Irailaren 27an, Hernaniko Udaleko EAJko, H1!eko eta PSE-EEko zinegotziek plenotik alde egin zuten, Bilduk dokumentazioa gaztelaniaz ez ziela helarazi salatuz.
Zer gertatu da Hernaniko Udalean? Zer dela-eta utzi zuten plenoa oposizioko zinegotziek? Bilduk beharrezko informaziorik gabe utzi al ditu oposiziokoak? Luis Intxauspe Hernaniko (Gipuzkoa) alkatea da, Bildukoa, eta hitz gutxitan eman digu bere irudipena: “Zinegotzi horiek lehen ere lan horretan arituak dira, Bilduko bederatzi zinegotziak berriak gara. Nik uste neurria hartu nahi zigutela eta hizkuntza kudeaketaren gaia muturreraino eraman dute. Plenotik alde egingo zutela mehatxatuta amore emango genuela pentsatuko zuten, baina guk ez genuen atzera egin”.
Baina utzi ditzagun alde batera alderdi politikoen arteko tirabirak eta heldu diezaiogun mamiari. Hernaniko Udalak nola kudeatzen ditu hizkuntzak?
Egin dezagun atzera, 2010eko martxoaren 25era. Egun hartan, udaleko alderdi politikoek (ANV, EAJ eta H1!) hainbat hizkuntza irizpide biltzen zituen dokumentua onartu zuten. PP eta PSE-EE abstenitu egin ziren. Dokumentu hartan jasotzen da ahoz eta idatziz euskaraz funtzionatuko dela, ez dela sistematikoki itzuliko, baina komunikazioa ziurtatuko dela beti hitzez hitzeko itzulpena ez den beste bitarteko batzuk erabiliz –ahozko laburpena eta laburpen idatziak adibidez–. Alabaina, gauza bat da irizpideak onartzea eta bestea egunerokoan aplikatzea. Bilduk 2010ean onartutakoa gauzatzeari ekin dio Udalean sartu eta lehenengo batzordea sortu zenetik. Ea etsenplu bidez praktika hori zer den azaltzen asmatzen dugun. Eman dezagun Hernaniko Udalean hirigintza batzordea bildu dela, han direla arkitektoa, idazkaria eta zinegotziak. Bilera euskaraz egingo da. Norbaitek ulertzen ez badu esan egin beharko du eta arkitektoak edo Bilduko kideren batek itzuliko dio. EAJ, H1! eta PSE-EEko lau politikarik baino ez dituzte arazoak euskararekin eta ulertzeko nahiko ondo moldatzen dira. Hori ahozkoari dagokionez. Idatzizkoari dagokionez, jo dezagun hirigintza alorreko batzordea biltzeko deialdia egin dela. Bada 2010eko martxoan adostutakoaren arabera, deialdia euskara hutsean zabalduko da (lehen ele bitan egiten zen). Deialdian eguna, ordua, tokia eta gai zerrenda agertzen da. Ahozkoan bezala, norbaitek ulertzeko arazoak izango balitu laguntza eskatu beharko luke eta ahoz azalduko litzaioke. Bilera egin dute eta hirigintzako idazkariak akta egin behar du. Dagoeneko ari ziren idazkari lanak egiten dituzten langile batzuk euskaraz egiten akta, baina hemendik aurrera, beti, euskaraz egingo dute. Euskaraz akta ulertu ez duen agintariak itzultzeko eskaera egin beharko dio alkateari. Alkateak egitea hobesten badu, Udaleko itzultzaileak gaztelaniazko bertsioa egingo du eta alkatearen eskuetan geratuko da testua. Hark emango dio behar duenari. Jo dezagun batzorde horretan arkitektoak zazpi txosten ibili dituela esku artean, bost gaztelaniaz eta bi euskaraz. Bada, bere horretan jasoko dira aktan. Dena dela, ahalik eta epe motzenean txostenak gaztelaniaz egiteko ohitura baztertu nahi da. Hernaniko Udaleko langile guztiek dakite euskaraz eta ia denek lortu dute dagokien hizkuntza eskakizuna edo perfila. Hala ere, ohituraz, teknikari batzuek txostenak gaztelaniaz egiten dituzte maiz. Asmoa txosten guztiak euskaraz egitea da eta bukaeran gaztelaniazko laburpentxoa, behar izanez gero.
Herritarrak Udalari eskaera gaztelaniaz egiten badio, udal barneko tramitazio guztia euskaraz egingo da eta herritarrari erantzuna bi hizkuntzetan bidaliko zaio. Euskaraz eskaera egiten duenari erantzuna euskaraz emango zaio, eta noski, Udalak jarrera hori bultzatu nahi du. Intxauspe atzera begira jarri da: “Hogei urtez dirua eta denbora inbertitu ditugu udal langileak euskalduntzeko, orain egiten hasi garena egiteko. Beraz, egin dezagun!”.
Bilera deialdiak, batzordetako aktak, teknikariek egindako txostenak... Udaleko langileek egiten dituzten dokumentu guztiak sarean daude eta Udal barneko edozeinek sarbidea du. Orain arte dokumentu horiek ele bietan, gaztelaniaz edo euskaraz (gutxi batzuk) zeuden. Bada, hemendik aurrera gune hori euskara hutsean egotea da helburua. Idazkariek, teknikariek... euskaraz sortuko dute eta hori zintzilikatuko da sarean. Ulertzen ez duenak eskatu egin beharko du eta hari baino ez zaio helaraziko gaztelaniazko bertsioa. Zergatik halako egituraketa? Luis Intxauspe euskalgintzan urte luzez aritutakoa da eta badaki zer dakarren ele bitan lan egiteak. Euskarazko testua ezkerreko zutabean eta gaztelaniazkoa eskuinekoan duen txostena erakutsi digu: “Niri langilea etortzen zait euskaraz hitz eginez, eskuan txosten hau duela, eta hasten da: ‘Horrela izango da zeren hemen jartzen du: ‘La aplicación del reglamento...’. Gaztelaniazkoarekin ari da lanean. Ele bitan funtzionatzeak, neurri handi batean, gaztelaniaz funtzionatzea esan nahi du, Udalean, eta bestelako esparruetan ere bai”. Hernaniko Udalak hizkuntza helburuak argi ditu abiarazitako prozesuarekin: oraingo hizkuntza ohiturak aldatzea eta Udalak euskaraz lan egitea. Bide horri esker, dokumentazio guztia sistematikoki bi hizkuntzetan egitea saihestuko da, hizkuntza bakarrean egingo da lan (gaztelaniaz ere bai oraindik), eta era berean, ohiko joera baztertuko da, alegia, itzultzailea etengabe gaztelaniaz sortutakoa euskaratzen aritzea. Luis Intxauspe alkateak garbi utzi nahi izan du arazoa norena den: “Udalak hizkuntzekin daukan arazoa aipatu dute oposizioko alderdiek, baina hemen hizkuntzarekin arazoa oposizioko zinegotzi horiek dute”.
Lehen esan dugu nola Bilduk Udalean sartu eta lehenengo batzordean adierazi zuen 2010eko hizkuntza irizpideak betetzen hasiko zela. Bada oposizioak txosten juridikoa eskatu zuen, irizpide horiek legalak ziren ala ez jakiteko. Duela gutxi jaso dute erantzuna, irizpide horiek ez dira ilegalak. Urriaren 6an alderdi bakoitzeko buruak elkartu ziren txosten juridikoa esku artean zutela. Alderdi denek adostu zuten Bilduk proposatutakoa indarrean jartzea. Hori bai, dagoeneko oposizioko hiru alderdiek, PSE-EEk, EAJk eta H1!ek, akta guztiak gaztelaniaz bidaltzeko eskatu dute. Erantzuna aztergai du Gobernu Taldeak.
Hezkuntza Sailak 2025-2026 ikasturtearen antolaketa bigarren hezkuntzako ikastetxe publikoetan ebazpena argitaratu du. Urteroko agiria da, uztail hasierakoa; ikasturte-hasierako ebazpena esaten diogu.
Aurtengoan, hauxe jasotzen du euskarazko bertsioak:... [+]
Artziniegako Udalak mezua zabaldu du gertatutakoa gaitzesteko eta elkartasuna adierazteko irainak jaso dituzten herritarrei.
Duela bi urte Aranzadi Zientzia Elkarteak neandertalek egindako harrizko tresna batzuk eta haiek jandako animalien hezurrak aurkitu zituzten San Adriango koban. Horrela jakin zuten neandertalek duela 40.000 urte koba hori erabili zutela. Aurten egin duten indusketa-kanpainan... [+]
WeTransferren baldintza berri gaiztoen aurrean, alternatibarik? Bai, pare bat, edo bien arteko konbinazioa. Enkriptazioa edo/eta Tori.eus zerbitzu euskalduna erabiltzea.
Georges Ibrahim Abdallah, Frantzian 40 urteko espetxealdia igaro ondoren kaleratuko dute. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz... [+]
Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.
Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]
Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]
UEMAren zuzendaritza batzordeko kideek hedabideen aurrean agerraldia egin dute ostegun eguerdian Zarautzen, Espainiako Auzitegi Gorenaren azken epai euskarafoboa salatzeko. Epaia "larria" dela adierazi dute, eta batez ere udalerri euskaldunei eta euskaraz aritzen... [+]
Nerea Kortajarena EH Bilduko legebiltzakideak prentsa agerraldi batean esan du Eusko Legebiltzarrean dauden "gehiengoak" baliatu beharko liratekeela "hizkuntza politika berri bat ahalbidetzeko".
Maria Ubarretxena Eusko Jaurlaritzako bozeramailearen esanetan, “indar politiko batzuk erabaki politikoak judizializatzen ari dira”.
Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]
Ondo jakina da Euskal Herriak bere buruaren jabe izateko beharrezko duen botere politikoa ukatua duela Espainia eta Frantziako estatuen aldetik. Euskal Herrian, bertan bizi, lan egin eta euskaldun izan nahi duen biztanleriari, herritar gisa bizi-proiektu duin eta ziurra garatu... [+]
Langilea uztailaren 15ean hil zen eraikin baten estalduraren konpontze lanak egiten zebilela, eta ostegunean jakinarazi du ELA sindikatuak. Estaldura apurtu, eta altueratik erori zen. Guztira 31 langile hil dira Hego Euskal Herrian 2025ean, bostgarrena Araban.
Israelen bonbardaketek Siriako Defentsa Ministerioa eta presidentearen egoitzaren ingurua izan dituzte jo-puntuan. Asteburuan tribu beduinoen eta milizia drusoen artean piztutako liskarrek gutxienez 300 hildako eragin dituzte As-Suwayda hirian. Israelen erasoen ondoren, Siriako... [+]
Atherbea elkarteak Baionako eguneko harrera zentroa ixtea erabaki du higiene falta dela eta. Egunero 100 pertsona ingururi ematen zien dutxa hartzeko eta gosaltzeko aukera, baina lokalean labezomorro eta arratoi asko daudenez, itxi egin behar izan dute.