Enbor okerretik zurezko pieza finak
Apirilean sagastiak lorez janztea bezalako ikuskizun gutxi dago. Lore zurizko olatuak. Sagarra jaki eta edari izan dugu milaka urtetan. Sagar gordina, errea eta ore dultzea; muztio, pitar, sagardo eta ozpin. Zura fina du, tailatzeko ona eta pieza txikiak, kirtenak eta abarretarako egokia. Baita uztarriak egiteko ere.
Jakoba Errekondok eta Antton Olariaga ilustratzaileak elkarlanean egin eta ARGIAk plazaratutako Landareak Lantzen gida-liburutik hartu ditugu sarrerako testua eta alboko orrialdean duzuen marrazki ederra. Dozena bat arbolaren ilustrazioak aurkituko dituzue liburuan, hilabete bakoitzeko bat. Eta, ondoan, haien lore, fruitu eta enborren gaineko azalpen laburra.
Sagarrondoa ez da arbola altua, gehienera ere 8-10 metro izan ditzake, eta okerra du enborra, gereziondoaren tankerakoa hein batean. Haren egurra horregatik baliatzen da bereziki pieza txikiak egiteko. Fina du zura, baina gogorra. Nahieran landu ahal izateko poliki-poliki lehortu behar da, prozesu horretan zartatu eta deformatzera egiten duelako. Behin lehortuta egonkorragoa da eta orduan bai, ongi tornea eta taila daiteke. Sagarrondo egurraren transformazioa ardatz duen merkatu bereziki sendorik ez dago, baina ebanisteria pieza txikiak-eta egiteko egokia da oso. Ez horretarako soilik halere. Haren zurarekin torlojuak egin izan dira, ehuntzeko tresnak (anezkak adibidez), golf makilak, arotz-lanabesak (zepiloak, zurmailuak, zerren kirtenak…), inkrustazioak, musika instrumentuak, umeentzako jostailutxoak… Beste kontu bat da, gaur eta gurera etorrita, zenbat sagarrondo mozten den, edo moztu daitekeen, arotzerian baliatzeko.
Nikolaï Ivanovich Vavilov, Moskun jaioa 1887ko azaroaren 25ean. Hainbat elikagai kultibaturen jatorria identifikatu zuen botanikari eta genetista. 1940an, Ukrainako lurretan haziak biltzen ari zela, polizia sekretuak atxilotu egin zuen, eta 1942an gulag batean sartu zuten... [+]
Jaiotzez hangoak ez baina Donostia inguruan bizi diren zazpi-zortzi neska, trans eta bollerak osatzen dute Sagarrondu “desjabetuon ekoizpen taldea”. 25-30 urteren bueltakoak dira ia denak, kaletarrak, baina lurrarekin lotura dutenak; bakarren bat aritua da lehen... [+]
Usurbilen (Gipuzkoa), 30 urteren bueltan dabiltzan bost gazte sagardoa egiten hasi ziren duela zortzi bat urte. Beñat Irazusta, Mikel Rosales, Josu Furundarena, Aitor Pagola eta Joxe Mari Zubimendi –“kalekumea ez den bakarra”, Irazustak esan... [+]
Azaroa izateko epel xamar dagoen arratsalde batean iritsi gara Baztango Arizkun herri txikira, eta frontoiko mural erraldoiak herriak sagarrarekin duen loturaz zerbait esan digu segituan. Batzabalea izeneko etxean sagarraz asko dakien gizon bat bizi dela kontatu digute: Pello... [+]
Eduardo Zubiria, Iruñean jaioa 1963an, sagardogile eta artista matematikoa. Ama, oskoztarra; aita muskiztarra. Sustrai imoztarrak, Ultzamaldean. Badauzka han 100 urteko sagarrondoak, baita beste sagasti bat ere Erronkarin, mila metrotik gora. Artista moduan egurra lantzen... [+]