak bildu eta 22 sortzaileri elkarrizketa egin zien. Honatx emaitza: kultur sorkuntzan diharduten emakume euskaldunen egoera.
Hego Euskal Herriko antzerkiaren munduari ikuspegi feministatik begiratu dio Artetxek, berriki Lorea Agirrek eta Idurre Eskisabelek euskarari, Eider Rodriguezek euskal emakume idazleei eta Uxue Alberdik emakume bertsolariei egin bezala.
Silvia Federici eta Angela Davisen laguntzarekin ezarri du markoa: heteropatriarkatu kapitalistan bizi gara eta horren isla topa dezakegu arte eszenikoetan. Euskal emakume sortzaileek zapalkuntza hirukoitza jasaten dute, baina, zapalkuntzarekin batera eraldaketarako aukera dagoela dio.
Bertsolaritzan legez, ikasketetan emakumeak gehiengoa diren arren, profesionalizatzean gizonezkoak dira nagusi. Honez gain, estereotipoak eta genero rolak betetzen dira lanpostuetan, izan ere, gidoilari, zuzendari eta eszenografo gehienak gizonezkoak dira, argi diseinatzaile guztiak gizonak eta jantzigintzan denak emakumeak.
Literaturan moduan, emakume izaera gailentzen da. Emakumeak dira sortzaile izan aurretik eta ondorioz gizonen begiradatik baloratzen da euren lana; gorputz eder, desiragarri eta gazteak izan daitezen, haien talentua bitxikeriatzat hartuz, ikusgarritasun eta aitortza txikia emanez, edo haiek bereziki lantzen dituzten antzerki-generoak bigarren mailakotzat joz.
Antzerki-sormen egiturak patriarkalak dira: hierarkikoak eta androzentrikoak. Hala ere, dramaturgia berriak daude, autoretza kolektibodunak eta lan egiteko saretzen direnak. Piramidearen oinarriei begiratuta andrak dira nagusi, gainera gaztetxeak, antzerki jaialdi txikiak eta sorguneak aipatzen ditu bestelako ereduen erakusgarri.
Egilearen arabera arazoa boterea da: “Oso lan prekarioa da gurea eta ogi apurrak partekatzea ez da inoren gustukoa izaten”. Kontzientzia hartzearen eta praktika feministen beharra aldarrikatzen du, diskurtsoaz harago, nork bere burua aztertuta.
Eresia. Hil-kanta aitari
Goiatz Labandibar
Elkar, 2025
------------------------------------------------------------------
Goiatz Labandibarrek azken urteotan Amez (2022), Bekatua (2023) eta Zoo (2024) idatzi ondoren, Eresia. Hil-kanta aitari (2025) argitaratu berri du... [+]
Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta
Balea Zuria, 2025
------------------------------------------------------------------
Lierni Azkargortak Anatomia Bertikalak liburuaren aurkezpen saioan esan eta Berria egunkariak jaso moduan irakurri ditut poema gehienak: ozen, ahoz... [+]
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Itzulpena: Garazi Ugalde
Igela, 2022
-----------------------------------------------------
Batek baino gehiagok askatu ezin duen ideia faltsua da Europa jende berdinez soilik dagoela eraikita. Eta ez bakarrik faxistek. Egiatan, gutako... [+]
Carmilla
J. T. Sheridan Le Fanu
Itzulpena: maialen berasategi
Erein, 2025
------------------------------------------------------------------------
Literatura unibertsala bilduman argitaratu berri dute J. T. Sheridan Le Fanu irlandarraren 1872ko Carmilla. Maialen... [+]
Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025
SIMULAKRO BAT
Leire Ugadi
Elkar, 2025
---------------------------------------------------------------------
Hitzak hautsi egin dezake, kolpatu, arrakalatu eta apurtu. Simulakro bat (Elkar, 2025) izendatu du Leire Ugadik (Urduña, 1996) simulakro hutsetik harago... [+]
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Elkar, 2024
------------------------------------------------------------------
Helduentzat bigarren liburua du Karmele Mitxelenak. Lehenengoa ipuin liburua izan zen, eta honetan ere nabari zaio ipuingile eskua; izan ere,... [+]
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Igela, 2025
George Orwell Abereen etxaldea (Animal farm, 1945) eta 1984 (1949) eleberriengatik ezagutzen dugu, euskarara itzuliak biak. Baina horien aurretik Down... [+]
Antzinako berri-berriak
Kae Tempest
Igela, 2022
-----------------------------------------------------------------
This poem was written to read aloud / Poema hau ozen irakurtzeko idatzi zen.
Horrela hasten da Kae Tempesten Antzinako berri-berriak liburua, lehen... [+]
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala- Sa
Testu zaharrak, 2022
Zitkala-Sa hegoaldeko Dakoten erreserban (AEB) jaio zen 1876an. Eskolan asimilazioan oinarritutako hezkuntza jaso zuen, eta horren... [+]
TARTARO
Testuak: Xantal Barnetxe
Ilustrazioak: Leire Perret
Ikas, 2025
--------------------------------------------------------------------
Tartaro infernuaren antzeko tokia dugu antzinako Grezian, baita pertsonaia mitologikoa ere, Virgiliok aipatua aspaldian eta... [+]
Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma
Naia Torrealdai Mandaluniz
Txalaparta, 2025
-----------------------------------------------------------
Naia Torrealdai Mandalunizek Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma saiakera argitaratu... [+]
hezur berriak
Ane Labaka Mayoz
Susa, 2025
Tapakia
Maite gurrutxaga
Erein, 2025
-----------------------------------------------------------
Tapakia liburu honen azala ikusten badugu, bertan sagu pipertu bat ikus dezakegu lehortzen ari den tapaki zuri-zuri baten ondoan. Gero, normalean kasu gutxi egiten diegun... [+]