Zure lanak bete-betean aztertzen du egungo tirania edo nagusikeria. “Denbora”ri buruzko gogoetak dira zure lanaren eta gure gizartearen etorkizuneko gakoa. Gogoeta horiek egungo pentsamoldea berritzera datoz nolabait. Ados zaude azalpen horrekin?
“Etorkizunerako etika” proposatzen duzu eta gakoa transmisioa dela diozu. Zer da transmisioa hitz gutxitan?
Berrikuntza eta sormena nagusi dira gure gizartean. Errealitatea kontrolatzen dugula ziurtatu nahi dugu. Baina gure eguneroko bizimodua etorkizunari buruz egindako aipamenen menpe bizi da, etorkizunari buruz dugun ezagutza espekulazioaren ondorio da. Ez dugu behatzen, ordea. Galdu egin ote dugu gizakiok ikuspegi historiko hori?
Jarraitzeak biziberritzea ekarri izan du. Prospektiba, horixe da gako-hitza. Liburuan diozunez, hauxe da gakoa: “Denbora homogeneoa dela sinetsita pentsatzen eta jarduten duen iraungi/zahartu ereduari ez jarraitzea. Etorkizuna bere erabakien arabera eraldatzea da gizarte modernoen akatsa”. Denbora homogeneoaren aldagai historikoa “aldatu” egin al da?
Beharrak ezagutzetik joerak onartzera igaro gara. Politika –bere programa, erreforma eta estrategiekin–, egokitzeko logikaren menpe dago. Horixe da politikaren eta klase politikoaren egungo krisia. Gizarteak erronka berriei egin behar die aurre: malgutasun handiagoa behar du eta bere mugak ondo ezagutu. Horretarako gai dela uste duzu?
Azkarren tiraniak zuzentzen bide du mundua. Denboraren eraginkortasunaren, eztabaidarako denboraren eta eztabaida legezkotzat jotzearen arteko kontraesanaren menpe bizi da politika. Zientziaren eta teknikaren garapena ez da gizarte garapenaren pareko. Desinkronizazioa gakoa da munduan, mundu globalizatuan, gizarteko bidegabekeriak ulertzeko. Denbora demokratizatu daiteke? Antola daiteke botere bat denboraren gainean?
Historia aldatu egin da eta kontraesan hau gertatu da: ezkertiar progresistek desazelerazioa nahi dute, kontserbadoreek, berriz, azelerazioa. Hori da ideologia historiko logikoa “desitxuratzen” duen paradoxetako bat. Estatuak mantso doaz eragiketa globalen abiaduraren aldean. Gizarte modernoak dinamizatzen dituen estatuak gizartea moteltzen du. Politika bera anakronismo huts bihurtzeraino. Mundua “forma politikorik” gabe gobernatzera behartuta al dago?
Geldotasun politikoari aurre egiteko aurrerapen prospektiboa lantzea proposatzen duzu zuk. Laburtu ideia hori, mesedez.
Kant aipatzen duzu liburuan eta hauxe galdetu etorkizunaz: Zer ezagutzen dugu? Zer egin behar dugu? Zer espero dezakegu?Itxarotea. Gizarte esperantza. Nietschek berriz “esperantza gaizkia” dela dio. Denborak lantzea eta zibilizatzea proposatzen duzu, horiek okupatzea, esperantza da horretarako kodea. Historia eta esperantza uztartuz, etsipenaren ostean esperantza politikoa eraikiko dugulakoan.
Xarma galtzea... Konfiantza eza... Zuk ez duzu uste jendeari politika interesatzen ez zaionik, halere. Despolitizatu baino gehiago, politikak sakratutasuna galdu du. Diozunez, demokraziek interes falta handia jasan dezakete. Baina gai izango dira kultura politiko berri baterako aldaketa “jasateko”? Eta baietz diozu. Horixe arrazoitzen duzu liburuan. Laburtuko?
Hala ere, gizartea ordezkatzen duen demokrazia babesten duzunean, zehaztasun asko daude, eta gure kultura politikoa krisian dela ere onartzen duzu. Zuzenketa asko behar ditu, baina ez duzu ordezko egokirik dagoenik uste. Politika aukera eta arriskua da. Non futur pentsamenduaren aurrean baikor zaude. Berez zara baikorra, edo beharrezkoa delako?
Amaitze aldera. Zure liburuan gizarte post-heroikoa aipatzen duzu. Nola islatuko zenuke hori Euskal Herrian? Gure herrian, ETA fenomenoak kontraesanean jartzen du errealitate hori interpretatzeko modua. Zenbait intelektualek edo pentsalarik ez dute errealitatea interpretatzeko modu hori.
Zer irizten diozu Eusko Jaurlaritzak proposatutako galdeketari?
Nola eskuratu horrenbestez, gizarte demokratikora iristeko giltza?
Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]
Beste urte batez Los 40 Summer Live jaialdia ospatuko dute Zarautzen, eta horren kontra agertu dira herriko hainbat eragile, haien ustez, garrantzi handiagoa ematen zaiolako ekitaldi horri herriko jaiei baino: "Argi erakusten du gure herrian zeinentzat dauden erraztasunak... [+]
3.600 pertsona aurkeztu dira ertzain edo udaltzain izateko lan eskaintza publikoko deialdira, eta 2.800 hautagaiek ez dute proba psikosoziala edota atal teorikoa gainditu. Segurtasun sailburuak defendatu egin du Polizia izateko "exijentzia maila".
Zientzia-dibulgazioa saritzeko erreferentziazko sariak izan dira CAF-Elhuyarrekoak. Antolatzaileek 31. edizioa martxan zegoela etetea erabaki dute, "sariketa behar bezala egiteko baldintzarik ez dagoelako".
Boliviako ezkerreko militante historikoa da Nila Heredia, bi aldiz Evo Moralesen Osasun ministro izandakoa. Abuztuan hauteskunde orokorrak izango dituzte, eta herrialdearen egoera politikoa aztertu du elkarrizketa honetan.
Joan den astean aurkeztu ziren proiektuaren inguruko entzuketa prozesuaren emaitzak, eta Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu ziren. Busturialdearen beharrei "arduraz" erantzutea exijitu die plataformak, eta proiektuaren inguruko informazio eta... [+]
Emakumea hilda aurkitu dute bere etxean. Senarrak, 85 urteko gizonak, emakumearen heriotzaren berri eman du, Polizia bertaratu denean diskurtso inkoherentea zuela ohartu eta atxilotu egin dute.
Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu
Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]
Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]
Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]
Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]
Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.
Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]
Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]