Mendigorriko hamaika familiek diote haien haurren matrikulak “linboan” gelditu direla. Haurrak euskarazko lerroan matrikulatu nahi dituzte, herrian, eskola publikoan. Adin bereko sei haur dituzte irailean ikastetxean hasteko moduan. Beste zortzi haurrek A eta G ereduan hasiko lukete ikasturtea. Euskarazko lerroa ireki nahi dutenek ez dakite zer gertatuko den, PSN buru duen Hezkuntza Departamentuak adierazi du legea bete behar dela. Legearen arabera, adin bereko zortzi haur behar dira eskola lerroa irekitzeko eta Mendigorrian sei baino ez daude. Dena den, kopurua arau orokorra da, salbuespenetarako aukera ematen du, adibidez landa eremuko herrietan.

2015ean Euskararen Foru Legean egin zen aldaketari esker D eredua ireki daiteke Nafarroako ikastetxe publiko guztietan, beti ere eskariaren arabera.  Legeak dio zortzi haur behar direla, eta aldiz, hainbat herritan D ereduko lerroak ireki dira zortzi haur eduki gabe ere, kontuan izanda landa eremuko herriak direla. Aurreko legegintzaldian, Aldaketaren gobernuaren Hezkuntza Departamenduak horrela jokatu zuen hainbat alditan, baina PSNren gobernuak haur kopuruen baldintza zorrotz betetzeko asmoa agertu du. Departamentuak emandako irtenbidea orain arteko bera da, hau da, ikasleak ondoko herrira, Garesera eramatea. Eskualdeko ikastetxea da eta eredu guztiak PAIrekin, Ingelesa Ikasteko Programarekin, ematen dira. Mendigorriko familiek salatu dute mehatxuak jaso dituztela Hezkuntza Departamendutik eta esan dietela haurrak Garesen ikasteko bideratutako garraio eta jantoki diru-laguntzak kendu diezazkiekela umeak Mendigorrian matrikulatu nahian jarraitzen badute.

Familien ustez, ikastetxe publikoan euskarazko lerroa guztiz bideragarria da eta baieztapen hori egiteko datu bat eman dute: udal haur eskolan dabiltzan 0-3 urteko umeen %75 euskarazko irakaskuntzan ari da.

Bideragarriaz gain, Mendigorriko hamaika familientzat herrian D eredua izatea herria bizirik mantentzeko giltza da. Hala adierazi dio Josu Goñi gurasoak Beñat Hach Embarek Irizar kazetariari zuzeu.eus agerkarian egindako elkarrizketan: “Gurasoek dauzkagun datuen arabera, azken hiru urteetan 32 haur jaio dira, eta hurrengo hiru urteetan ez bada D eredua ezartzen, ume horien %52 herritik joango da (hamazazpi ikasle). Euskara nahiko luketen familiek beste ereduetako matrikulak gaindituko lituzkete. 32 haurretatik hamazazpi kentzen badituzu, ze etorkizun dauka gure eskolak? Herri txiki batzuetako eskola zabalik mantentzeko giltza D eredua da. Mañeru eta Ziraukikoak itxi zituzten. Jada ez da soilik D eredua nahi duzun edo ez, herrian eskola izateko modu bakarra da, eta aurrerapausoak eman behar ditugu denok”.

Iruñean haur eskolak erdira

Azken legegintzaldian Joseba Asiron (EH Bildu) alkate zuen lauko gobernuak euskarazko haur eskolen kopurua bitik laura igo zuen urte batetik bestera. Aldaketen prozedura irregularra izan zela salatu zuen oposizioak, eta arrazoia eman zion epaileak. Hala, orain, Navarra Sumako Enrique Maya alkateak eta bere udal gobernuak atzerako bidea egin dute: Iruñean haur eskola euskaldun bakarra Txantrea auzoko Izartegi izango da eta Arrotxapea auzoko Goiz Eder haur eskolaren eskaintzaren erdia euskarazkoa izango da, beste erdia gaztelerazkoa izango da ingelesezko jarduerekin.