Han nenbilen bitartean gertaturiko bizpahiru anekdota ekarriko ditut hona.

1. Tokia: Asturias. Data: 2007ko iraila. Aitzakia: Estatuko idazleen topaketa literario bat. Hogei bat idazle bildu ginen. Eztabaidagaia: espainiar letren irudia Europan. Nik euskal literaturaren esportazioari loturiko problematika izan nuen hizpide eta beste hainbeste egin zuten delegazio euskalduneko beste bi kideek nahiz delegazio katalana eta galegoetakoek. Gure arazoa eta kezka ez zen, noski, gaztelaniazko literaturaren harrera Europan zehar. Bai ordea gaztelaniaren eta espainiar sistema literario indartsuaren bitartekaritzatik igaro beharra, zoritxarrez ezinbestean, Europara ala mundu osora iritsi ahal izateko. Eta hortik abiaturik eztabaida gero eta politikoagoa bihurtu zen, harik eta antolatzaileak eztabaidari kutsu estriktoki literarioa berrerantsi nahian mahaian kolpe batzuk jo zituen arte. Topaketa horien ostean email batzuk trukatu ditugu eta horietako batean argazki polit bat zegoen dena laburbiltzen zuena. Bertan, ironiaz betetako irribarreaz, idazle bat agertzen da –andaluziarra bera– eztabaidak igaro ziren etxeko eskaileran, eta bere atzeko paretan plaka bat dago zera dioena: Prohibido hablar de política.

Bazkaltzeko orduan, kurioski, gehiago mintzatu ginen literaturaz baita bertan zeuden “benetako” espainolekin ere –xarmangarriak, bidenabar, eta ia denak sozialistak, nik uste–, gure desberdintasun nazionalak ahantzirik. Eta harritu ninduen ikusteak beraiek ere beldurra zietela espainol nazionalista eskuindarrei. Eta sinetsi nahi dut ez zela bakarrik botere politikoaren erosotasuna galtzearen beldurra, baizik eta inoiz egiazki amaitu ez den gerla zibilaren arrasto sakona.

2. Tokia: Madril. Data: 2007ko urria. Aitzakia: epaimahai literario bat. Goiz osoa bozkatzen pasa ondoren, hiru obra gelditzen dira lehian eta horietako bat gaztelaniaz idazten duen Euskal Herriko idazle baten ipuin liburua. Liburu horretako ipuinek euskal gizartean gatazka politikoak duen eragina aztertzen dute. Ondo samar idatzia dago liburua baina badu parti pris nabarmena.
Euskal abertzaleen bortizkeriaren biktimen alde egiten du, bestelako biolentzia guztien biktimak “ahantziz”. Epaimahaian dagoen jendea ez da eskuin muturrekoa. Berriro ere susmoa daukat, han gauden katalana, galegoa eta ni neu kenduta, beste “egiazko espainolak” ezkertiarrak direla. Eta hala ere, sinesgarria egiten bide zaie denei –galiziarrari salbu, Euskal Herria ondo ezagutzen baitu– liburuak aurkezten duen giro aberchale itogarria. Azkenean, pedagogia apur bati esker –sinetsi nahi nuke, berriro ere–, eta apika beste liburu biak dezente hobeak direlako, ez du irabaziko saria.

Taxian nago orain, Barajasera bidean, eta irratian honakoa dantzut: Mayor Orejak adierazi omen du frankismoa ez dela kondenagarria eta aldi historiko ezin baketsuagoa izan zela. Berriro ere K.rekin bukatzeko: Konplexutasuna, Korapiloa… Hartu Kalachnikova eta egin gura duzuna berarekin, Jose Inazio.