PATERNALISMORIK EZ DUGU BEHAR, BIKTIMISMORIK ERE EZ
- "Intimismoaz haraindi: emakumezkoek idatzitako euskal literatura" liburua kaleratu du literatur kritikari lasartearrak. Gurean emakumezko idazleek jasaten duten gutxiespena salatu eta Mariasun Landa eta Arantxa Urretabizkaiaren lanak aztertzen ditu liburuak.
Dirudienez jendeari ere gustatzen ari zaio. Oihartzun handia lortzen ari da liburua.
Liburuaren lehen atalean kritika feministaren korronte ezberdinei errepasoa egin diezu. Hor idazketa femenino bat bereizteko joera garbia ikusten da, batetik. Baina, bestalde, Virginia Woolf eta Simone de Beauvoir-ek berezkotasun hori ukatu egin zuten. Euskal emakumeek idatziriko literatura aztertzean zein joera hartu beharko litzateke?
Euskal idazleen artean % 10,8 omen da emakumezkoa.
Testu liburuak aztertu dituzunean, garbi azaldu da hori.
Horrek ez du esan nahi nik nere irakurketak egileen sexuaren arabera aukeratzen ditudanik. Nik literatura ona nahi dut. Eta Marguerite Duras irakurtzen badut gustatzen zaidalako da, ez emakumea delako. Inondik ere. Eskatzen den gauza bakarra aukera berak izatea da.
Gutxiespenaren arrazoien artean promoziobideak aipatu dituzu.
Eta emakumeak kanpo al daude?
Euskal kulturan botere kota batzuk daude. Eta emakumeari onartu zaio andereño izatea, irakasle izatea, kazetari izatea. Baina ez askotan idazle, editore edo euskaltzain izatea.
Literatur sariketen datuak ere azaldu dituzu lanean. Bitxia egiten da helduen sariketetan emakumea gutxiengoa dela ikustea eta haur eta gazteen sariketetan, Urruzuno lehiaketan, sarituen artean erdia baino gehiago emakumezkoak izatea. Zer esan nahi du horrek? Adin batetik aurrera idazteari utzi egiten diotela?
Garrantzitsua da ere ispilu gabezia. 18 urtetik aurrera idazten jarraitzeko motibazio handia behar duzu, ereduak. Autoestima handia behar duzu eta emakumezkoak oso exigenteak dira euren buruekin. Kosta egiten zaie liburu bat argitaratu eta idazle direla esatea.
Sariketen emaitzen irakurketa positiboago bat ere egin daiteke. Gazteen artean emakumezkoen nagusitasuna ikusirik ezin al daiteke pentsatu etorkizunean gauzak aldatu daitezkeela?
Emakumezkoen literaturaren azterketan ere pausu batzuk emanak dira. Hor da 1984ko Itxaro Bordaren "Emakumeak idazle" eta hor da Linda Whiten azterketa.
Aukera berdintasuna aipatu duzu. Egun gutxietsia dago emakumezkoen literatura. Diskriminazio positiboa beharko al luke? Non dago oreka?
Berriki "Euskaldunon Egunkaria"n positiboki baloratu duzu Emakume Idazleen Lantaldea. Horrelako gauzek ez al dute zuk aipatu duzun marginalizazio arriskurik?
Baina beti esaten da emakumezkoen testuek kutsu ezberdin bat dutela.
Arantxa Urretabizkaia eta Mariasun Landa aztertu dituzu liburuan. Zergatik hautatu dituzu hauek?
Amaitzeko, une honetan zer dago abian euskal emakumezkoen literatur kritikan?
Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]
Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]
Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.
Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]
Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]
Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]
Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]
Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]
Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]
Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]
Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]
Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]
Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]
Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]
Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]