Metodo zientifikoak
Irail oro, ohi den bezala, gertaera meteorologiko garrantzitsuak izaten dira.
Azken 30 urteotako irailetan Antartikan gertatzen den ozono geruzaren ahultzea kezka iturri bilakatu zaigu. Aurten ahultzea gertatu bada ere, ohikoa baino txikiagoa izan da zorionez.
Ezin ahaztu ere irailetan Artikoan gertatzen dena. Irail erdiaren inguruan Artikoko izozte maila urteko mailarik beherenean aurkitzen da eta, urtez urte, maila hori hain joan da beherantz non gero eta gehiago diren, hogei urte barru Artikoko izotza urtuko dela esaten dutenak. Aurten mendeko zortzigarren urte txarrena izan da izotz mailari dagokionez, beraz, azken urteotako joera apurtu eta datu on samarraren aurrean gaudela esan genezake.
Aipatu ditugun bi kasuokin Donald Trump presidenteak aitzakia izango luke kanpainan esandakoa berresteko, alegia munduan ez dagoela arazo ekologiko seriorik. Baina beste gertaera batzuk ere izan dira eta horiek ez dira Trumpen aldekoak izan, Kariben inoizko urakanik bortitzenak izan baitira eta azkenaldi honetan Kaliforniako suteek urakanek baino heriotza-kopuru eta kalte handiagoak eragin baitituzte.
Metodo zientifikoen bidezko datuen analisiek ez dute inoiz %100eko ziurtasuna islatuko, beraz gertaeren analisian zientzialariek patxadaz egin badezakete lan ahalik eta emaitzarik errealistenak lortzeko, gizarteak hipotesirik txarrena ekiditeko ahalegina egin behar du
Aurtengo gertaera hutsekin ezin dugu ondorio orokorrik atera, bai ordea azken hogei edo hogeita hamar urteetako datuak aztertzen baditugu. Hortaz, ozono zuloarena txarrera ez doala ikus dezakegun bezala, Artikokoa salbuespentzat hartu behar dugu aurtengoan, datuen historikoek beste ezer adierazten ez duten bitartean.
Joerak behin-betikotzat hartzeko zenbateko luzerako serieak behar ote ditugun batek baino gehiagok egingo du galde. Azken ehun edo berrehun urteetako datuak bilduta izango bagenitu, agian ozonoaren balioak eta Artikoko azken datuak anekdota hutsa izango lirateke, eta hortaz Trumpenak zilegitasun handiagoa izango luke. Gertaera bakoitzak dituen berezitasunen araberakoa izan behar du datu segida esanguratsuak, astronomia mailako gertaeren aldakortasuna susmatzeko milaka urtetako datuak behar izango ditugun bezala, ibai baten poluzioa detektatzeko egun bat nahikoa izango baita.
Metodo zientifikoen bidezko datuen analisiek ez dute inoiz %100eko ziurtasuna islatuko, beraz, gertaeren analisian zientzialariek patxadaz egin badezakete lan ahalik eta emaitzarik errealistenak lortzeko, gizarteak hipotesirik txarrena ekiditeko ahalegina egin behar du hasieratik, nahiz eta askotan hori ez bete; giza sena historian mamitutako jakinduria den neurrian, kasu egin behar diogula uste dut, hau da, bihotzak agintzen duenari kasu egin behar diogu, batez ere buruak informazioa prozesatzen denbora luzeegia behar izaten duenean.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Azken urteotan Donostian gero eta ozenago entzuten ari gara bizilagunen ahotsa: turistifikazioa gure hiria itotzen ari da. Joan den ekainaren 15ean, ehunka donostiar atera ginen berriro kalera gure bizi-baldintzak eta bizimoduak defendatzera. Jendartearen eta auzoen beharrak... [+]
Garraioaren sektorea da gaur egun Euskal Herrian berotegi efektuko isurketen erantzule nagusia (%35), energia gehien kontsumitzen duena (%47) eta petrolio kopuru handiena erretzen duena (%74). Gainera beste sektore batzuetan isuriak apurka-apurka murrizten diren bitartean,... [+]
Bi gai mahai gainean, ezinbestean.Batetik, CAF eta Palestina. Bestetik, PSOEren bueltako ustelkeria sarea. Nondik hasi eta non bukatu ere ez dakit, bulkadez betetako artikulua izango dela jakinda.
Nazio Batuen Erakundeak 40 enpresa salatu ditu, CAF tartean, eta Gazako... [+]
Atzo jakin dut euskal prentsatik Jean Reno aktoreak lehen nobela idatzi duela. Berri hori euskaraz jasotzeak munduko hiritar edo paleto global bihurtzen ote nauen oso ongi jakin gabe, nobelak idazteko arteaz egin dut gogoeta.
Tokitan dago “nobelaren heriotza”... [+]
Azken asteko sapa lehergarri egunetan gure zereginen egitarauak aldatu beharrean aurkitu gara. Freskura erlatibo batek seietan atera gaitu ohetik, gosaldu eta lan gehienak bederatzietarako plegatu ditugu eta hamarretan jalgi gara oinezko ibilaldia egitera. Eta ez ginen bakarrak... [+]
Ikastetxeetako ikasgelak, tamalez, espazio gatazkatsuak izaten dira askotan eta, gatazka gehienetan gertatzen den moduan, emozio intentsuak eta minak izaten dira. 2022an, ikastetxeetan aritzen diren beste eragile batzuekin batera, azken urteetan ikasgela askotan bizirik dagoen... [+]
Nunquam polluta dio Baionako lemak, erran nahi baitu "sekulan zikindu gabea" edo "sekulan hartu gabea", eta erreferentzia egiten die inbasio saiakera historikoei, espainiarrengandiko, frantsesengandiko eta ingelesengandiko saiakerak ez omen baitziren... [+]
Europako ongizate estatuak munduan zehar izugarrizko miresmena izan du herritar xeheen artean, ez hainbeste enpresari eta agintarien gehiengoan. Izan ere, miresmen hori areagotu egiten zitzaigun iparraldeko herrialdeetatik pasatzen baginen, izan lan bat egin behar bazenuen edo... [+]
Palentziako amama oso emakume soila zen hitzetan. Bazituen zenbait hitz dena adierazteko balio zutenak, tartean bitxo hitza: berba horren baitan kabitzen ziren zomorroa, behia, txakurra... eta batzuetan baita gizakia ere. Bitxoek auzokide latzak dituzte gizakiongan, ez baikara... [+]
1925. urtea izango balitz, akaso emakume erraketistak izango lirateke Zeruko Argiako aktualitate orrialdeetako protagonistak. Agian haien kirolari merituak goraipatzeko, agian feminitate arauak desobeditzeagatik seinalatzeko. Nire buruari agindu diot haien izenak memorizatzeko... [+]
Sei urte, sei urte luze, pasa dira Ciudadanos alderdi politikoak bere mitina egin zuenetik gure herrian. Bere mitina apirilaren 14an, errepublikaren egunean, eta inongo ordezkaritzarik ez duen herri eta lurralde batean. Ohituak gaude horrelako probokazioekin, baina egia da... [+]
Ikasturte hau, zalantzarik gabe, ekitaldi handien ikasturtea izan da. Horrek hainbat hausnarketa eragin ditu kalean, eragile sozialetan zein sareetan. Eragin baino gehiago, azaleratu; egon bazeudelako lehenago ere. Esan beharrik ez dago: aisialdia ez da erantzukizun politikotik... [+]
Lagunen arteko erlazioak fluidoen fisikaren pean daude, amodio erlazioak baino gehiago, Zygmunt Bauman gorabehera. Ez du gura esan amodio harremanak, egun, solidoak direnik. Likuadora-ren soziologoak saiakera gomendagarria idatzi zuen horretaz, Maitasun likidoa, azpitituluz Giza... [+]