Eskubide guztiak, euskaldun guztiontzat


2001eko uztailaren 01ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Munduko bazter guztietan, ondorio samingarriak dituzten gatazka politikoak soluziobide politikoak aurkitzen ari dira, herriek beren kabuz inongo mugarik gabe erabakitzeko duten eskubidean oinarrituta. Horrela jaso-tzen dute nazioarteko oinarrizko itunek; giza-eskubideen eta herrien eskubideen inguruko itunak, elkar ulertzea eta elkarren errespetuaren oinarri direnak, nahiz eta estatu moderno askok ez dituzten berretsi. Ez da Estatu espainiar zein frantsesaren kasua; batak zein besteak sinatu dituzte gizabanakoen eskubideak zein eskubide kolektiboekiko errespetua, oinarrizko eskaera baita nazioarteko komunitatearen aurrean homologazio demokratikoa lortu ahal izateko. Gizabanakoenak zein kolektiboak diren eskubide demokratikoak eskubideak dira «per se», ez dira bozketapean irabazten ala galtzen, ez dira gehiengo zein gutxiengoen arabera bermatzen ala baztertzen. Erlijio baten kide edota sinesmen baten aldekoa izateko eskubidea ez da bozkatzen; modu berean, herri bati dagokion autodeterminazio eskubidea ez da bozkatzen; berez dagokio, eta kitto.

MUNDUKO herriak dira eskubide horien subjektua, eta horrelaxe jasotzen du Nazio Batuen Batzar Orokorraren 1.514 ebazpenak. Euskal herritzat hartuko genuke bere esisten-tziaren jabe den euskal komunitatea, berezkoak dituen eskubideak eraginkortasun betean jartzeko prest dagoena. Komunitate horrek Euskal Herriko lurraldeetan du kokaleku eta erabaki-tzeko eskubidea du gutxiengo-gehiengo joko guztien gainetik. Gauza bat baita euskal herri edo komunitate horri dagozkion berezko eskubideak, eta beste bat zein elkarbizitza eredu emanen lioketen Euskal Herriko biztanleek euren buruari eskubide guztiak bermatuta egon daitezen. Logikoki, behar-beharrezkoa da prozesu horretan kanpo-injerentziek ez baldintzatzea euskal herritarren erabakiak, horrela eskubide guztiak eraginkorrak zein gauzagarriak izan daitezen.
Inposaketa Estatu espainiar eta frantsesarengandik jaiotzen da beraiek sinatutako nazioarteko itunen betetzeari uko egiten diotenean (ikus. Helsinkiko Ituna, 1975; VIII. titulua). Espainiako Konstituzioak berak armadari ematen dio enkargua bere 8. artikuluan. Horrek herrien eskubideen kontrako eraso zuzena izateaz gain, gizabanakoen eskubideen kontrako eraso garbia suposatzen du, hain zuzen, Euskal Herriak libre izateko duen eskubideen aldekoak fisikoki meha-txatzen dituelako. Egungo marko juridiko-politikoak gureak ez diren hizkuntzak, kulturak, kirol-selekzioak, justizia administrazioak, nortasun agiriak, zerga ordainketa eta hemengoak ez diren polizien inposaketa bermatzen ditu. Aukeratu ez ditugun eredu frantses zentralista edota erregimen espainiar monarkikoaren menpe izatera behartu nahi gaituzte.

ESTATU horiek esan dute ez dutela aitortuko gatazka politikoa dagoela, ez autodeterminazio eskubidea. Euskal kulturaren gutxiagoratzea mugimendu espantsionista eta kolonizatzaile espainiar eta frantsesaren ondorioz eman da; hori da inposaketaren jatorria.
Autodeterminazio eskubidearen aitortzak ez du suposatzen eskubide hori automatikoki ejerzitatuko denik. Areago, eskubidearen aitortza izan daiteke hainbat abertzale epelek behar duten aitzaki erraza eraikuntza nazionaleko dinamikei muzin egiteko. Zentzu horretan, Estatu espainiar eta frantsesak autodeterminazio eskubidea ukatzen jarraitu izanak ez du zertan mugatu behar ezker abertzalearen iniziatiba politikoa eskubide horren aldarrikapenari dagokionean. Aitzitik, lehentasunezkoa da subjektu, foro eta instituzio nazionalen eraikuntza euskal herria den eskubide-subjektu komunitatearen eskabideei egoki erantzun ahal izateko.
Autodeterminazio eskubidearen aldarrikapenak ezin gaitu gure lan nagusitik aldendu: harreman, instituzio, foro eta subjektu nazionalen eraikitzea euskal herriari berezko neurri kolektiboa eta lurralde aldetikoa eman ahal izateko. Lan hori beharrezkoa da Euskal Herriari zor zaion burujabetzaren eskenatokira eramateko eta mundu globalizatu batean bizirauteko.
Beraz, etorkizun hurbilari begira hortxe daude gako politiko nagusiak. Nekez espero dezakegu aurrerapausorik Gobernu espainiar eta frantsesaren aldetik Euskal Herriaren autodeterminazio eskubidearen aitortzaren bidetik. Hori dela-eta, ardura berezia izaten jarraitzen dugu konponbide demokratikoan sinesten eta eskubide guztien aldarrikapenean eta beren aitortzaren erdiestean gure lana ikusten dugunok. Eskubideen aitortza eta errespetuak ezinbestekoa jarraitzen du izaten gatazkaren irtenbide demokratikoari begira eta beraz, hortxe dugu erronka euskal demokratok: eskubide guztiak, euskaldun guztiontzat, Euskal Herri osoan


Azkenak
‘Eskumenlagoa’

Hezkuntza Sailak 2025-2026 ikasturtearen antolaketa bigarren hezkuntzako ikastetxe publikoetan ebazpena argitaratu du. Urteroko agiria da, uztail hasierakoa; ikasturte-hasierako ebazpena esaten diogu.

Aurtengoan, hauxe jasotzen du euskarazko bertsioak:... [+]


2025-07-18 | Aiaraldea
Gorrotozko delitu salaketa jarri dute Artziniegan eta Udalak “irain arrazistak” gaitzetsi ditu

Artziniegako Udalak mezua zabaldu du gertatutakoa gaitzesteko eta elkartasuna adierazteko irainak jaso dituzten herritarrei.


2025-07-18 | Elhuyar
Neandertalak San Adriango koban maiz ibili zirela berretsi dute, Aizkorrin

Duela bi urte Aranzadi Zientzia Elkarteak neandertalek egindako harrizko tresna batzuk eta haiek jandako animalien hezurrak aurkitu zituzten San Adriango koban. Horrela jakin zuten neandertalek duela 40.000 urte koba hori erabili zutela. Aurten egin duten indusketa-kanpainan... [+]


2025-07-18 | Sustatu
Fitxategi handien transferentziarako alternatibak (WeTransferrekoa ikusita)

WeTransferren baldintza berri gaiztoen aurrean, alternatibarik? Bai, pare bat, edo bien arteko konbinazioa. Enkriptazioa edo/eta Tori.eus zerbitzu euskalduna erabiltzea.


2025-07-17 | ARGIA
Europan espetxean denbora gehien daraman preso politikoa
40 urteren ostean Georges Abdallah askatuko dute uztailaren 25ean

Georges Ibrahim Abdallah, Frantzian 40 urteko espetxealdia igaro ondoren kaleratuko dute. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz... [+]


2025-07-17 | Piztu Donostia
Ez dakigu ahoa ixten

Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.

Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]


2025-07-17 | Joan Mari Beloki
Ekialde Hurbila sutan

Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]


Epai euskarafoboen gainetik, euskaraz jarraituko dutela jakinarazi eta protestara deitu du UEMAk

​UEMAren zuzendaritza batzordeko kideek hedabideen aurrean agerraldia egin dute ostegun eguerdian Zarautzen, Espainiako Auzitegi Gorenaren azken epai euskarafoboa salatzeko. Epaia "larria" dela adierazi dute, eta batez ere udalerri euskaldunei eta euskaraz aritzen... [+]


2025-07-17 | ARGIA
EH Bildu: “Ez da nahikoa salaketa, hizkuntza politika ausartak behar dira”

Nerea Kortajarena EH Bilduko legebiltzakideak prentsa agerraldi batean esan du Eusko Legebiltzarrean dauden "gehiengoak" baliatu beharko liratekeela "hizkuntza politika berri bat ahalbidetzeko". 


2025-07-17 | ARGIA
Jaurlaritzak esan du ez duela bat egiten Auzitegi Gorenaren erabakiarekin

Maria Ubarretxena Eusko Jaurlaritzako bozeramailearen esanetan, “indar politiko batzuk erabaki politikoak judizializatzen ari dira”.


2025-07-17 | Mara Altuna Díaz
Noelia Sánchez Jenkins, gales irakaslea Patagonian
“Galesak bizirik dirau Patagonian”

Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]


Tortura argitara atera ezinik oraindik Euskal Herrian

Ondo jakina da Euskal Herriak bere buruaren jabe izateko beharrezko duen botere politikoa ukatua duela Espainia eta Frantziako estatuen aldetik. Euskal Herrian, bertan bizi, lan egin eta euskaldun izan nahi duen biztanleriari, herritar gisa bizi-proiektu duin eta ziurra garatu... [+]


Langile bat hil da Gasteizen, altueratik erori eta gero

Langilea uztailaren 15ean hil zen eraikin baten estalduraren konpontze lanak egiten zebilela, eta ostegunean jakinarazi du ELA sindikatuak. Estaldura apurtu, eta altueratik erori zen. Guztira 31 langile hil dira Hego Euskal Herrian 2025ean, bostgarrena Araban.


Israelek Damasko bonbardatu du, eta Siriako armada su-eten akordio batera heldu da milizia drusoekin

Israelen bonbardaketek Siriako Defentsa Ministerioa eta presidentearen egoitzaren ingurua izan dituzte jo-puntuan. Asteburuan tribu beduinoen eta milizia drusoen artean piztutako liskarrek gutxienez 300 hildako eragin dituzte As-Suwayda hirian. Israelen erasoen ondoren, Siriako... [+]


Baionako eguneko harrera zentroa itxi dute higiene baldintza txarrak direla eta

Atherbea elkarteak Baionako eguneko harrera zentroa ixtea erabaki du higiene falta dela eta. Egunero 100 pertsona ingururi ematen zien dutxa hartzeko eta gosaltzeko aukera, baina lokalean labezomorro eta arratoi asko daudenez, itxi egin behar izan dute. 


Eguneraketa berriak daude