PLAZA 99: SORTZE LANA BIZI-BIZIAN KURSAALEAN

  • Donostiako Kursaalean. Sorkuntza munduan dabiltzan konbentzionalismoetatik at, Plaza 99 arte disziplina orori irekitako eremua da: ezohiko ikuskizunak ikusteko aukera.

1999ko azaroaren 14an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Zer ikusi nahi genukeen.
Zein egoeratan kokatu nahi genuke ikuskizun baten aurrean kultur kontsumitzaile gisara? Plazan ez dakit zer jasoko dudan. «

Sar zaitez, nahi baduzu
». Kuriositatea. Plazan kontua ez da jada beste ekitaldietan ikusi diren edo ikus daitezkeen gauzak biltzea, kontzertu edo ikuskizun bakoitzari zerbait berezia bilatzea baizik. Definizio estilistikorik behar ez duen zerbait bat planteatzea. Gauza ezberdin asko gustatzen zaizkigu. Normalean ekitaldiak industriak oso mugatuak daude: musikan generoek agintzen dute entzule izango den publikoa. Zergatik ez sartu programa berean folk talde bat, antigoaleko musika egiten duen beste bat edota jazz abeslari bat. Plazak honetan batzen ditu: guztiek egingo dute zerbait ezberdina, euren egunerokoan ohikoa ez dena. Gertakizun bakarrak izango dira guztiak. Estetika ezberdinak erabili, eta hala ere elkarrekin lan eginez gero zerbait polita sor daitekeela imaginatzen duzu, ezberdina. Eta egin.

Ausardia.
Egingo al dugu ikusi nahiko genukeen hori antolatzeko apustua? Zer ikusi nahi genuke inongo mugarik gabe? Donostiako Jazzle musika eskolako Sorkunde Idigoras eta Alberto Lizarralde ideiari bueltaka hasi ziren orain bi urte, kultur ekitaldien antolakuntzan ekimen pribatua ezohikoa den hirian. Ideia utopikoa. «

Jada eginda dauden gauzak ez zaizkigu interesatzen
». Aurrekontu murritza. Sormenaren aldeko apustua mugarik gabe. Bertako jendearekin lan egitea beste abiapuntua da, baina mugak hautsiz ere. Nahikoa. Horrekin, sormen egonezinen bila hasten dira.

Partehartzaileen jarrera ilusioz betea.
Produktu ezberdinak egiten badituzu oso zaila da zure produktu hori eskaini ahal izatea. Askotan planteaezina dirudi egin ahal izateak ere. Plazako sustatzaileak proposamen batekin iritsitakoan, artisten jarrera paregabea izan da. Oso ederra izan da antolatzaileentzat jendea prest egotea oso artista ezberdinekin proposamen artistikoak egiteko.
Kursaal. Plaza toki txikiago batean egitekotan izan ziren, baina horrek asko mugatuko zituen jardunaldiok. Azpiegitura handi hauek, berriz, eraiki bai eraikitzen dira, baina euren erabilpena zaila da. «

Denon eraikuntzak dira, baina mundu guztiak dauka sartzeko beldurra
». Eta zergatik ez Kursaalean?

Iradokizuna.
Gertatuko denari buruz informazio mugatua dago aldez aurretik. Pista txikiak ematen ahal dira soilik. Aretoa ez zegoen iradokizunetarako egokitua: «

Magia tailerra: 5. bilera aretoan
». Ezinezkoa zen. «

Antzerki Imaginarioaren Fabrika: bankete aretoan
». Ezin. Espazio sinbolikoa sortzea beharrezkoa zen, izendegi berria jarriz Kursaalaren espazio ezberdinei: Aretoa, Taberna, Arkupea, Plaza, Kafea, Fabrika. Jolas bat da: espazioa erabili, baina gure eginez. Iradokizun hutsa dira ekitaldi guztiak.

Gai bat proposatzen da: Basoa.
Fokoa puntu amankomun batean jartzea. Aitzakia.

Joxean Artze: Oihana auhenka.
Eskultore bat, musikariak, txori-gizona, aizkolari bi, hitza, txalaparta, eszenografia berezia. «

Hitzak ezin duenean esateko guztia esan, musika datorkio laguntzera; musikak ezin duenean, olerkarien txanda: bat baitira hitza eta musika olerkian. Tradizioa, gaurkoa eta atenporala aldi berean, espazio sinboliko bat sortuz: formalak formaz gaindikoa iradokitzen du
». Ostiralean, arratsaldeko 8etan Aretoan.

Norma Winstone, ahotsa; Iain Ballamy, saxoa; John Parricelli, gitarra.
Fintasunez beteriko abeslaria, jazz bezala defini zitekeen musika, ECM zigilukoa. Inprobisazioaz baliatzen den ahots britaniarra. Sorpresa bat. Larunbatean, arratsaldeko 6etan Aretoan.

Waterson-Carthy familia eta Hiru Truku.
Martin Carthy folk britainiarraren oinarri bat da, eta Hiru Trukurekin batera kantatuko dute. Elkarren miresle izan arren, ez dute gaurdaino inoiz elkarrekin jo. «

Zerbait gehiago ere egongo da
». Larunbatean, gaueko 9etan Aretoan.
Antzerki Imaginarioaren Fabrika: Caja XXI Kutxa. Antzerki instalazio itzela: antzerkia, musika, dantza, arte plastikoak... «

XXI kutxa-egoera dituen baso batean zeharreko bidaia iniziatikoa
». Ander Lipusen zuzendaritzapean, 100 pertsonatik gora biltzen dituen muntaia. Partehartzaileak: Mina Espazioa, Espacio Abisal, Txusma Teatro, Khea Teatro, On Lumiere eta Bilboko Abesbatzaren Euskeria koroa. Hiru emanaldi igandean, arratsaldeko 5etan, 6etan eta 7etan, Fabrikan, noski.

Ensemble Kapsberger: sustraiak eta ikuskerak.
Musika barrokoaren gaineko inprobisazioak bere garaiko estiloan. Rolf Lislevand, kitarra barrokoa; Bjorn Kjellemyr, kontrabaxua; Pedro Estevan, perkusioa. Antzinako musikaren gainean inprobisatzea ez da egunero ikus daitekeen gauza. Igandean gaueko 9etan Aretoan.

Plazaren Kafeko ekitaldi antolatuak.
Hitzaldi bat: Antonio Escohotadok: "El bosque y los emboscados", larunbatean arratsaldeko 4etan. Musikariei zuzendutako maisu klase bat: Ensemble Kapsbergerkoek, larunbat eguerdian.

Haurrentzako ekitaldiak.
Tailerrak larunbat eta igandean eguerdiko 12etan Arkupean: Literatura eta ilustrazioa; Magia; eta Sintetizadore-orkestra. Igandean arratsaldeko 5etatik aurrera haurrentzako ekitaldi bi euskaraz: Jose Mari Karrere ipuin kontalaria eta Txan Handia magoaren tartea. Antolatzaileen beste galdera bat: eta beste ekitaldiak ere haurrentzat, zergatik ez?

Erakusketak-Instalazioak.
Hiru egunez ikusgai Arkupean eta Plazan: 1) Le Cirque Retinien: «

Ilunpean, amets egiteko une bat. Lerroak, marrak, argi zirriborroak, soinuak... irudikazio iheskorra
». 2) Jose le Piez-en «

eskultura ozenak, egurraren kanta
». 3) Gorka Salmeronen «Paseoak eta Paisaia» argazkiak. 4) Jon Mikel Eubaren «Pandamask» bideo instalazioa. 5) «Baso Biziduna», Artelekuren bideotekako aukeraketa bat.

Plazaren Kafea, gauez.
Ametsaren gauzatzea. Eszenatoki bat, aipatu ekitaldietako partehartzaile gonbidatu guztiak gehi beste lau: Ana Buitrago eta Nekane Santamaria dantzariak, Josetxo Silguero saxojolea eta Daniel Perez gitarrajolea. Hitzaldi informalak eta topaketa artistikoak. «

Gitarra barrokoa jotzen duen musikari bat eta jazz saxojole bat bilduz gero, eta dantzari bat elkartuz... zer gerta liteke?
» Kafean artista ezberdinek ordubete izango dute gauerako kolaborazio labur bat prestatzeko. «

Arrisku aukera horietarik balio ez duten gauzak bai, baina oso gauza ederrak ere atera daitezke
». Aukera hori oso garrantzisua da antolatzaileentzat: «

Sentimentalki Plazako lekurik garrantzitsuena da. Beste ekitaldiak enkarguzkoak eta estreinaldiak dira, baina gertakizun kontrolatuak azken finean. Kafea amets bat da
».

Kuriositatea, berriz.
Nola lortu Plazara inguratzen den jendeak partehartzaileen jarrera berbera izatea. Nola azaldu parte hartzera datorren jendearen jarrera hori ilusioz betea. Sorpresa ahalmenari ateak zabaltzea. Ilusio horrekin joatea. Ateak zabaldu behar zaizkio publikoari. Aurreiritziak atzean utzi behar ditu jendeak. Publikoari jarrera aldaketa eskatzen zaio. Kuriositatea da gakoa, ikuskizunek ohikoa duten publiko mota gainditzeko. «

Zergatik ez? Jendea dena ikustera joatea gustatuko litzaiguke. Plazan gertatuko diren ekitaldien sortze-prozesua oso ederra izan da. Beharbada egia izango da hasieran zegoen ideia utopiko hori jende askoren buruetan dabilela bueltaka
». Abonuak salmentan dira jada, eta sarrera solteak ostegunetik aurrera izango dituzu. Eskerrik asko parte hartzearren


Azkenak
Iruñeko espetxeko osasun arreta “urria” dela salatu du Salhaketa Nafarroak

Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.


‘Eskumenlagoa’

Hezkuntza Sailak 2025-2026 ikasturtearen antolaketa bigarren hezkuntzako ikastetxe publikoetan ebazpena argitaratu du. Urteroko agiria da, uztail hasierakoa; ikasturte-hasierako ebazpena esaten diogu.

Aurtengoan, hauxe jasotzen du euskarazko bertsioak:... [+]


2025-07-18 | Aiaraldea
Gorrotozko delitu salaketa jarri dute Artziniegan eta Udalak “irain arrazistak” gaitzetsi ditu

Artziniegako Udalak mezua zabaldu du gertatutakoa gaitzesteko eta elkartasuna adierazteko irainak jaso dituzten herritarrei.


2025-07-18 | Elhuyar
Neandertalak San Adriango koban maiz ibili zirela berretsi dute, Aizkorrin

Duela bi urte Aranzadi Zientzia Elkarteak neandertalek egindako harrizko tresna batzuk eta haiek jandako animalien hezurrak aurkitu zituzten San Adriango koban. Horrela jakin zuten neandertalek duela 40.000 urte koba hori erabili zutela. Aurten egin duten indusketa-kanpainan... [+]


2025-07-18 | Sustatu
Fitxategi handien transferentziarako alternatibak (WeTransferrekoa ikusita)

WeTransferren baldintza berri gaiztoen aurrean, alternatibarik? Bai, pare bat, edo bien arteko konbinazioa. Enkriptazioa edo/eta Tori.eus zerbitzu euskalduna erabiltzea.


2025-07-17 | ARGIA
Europan espetxean denbora gehien daraman preso politikoa
40 urteren ostean Georges Abdallah askatuko dute uztailaren 25ean

Georges Ibrahim Abdallah, Frantzian 40 urteko espetxealdia igaro ondoren kaleratuko dute. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz... [+]


2025-07-17 | Piztu Donostia
Ez dakigu ahoa ixten

Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.

Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]


2025-07-17 | Joan Mari Beloki
Ekialde Hurbila sutan

Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]


Epai euskarafoboen gainetik, euskaraz jarraituko dutela jakinarazi eta protestara deitu du UEMAk

​UEMAren zuzendaritza batzordeko kideek hedabideen aurrean agerraldia egin dute ostegun eguerdian Zarautzen, Espainiako Auzitegi Gorenaren azken epai euskarafoboa salatzeko. Epaia "larria" dela adierazi dute, eta batez ere udalerri euskaldunei eta euskaraz aritzen... [+]


2025-07-17 | ARGIA
EH Bildu: “Ez da nahikoa salaketa, hizkuntza politika ausartak behar dira”

Nerea Kortajarena EH Bilduko legebiltzakideak prentsa agerraldi batean esan du Eusko Legebiltzarrean dauden "gehiengoak" baliatu beharko liratekeela "hizkuntza politika berri bat ahalbidetzeko". 


2025-07-17 | ARGIA
Jaurlaritzak esan du ez duela bat egiten Auzitegi Gorenaren erabakiarekin

Maria Ubarretxena Eusko Jaurlaritzako bozeramailearen esanetan, “indar politiko batzuk erabaki politikoak judizializatzen ari dira”.


2025-07-17 | Mara Altuna Díaz
Noelia Sánchez Jenkins, gales irakaslea Patagonian
“Galesak bizirik dirau Patagonian”

Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]


Tortura argitara atera ezinik oraindik Euskal Herrian

Ondo jakina da Euskal Herriak bere buruaren jabe izateko beharrezko duen botere politikoa ukatua duela Espainia eta Frantziako estatuen aldetik. Euskal Herrian, bertan bizi, lan egin eta euskaldun izan nahi duen biztanleriari, herritar gisa bizi-proiektu duin eta ziurra garatu... [+]


Langile bat hil da Gasteizen, altueratik erori eta gero

Langilea uztailaren 15ean hil zen eraikin baten estalduraren konpontze lanak egiten zebilela, eta ostegunean jakinarazi du ELA sindikatuak. Estaldura apurtu, eta altueratik erori zen. Guztira 31 langile hil dira Hego Euskal Herrian 2025ean, bostgarrena Araban.


Israelek Damasko bonbardatu du, eta Siriako armada su-eten akordio batera heldu da milizia drusoekin

Israelen bonbardaketek Siriako Defentsa Ministerioa eta presidentearen egoitzaren ingurua izan dituzte jo-puntuan. Asteburuan tribu beduinoen eta milizia drusoen artean piztutako liskarrek gutxienez 300 hildako eragin dituzte As-Suwayda hirian. Israelen erasoen ondoren, Siriako... [+]


Eguneraketa berriak daude