Erregearen bila abiatu eta etxe ondoan aurkitu. Last Tour International enpresa bizkaitarrak lotu ditu datozen hilabeteetako jaialdi garrantzitsuenen hari muturrak. Ekainaren 20an Kobetasonik metal jaialdi berriarekin ekingo diote udari. Judas Priest, Kiss, Slayer, Helloween eta Europe taldeek, besteak beste, tximarik luzeenak astinaraziko dituzte Bilboko Kobetamendi parkean. Baina hori bukatuta ez dute Last Tourrekoek deskantsurako denbora askorik izango: jendea gainez gain etorriko da Bilbao BBK Live festibalera, The Police, Lenny Kravitz, R.E.M., The Prodigy edo Madness bezalako taldeek erakarrita. Eta Gasteizko Azkena Rock jaialdia ere gainean izango dute irailean. Giharrak berotuta iritsi dira, maiatzaren bukaeran Getafen (Espainia) Electric Festival jaialdia antolatzen ibilita. Hori, enpresak kudeatzen dituen beste taldeen birak ahaztu gabe: El Columpio Asesino, Fito & Fitipaldis, Andres Calamaro, Extremoduro, Tequila... Urte osoan gelditzeko astirik gabe dabiltza, artisten atzean dagoen eromenean ezerk huts egin ez dezan.

Ibai Villapún Last Tour Internationaleko prentsa burua da; bere agenda Fiat Panda autoa bezalakoa: dena ez da kabitzen. Aurten Euskal Herrian izango diren artistak lortzea “diru kontua” baino ez da izan bere esanetan. Musikariek Europan bira egitea erabakitzen duten momentuan enkantea hasten da. Eskaintza onena egiten duen promotoreak jartzen du bere kartelean letra larriz hain ezaguna den taldearen izena.

Erraza dirudi. Konpetentzia basatia da ordea, batez ere kontuan izanda tankera honetako jaialdiak musikatik harago dagoen fenomenoaren isla direla. Udalei eta erakunde publikoei biziki interesgarria zaie kulturaren bidetik etortzen den turismoa eta azken urteetan ez dira otean egon inbertsioekin. Jaialdien hazkundea kultur azpiegitura handien ugaritzearen atzetik etorri da eta fenomeno berri samarra da gurean. Orain dela pare bat urtetik hona diru-laguntzak handiagoak dira “eta horrek eragin du lehen jaialdiak egiten ez zituzten asko orain mundu honetan sartzea” Villapúnen arabera. Bilboko Udalak esaterako, 1,5 milioi euroko laguntza eman zuen joan den urtean Bilbao BBK Live jaialdiko taldeak ekartzeko. Gehitu horri esponsorrek publizitatearen truke ematen dutena.

Noiz lehertuko da puxika?

Merkatua badago momentuz, baina argi ibili. AEBetan Coachella jaialdi erraldoiak doministiku egin du, ez ditu sarrera guztiak saldu. Eskaintza gehiegi ugaritzen denean ikusiko da zein jaialdi den hegazkina eta zein globo aerostatikoa. Villapúnen iritziz entzuleek esan beharko dute jaialdi gehiegi antolatzen direnentz. “Hemendik pare bat urtera galbahe antzeko bat egongo dela uste dut eta indartsuenak geratuko dira”. Zalantzarik ez, puxika lehertzeko arriskua badago bere ustez, baina beste edozein sektoreren antzekoa da peril hori jaialdiekin. Esan bestela etxebizitzetan inbertitu zuten enpresei, seguruagoa al zen?

Gainera badaude entzule kopurua ziurtatzeko trikimailu batzuk. Bat esklusibitate klausula ordaintzea da. Promotoreek diru gehiago eskainiz lortzen dute talde batek euren herrialdean kontzertu bakarra eskaintzea. Electric jaialdian Last Tour Internationalek horixe egin zuen, Espainiako Estatuan Rage Against The Machine eta Metallicak jotako kontzertuak bakarrak izan zitezen. Zenbat diruz ari garen? Top secret, datu hori ez dute ematen. Edonola ere, maiatzean Espainiako El País egunkarian argitaratutako erreportaje batean zenbaki batzuk argitaratu ziren: The Police-en Bilboko kontzertua, 1,9 milioi euro, udako garestiena da.

EHZ, beteranoena

Diru kopuru txikiagoak izango ditu esku artean Euskal Herria Zuzenean jaialdiak, baina paparrean domina jar dezake: udako jaialdi beteranoena da. 2008koarekin nerabezaroan sartuko da bete-betean, 13. edizioa izango du. Ez da bide erraza izan eta bazirudien aurten malkarra ezingo zuela igo. Jaialdia “bihurgune”-ra heldu zela adierazi zuten joan den urteko abenduan, festibalak galerak izan zituela. Artistek hitzartutakoa baino gutxiago kobratzea onartu zutelako lortu zuten kontuak berdintzea. Joan den urteko abenduan jaialdia antolatzeaz arduratzen den biltzar nagusia Hazparnen bildu zen etorkizuneko bideari laharra kentzeko. Arrosan zortzi urtez antolatu ostean aurtengoa bosgarrena izango du EHZk Idauze-Mendin. Bosgarrena eta azkena, datorren urtean non ospatuko den zehaztu ez duten arren.

“Agur Zuberoa” esateko tenorea iritsi da eta horretarako musika taldeak ekartzeaz gain bestelako animazioak ere antolatu dituzte. Kartel buruan nazioarteko eszena alternatiboko hiru izen ezagun: Keny Arkana hip-hop abeslari altermundialista, Toots & The Maytals ska-reggae talde jamaikarra –besteak beste talde honen Chatty Chattyren bertsioa da Kortaturen Sarri Sarri kanta ezaguna– eta Clawfinger rap-metal estiloaren aitzindaria. 1990eko hamarkadan Do what I say abestiarekin arrakasta handia lortu zuen talde suediar horrek.

Jaialdi handia izanik ere, bestelako eredua da EHZrena. Buxet handirik gabe, inguruko herritarrekin elkarlanean ariko da, baita Euskal Herriko Laborantza Ganberarekin ere, jaialdiko elikagaiez hornitzeko. Birziklapena sustatuko dute eta droga kontsumoaren inguruko prebentzioa landuko da jaialdian. Esne Beltza taldeko Xabi Solanok laburbildu zuen hobekien jaialdiaren izaera aurkezpena egin zenean: “Hango giroa oso herrikoia da; beste festibal askotan ez da hori gertatzen”.