Oso gogorra, baina beharrezkoa
Svetlana Aleksievitx kazetari bielorrusiarraren lana Iker Santxok itzuli eta Elkarrek argitaratu zuen iaz. 2015ean Nobel Saria lortu zuen egileak. Ia milioi bat emakume sobietarrek parte hartu zuten II. Mundu Gerran, 1941etik 1945era, eta haien ahotsak, haien gerrarekiko bizipenak jaso ditu orriotan.
100 bizitza historia 300 orrialdeko erreportajean dugu. Gerra horren memoria pelikula estatubatuarretan eta eleberri europarretan ezagutu ditugu nagusiki, protagonistak gizonezkoak, juduen eta alemaniarren ingurukoak. Oraingoan aldiz, Sobietar Batasuneko emakume soldaduak dira protagonista.
Izugarrikeria sorta bat topatuko dugu liburu honetan, baita pasarte hunkigarriak ere. Lehen atalean emakumeen gerraren historia idatzi izan nahi duela dio, “ezkutuan geratu den mundu oso bat ezagutzera emateko”. Bere asmoa gerran dagoen gizakiari buruz idaztea izan da, sentimenduez eta arimari buruz, ez ideia handiei buruz.
Hurrengo 16 ataletan titularrek aurkeztuko dizkigute mintzagaiak: memoria, gizon-emakumeen artekoak, gerrako eta gerratik kanpoko ni-ak, gerra bera eta gerra ostea. Zer da gerra bat bizitzea? Historia hau ere kontatu behar da, ikuspegi desberdinetatik begiratuz. Izan ere, aurreko belaunaldien bizitza nolakoa zen ezagutzeko oso lan baliagarria da.
Gizon eta emakumeen artekoak maiz agertzen dira. Edertasuna, goxotasuna eta zaintza “femeninoak” faltan sumatzen dituzte batzuek zein besteek frontean. Elkarri neba-arreba deitzen zioten eta emakume soldaduek gizonen bizitza egin zutela adierazten dute.
Gerran bizirauteko erdi-gizaki erdi-animalia izan behar duzula diote eta beste logika batekin pentsatzen duzula. Dena beltza eta gorria zen, zikina eta odola. Neguko hotza eta hezur hautsien hotsa. Hala ere, bizitzan funtsezkoa dena deskubritu ei da bertan. Irribarreak, zigarroak, elkarrizketak.
Hildakoen artean bizitzen ohitu zirenerako “garaipena” heldu zen eta bizitzaren beldur izaten hasi ziren. “Herriaren etsai” bihurtu ziren batzuk eta gaixotasunak agertzen hasi ziren. Gizonek emakumeak bertan behera utzi zituzten. Ez zituzten aintzat hartu 40 urte pasatu arte.
Liburua oso gogorra da, baina beharrezkoa. Gertatu zena ez ahazteko. Idealak desmitifikatzeko. Emakumeak ikusgarri egiteko. Jendeak egoera lazgarrietara egokitzeko moduez gogoetatzeko.
Eresia. Hil-kanta aitari
Goiatz Labandibar
Elkar, 2025
------------------------------------------------------------------
Goiatz Labandibarrek azken urteotan Amez (2022), Bekatua (2023) eta Zoo (2024) idatzi ondoren, Eresia. Hil-kanta aitari (2025) argitaratu berri du... [+]
Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta
Balea Zuria, 2025
------------------------------------------------------------------
Lierni Azkargortak Anatomia Bertikalak liburuaren aurkezpen saioan esan eta Berria egunkariak jaso moduan irakurri ditut poema gehienak: ozen, ahoz... [+]
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Itzulpena: Garazi Ugalde
Igela, 2022
-----------------------------------------------------
Batek baino gehiagok askatu ezin duen ideia faltsua da Europa jende berdinez soilik dagoela eraikita. Eta ez bakarrik faxistek. Egiatan, gutako... [+]
Carmilla
J. T. Sheridan Le Fanu
Itzulpena: maialen berasategi
Erein, 2025
------------------------------------------------------------------------
Literatura unibertsala bilduman argitaratu berri dute J. T. Sheridan Le Fanu irlandarraren 1872ko Carmilla. Maialen... [+]
Agur Karibu
Marian Porcel
Elkar, 2025
SIMULAKRO BAT
Leire Ugadi
Elkar, 2025
---------------------------------------------------------------------
Hitzak hautsi egin dezake, kolpatu, arrakalatu eta apurtu. Simulakro bat (Elkar, 2025) izendatu du Leire Ugadik (Urduña, 1996) simulakro hutsetik harago... [+]
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Elkar, 2024
------------------------------------------------------------------
Helduentzat bigarren liburua du Karmele Mitxelenak. Lehenengoa ipuin liburua izan zen, eta honetan ere nabari zaio ipuingile eskua; izan ere,... [+]
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Igela, 2025
George Orwell Abereen etxaldea (Animal farm, 1945) eta 1984 (1949) eleberriengatik ezagutzen dugu, euskarara itzuliak biak. Baina horien aurretik Down... [+]
Antzinako berri-berriak
Kae Tempest
Igela, 2022
-----------------------------------------------------------------
This poem was written to read aloud / Poema hau ozen irakurtzeko idatzi zen.
Horrela hasten da Kae Tempesten Antzinako berri-berriak liburua, lehen... [+]
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala- Sa
Testu zaharrak, 2022
Zitkala-Sa hegoaldeko Dakoten erreserban (AEB) jaio zen 1876an. Eskolan asimilazioan oinarritutako hezkuntza jaso zuen, eta horren... [+]
TARTARO
Testuak: Xantal Barnetxe
Ilustrazioak: Leire Perret
Ikas, 2025
--------------------------------------------------------------------
Tartaro infernuaren antzeko tokia dugu antzinako Grezian, baita pertsonaia mitologikoa ere, Virgiliok aipatua aspaldian eta... [+]
Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma
Naia Torrealdai Mandaluniz
Txalaparta, 2025
-----------------------------------------------------------
Naia Torrealdai Mandalunizek Amaieratik hasi. Euskal feminismoa, aldaketarako paradigma saiakera argitaratu... [+]
hezur berriak
Ane Labaka Mayoz
Susa, 2025
Tapakia
Maite gurrutxaga
Erein, 2025
-----------------------------------------------------------
Tapakia liburu honen azala ikusten badugu, bertan sagu pipertu bat ikus dezakegu lehortzen ari den tapaki zuri-zuri baten ondoan. Gero, normalean kasu gutxi egiten diegun... [+]