Uda gehiena Bilbon eman ostean, ARGIArako hirugarren postal hau bertatik idaztea baino ezer hoberik ez zait otu. Bada oporretan ahal bezain urrun joan zale denik, bada etxeko-zuloa planetako edozein toki baino hobea dela uste duenik baina, bada, "oporretan" lan egiten duenik ere. Eta, inguruotan, ez gutxi. Turismoa, joan den mendean indartutako industria hori, Bilbora ere, beharrik, iritsi da. Donibane Garazin, Iruñean edo Donostian bezala, egungo Bilbon ere bada bertako postalik. Duela 20 urte ez nukeen horrelakorik esan ahal izango.

Bazen turismo gida zahar bat, neure lagun batek oso laket zuena eta Kantauri itsasoko bazterrak deskribatzen zituena. Donostiaren edertasunari zenbait orri eskaini ondoren, horrelako zerbait zioen: "Eta mendebalderago, bada beste harribitxi bat: Santander. Hori bai, bertara iristeko, Bilbotik pasatzea beste erremediorik ez duzu izango". Ona, ezta?

Kanpokoei gure bazterrak saldu beharraren beharraz, egun gai gara Artium, Baluarte, Kursaal, Guggenheim, Boulevard, Exhibition Center eta Megapark andana ordaindu eta abiatzeko. Chillida's Place izendatu zezaketen Chillida-Leku ere badugu eta, hainbestean, gaitzerdi. Gure lekua, lekutxoa, badugu tarteka.

Baina askotan, bertan dugunari duen balioa aitortzen ez dugu asmatzen. Ez da ordea gaitz endemikoa. New Orleans hiria arras ezaguna da AEBetan, Disneyland, San Francisco edo Las Vegasen pare, jaigune erakargarri eta gaugirokoa izateagatik. Bertako Bourbon Street, blues eta jazz bandak, tabernak... ezagunak zituzten AEBetan hainbat gazte eta gazte ohik. Ohikoan herrialde txiroak bisitatu ohi dituzten urakanetan bat, Katrina izendatu dutena, han izan da aurtengo udan.

Baina George W. Bush presidenteak 10.000 soldadu doi bidali zituen New Orleans nahiz bertako herritarrak salbatzera, Irak zaintzen (edo) 250.000 soldadu dituelarik. Espazio estralurtarra dela eta ez dela ere, AEBek Martitzen urik baden begira NASAren bidez dirutzak xahutzen dihardute, baina 2005eko iraila hasieran ur edangarria urri zen Louisianan bertan, ez edangarria, aldiz, sobera. Gorpuzkinak lurmentzen ikusi ditugu, ustez munduko potentzia ekonomiko-politiko-militar nagusi eta bakarra den horren etxean bertan. Aitaren etxea defendatzen ez dute asmatu.

Dramatismo gutxiagorekin baina, nago gurean ere badirela antzeko adibideak. Ez dakit Mundakako ezker olatuarekin, pottoka bezalako espezie endemikoekin edota Bilboko Aste Nagusiarekin ere, besteak beste, antzeratsu ez ote gabiltzan. Natorren gaurko postaletik gertuen dagoen azken gai honetara, Marijaiaren erreinura.

Ez dirudi Azkuna eta enparauek Bilboko jai herrikoiei duten balioa aitortzen dietenik. Neure lagun Alfonsok jai horiekiko objektibotasun eskasa egozten dit baina, auto-antolakuntza den aldetik, Gipuzkoako Telleriarte edo Añorga auzoetan -zeharka ezagutzen ditudan bi kasu aipatzearren- eman ohi denaren parekoa izan liteke. Euskal Herriko eta munduko beste auzo eta herri txiki askok izango du antzeko gaitasun, borondate, auzolan eta onginahi nahasketa. Hori ziur.

Baina horrelakorik egungo Bilbon gertatzea, jaien inguruan zer hobetu franko dela jakinik, urteak joan urteak etorri errepikatzen den mirari txiki bat da. Zoaz Madril, Mosku, Kathmandu edo Torontora antzeko zerbaiten bila. Joko Olinpikorik ez, baina Jai Olinpikoak dira Bilbokoak. Bai horixe.

Bertako Gran Via, Haroko Diego Lopezi baino, konpartsei eskaintzeko besteko gertaera miragarria, gutxienez. Beraz, jar diezaiotela Konpartsak Street gura badute. Baina etxeko altxorrak, geronek zaintzeko dira. Urak daroana, ez du ohikoan urak ekartzen. Ez hemen, ez New Orleansen.