Sudur ustez


2006ko abenduaren 24an

Neguko solstizioko ospakizunak. Urteko egunik motzenetan, udara atariko suak arteko eguzkiaren hazkundea gurtzeko mihura erabiltzen da. Mihura (Viscum album) parasito bizkarroi bat da, beste landare baten bizkar, hari izerdia lapurtuz bizi da. Heldu berri dituen pipitta-koxkorrak grabitateari amore emanda amiltzen direnean, bidean topatzen duten adarren batean itsatsi beste aukerarik ez du ugaltzeko. Badira, ordea, ugaritzeko bestelako estrategiak erabiltzen dituzten bizkarroiak.

Kuskula bizkarroi baten (Cuscuta pentagona) jokabidea aztertu dute Pennsylvanian. Zitriko, tomate, azenario, tipula, ahabi, alpapa... denetik harrapatu eta xahutzen du kupidarik gabe. Sustraiak emateko alfer, bere hazia ernatu eta bertan daraman erreserbak ahitu artean bizi daiteke sortu berria den landaretxoa. Bitarte horretan bere kiribilen artean heldu, eskarda tankerako ezten bat sartu eta izerdia kenduko dion ostalari batean apopilotzen ez bada laster batean hilko da. Zein da, bada, ostatu emango dion landarea aukeratzeko kuskularen estrategia?

Hazia ernatu eta landaretxoa luzatzen hasterako ostatu emango dion auzoa hautatua behar du. Ingurua arakatu eta zein landare jo itu? Litezkeen balizko biktimak inguruan eskuera jarri eta ia beti gogokoena, tomate landarea omen, aukeratzen du. Kakoa usaina izan zitekeenaren errezeloa piztu zenean landareen esentziak jarri zizkioten sudurrerara eta hark joera bera erakutsi. Usainak miatzen ditu, sudurrez itua biktimatu eta itulan eginez, baden eztenaz igurtziz izerdiustuko du. Ez dakigu non eta nola baina landareek usainak aditzen dituzte, usainerako adimentsu dira.

Orain landare biktimagaiei bere burua babesten erakutsi nahi zaie, bere kasa kuskulari aurre egiteko. Usain zaizkionak baino kirats litzaizkiokeenak ekoizten erakutsiz adibidez... Oraingo ospakizun hauetan eskuz esku dihoazen makina bat lurrin pototxoekin ustez ederki asko egiten dugun bezala: bizkarroiak uxatu eta gogokoa hurbiltzera premiatu. Bai, bai sudur ustez...


Azkenak
2025-06-07 | ARGIA
Euskara hutsezko plaza bete dute Ziburuko Azokan

1.000 euskaltzale eta kulturazale baino gehiago giro goxoan ibili dira Ziburuko liburu eta disko azokan, eta larunbat goiz eta arratsaldez gozatu dute hitzaldi, kontzertu eta liburu aurkezpenez. 33 argitaletxe eta 10 diskoetxeren lanak ezagutzeko eta erosteko aukera probestu... [+]


EAEko euskaltegietan A2 mailan matrikulatzea oraingoaren laurdena kostako da

Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei. 


Guardia Zibilak “hemendik fan egiteko” eskatuko dute ekainaren 14an Oñatin

Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
 


Gure haurrak ere badira ekimenak mobilizazioa egingo du ekainaren 12an, Gasteizen

Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.


Bake Bideak eta Bakegileak bide amaierara iritsi dira

Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.


2025-06-06 | Gedar
EAEko kartzelariak greba egitera deitu ditu ELAk

Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.


Idoia Asurmendi
Bihotzetik berriz pasatzea

IDOIA ASURMENDI
Non: Bilboko Kafe Antzokian.
Noiz: maiatzaren 29an.

----------------------------------------------------
 
Termometroak 30 gradutik gora markatzen ditu, uda giroa nagusi da eta Bilboko kaleak herritar aztoratuz beteta daude. Horrelako egun... [+]

Torturaren 21 biktima berri aitortu ditu Nafarroako Gobernuak

21 pertsona “giza eskubideen urraketen biktima” gisa aitortu dituzte ofizialki. Espainiako Estatuko funtzionarioek eta eskuin muturreko taldeek torturatutako pertsonak dira eta biolentzia horren lagin txikia baino ez direla dio Egiaren Garaia Da ekimenak.


111 Akademiak banatuko duen azken saria jaso du Miren Amurizak

Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.


Non daude kaparrak?

Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]


“Zaurgarritasun Indizea”, Jaurlaritzak nahi duena egiteko koartada

Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?

Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]


GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak

Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.


Eguneraketa berriak daude