Arropa estuei tamaina hartzen
2019an ikuspegi feministatik literaturan egindako deseraikitzeak egon dira euskaraz. Amatasunari begirako Katixa Agirreren Amek ez dute (amatasun-sena auzitan jartzen du) eta Karmele Jaioren Aitaren etxea (aita-senarraren rolari astindua ematen dio), adibidez. Bigarrenari begiratuko diogu gaurkoan.
Eskaintzan “gizon berriei” irakur dezakegu. Izan ere, “maskulinitate berriei” buruzko lantzat har dezakegu. Nola izan gizon (heterosexual), aita, senar XXI. mendean? Belaunaldi batean, bitan garaiak hainbeste aldatu ostean? Bi greba feministen ostean, laugarren olatuak harrapa ez zaitzan?
Era berean, 2016an euskaraz plazaratu zen Najat El Hachmiren Azken patriarka gogorarazi digu. Han bezala hemen ere protagonistak bere aitari begiratzen dio patriarkatuaren ordezkari fierra den eta jada eredu ez den horri. Nahiz eta oraingoan, alabak hitz egin beharrean, semeak egiten duen.
Bestela esanda, uniforme bat ematen dizutenean aukerak dituzu. Badira hartara moldatzen direnak, nahiz eta deseroso sentitu; badira bere modura moldatzen dutenak gustura izan arte; eta badira erantzi eta bere arropak janzten dituztenak, ondorioei aurre egiteko prest. Liburu hau horretaz ari zaigu, egokitu zaizkigun arropez edo uniformeez. Emakume eta gizon rolei buruz.
Ismael eta Jasone senar-emazteak dira. Gurasoak. Bikote. Familia. Gizon eta emakume. Eta Libe bataren arreba eta bestearen lagun mina gaztarotik hona. Hiru pertsonaia horien izenak dituzte liburuko kapituluek. Izan ere, fokua batetik bestera saltoka joango da bizipenak, ikuspuntuak, ibilbideak tartekatuz.
Istorioa eraikitzen joango da pertsonaia bakoitzak bere bidea egin ahala. Euren burua deseraikitzen joango dira. Egokitu zaizkien arropei erreparatu eta harekin zer egin nahi duten erabaki arte irakurlea bilakaeren eta aurkikuntzen lekuko izango da.
Eraikitze-deseraikitze prozesuarekin batera idazletzari buruzko gogoetak tartekatuko dira. Idazteak dituen argilunak agertuko dira eta literaturaren funtzioa eta balioa izango dira hizpide. “Idaztea lur azpian utzitako guztiak ateratzeko modua da” eta, irakurri dezakegunez. Literaturaren xedeetako bat munduak deskubritu eta zurrunbiloei zentzua ematea da, ala ez da?
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Itzulpena: Garazi Ugalde
Igela, 2022
-----------------------------------------------------
Batek baino gehiagok askatu ezin duen ideia faltsua da Europa jende berdinez soilik dagoela eraikita. Eta ez bakarrik faxistek. Egiatan, gutako... [+]
Carmilla
J. T. Sheridan Le Fanu
Itzulpena: maialen berasategi
Erein, 2025
------------------------------------------------------------------------
Literatura unibertsala bilduman argitaratu berri dute J. T. Sheridan Le Fanu irlandarraren 1872ko Carmilla. Maialen... [+]
Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025
SIMULAKRO BAT
Leire Ugadi
Elkar, 2025
---------------------------------------------------------------------
Hitzak hautsi egin dezake, kolpatu, arrakalatu eta apurtu. Simulakro bat (Elkar, 2025) izendatu du Leire Ugadik (Urduña, 1996) simulakro hutsetik harago... [+]
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Elkar, 2024
------------------------------------------------------------------
Helduentzat bigarren liburua du Karmele Mitxelenak. Lehenengoa ipuin liburua izan zen, eta honetan ere nabari zaio ipuingile eskua; izan ere,... [+]
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Igela, 2025
George Orwell Abereen etxaldea (Animal farm, 1945) eta 1984 (1949) eleberriengatik ezagutzen dugu, euskarara itzuliak biak. Baina horien aurretik Down... [+]
Antzinako berri-berriak
Kae Tempest
Igela, 2022
-----------------------------------------------------------------
This poem was written to read aloud / Poema hau ozen irakurtzeko idatzi zen.
Horrela hasten da Kae Tempesten Antzinako berri-berriak liburua, lehen... [+]
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala- Sa
Testu zaharrak, 2022
Zitkala-Sa hegoaldeko Dakoten erreserban (AEB) jaio zen 1876an. Eskolan asimilazioan oinarritutako hezkuntza jaso zuen, eta horren... [+]
TARTARO
Testuak: Xantal Barnetxe
Ilustrazioak: Leire Perret
Ikas, 2025
--------------------------------------------------------------------
Tartaro infernuaren antzeko tokia dugu antzinako Grezian, baita pertsonaia mitologikoa ere, Virgiliok aipatua aspaldian eta... [+]
Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma
Naia Torrealdai Mandaluniz
Txalaparta, 2025
-----------------------------------------------------------
Naia Torrealdai Mandalunizek Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma saiakera argitaratu... [+]
hezur berriak
Ane Labaka Mayoz
Susa, 2025
Tapakia
Maite gurrutxaga
Erein, 2025
-----------------------------------------------------------
Tapakia liburu honen azala ikusten badugu, bertan sagu pipertu bat ikus dezakegu lehortzen ari den tapaki zuri-zuri baten ondoan. Gero, normalean kasu gutxi egiten diegun... [+]
Zuzi iraxegia. euskal emakume idazleak eta literatura klasikoa
Amaia Alvarez Uria
Testu zaharrak, 2024
----------------------------------------------------------------
Liburua esku artean izan aurretik ere arnas luze bat atera zitzaidan barru- barrutik: “ze... [+]
Martin Martina eta urrezko orraziaren misterioa
Amancay Gaztañaga
Elkar, 2024
-----------------------------------------------------
Amancay Gaztañagak Martin Martina eta urrezko orraziaren misterioa kaleratu du Alain Martinezen ilustrazioek lagunduta... [+]