Euskal Herrian giro berri bat somatzen dela bada dagoeneko urtebete. Etxean, lantegietan, eskoletan, kalean, denok dakigu esperantzaren leihoa zabaltzen ari dela, poliki-poliki. Itxaropen berri honen abiapuntuak zeintzuk izan diren denok jakin badakigu. Nagusiki, esan daiteke Lizarrako akordioa eta ETAren su-etena izan direla faktore nagusiak, baina egoera berri hau ez da bapatean sortu, urte askotako lan baten emaitza baizik.
Azken egunotan Aznarren Gobernuak bake eta normalizazio prozesuan eta baita nazio eraikuntzan ere euskaldunok jarritako esperantza eta ahalegina zapuztu nahi izan baditu ere, euskal gizartea eta kanpotik gureganaino iritsitakoak beste giro berri batekin topatu dira, arazoak berean mantenduz, soluziobidea iritsi ez delarik.
Gauza jakina da hiriburuetako giroa eta kultur egitaraua ez direla Euskal Herriak udan dituen eskaintza bakarrak, baina gaur egungo egoera itxaropentsuaren neurria eman dezaketela deritzot.

kultur eskaintzaren azterketa honetan, jendearen partehartzeaz gain, badago eragin handia izan duen beste eragile bat, azpiegitura sonatuaren hedakuntza. Guggenheim Museoa alde batetik eta Euskalduna nahiz Kursaal jauregiek bestetik erakutsitako erakarrindarra ukaezina da. Areto hauek eskaintzen dituzten aukerak kontuan hartzekoak dira (Kalterako izango litzateke erakusleiho horietan agertzen zaizkigun kultur agerbideak aukerarik interesgarrienak direla ustea, baina hori beste kontua da).
Beste lankide batzuk nonahi izan diren kultur emanaldietaz beren iritzia emango dute. Ni, ordea, jazz eta zinemari dagozkien kontuei lotuko natzaie, soilik.
Uztaila jazzaren hilabetea izan zen. Getxo, Gasteiz, Baiona eta Donostiako jazzaldiek urtean zehar jazzaleok pairatzen dugun lehortearen ondorioetatik suspertzeko aukera bakarra dugunez, ezinezkoa zaigu aukera hau alperrik pasatzen uztea. Bertako oholtzetatik pasa diren musikari guztiak aipatzea luzeegia suertatuko litzatekenez, aitatu ditzakegu behintzat Getxon izan ziren Paolo Fresu eta Phil Woodsen izenak, Gasteizeko entzulegoa txundituta utzi zuten Brad Meldhau, Chick Corea, Pat Metheny, Bill Frisell, Kenny Werner, John Scofield, Joe Lovano eta Shirley Horn, besteak beste. Ezin ditugu ahantzi ere Aturri ibaiak zeharkatzen duen hirian, Ellington maisu bikainari eskainitako omenaldietatik at ikus eta entzun ahal izan genituen James Morrison, Nicholas Payton, Marcus Roberts edota B.B. King bezalako musikariak. Jazzaren ibilaldi honek azken geltokia Donostian izan zuen. Bertan izan ziren, beste askoren artean, Max Roach, Steve Coleman, Ravi Coltrane, McLaughlin, Brandford Marsalis, Niels Henning Orsted Pedersen eta Van Morrison. Euskal musikariek karezkoa eta hondarrezkoa eman zizkiguten. Tapia eta Leturiaren saioa oraindik heldu gabe badago ere, Iñaki Salvadorren kontzertuek (Carmen Canelarekin alde batetik eta Chano Domínguezekin bestetik) garbi adierazi ziguten donostiar pianojolearen une ezin hobea.

dagokionez, asko dira hilabeteotan estreinatutako filmeak, horien artean famatuenak, behar bada, merkatuaren arauak jarraitzen dituzten «

», «

», «

» eta «

». Gure artean egiten den zinemari dagokionez, ez da «

» eta «

» bezalako filmeak ikusteko aukerarik falta izan. Zoritxarrez, bi filme hauen izenburuak gaztelaniaz idatzi behar izan ditut. Egunotan Kursaal jauregia Roman Polanskiren «

»-ren munduko estreinaldia egiteko aukeratua izan da, Donostiako Musika Hamabostaldia hasia da ere zenbait kontzertu eskaintzen bertako aretoetan eta laister Zinemaldiaren gune nagusia bilakatuko da, baina hemen zerbaitek huts egiten du, euskaldunontzat gure filmeak euskaraz ikustea ezinezkoa denean. Kursaalaren inaugurazioak aro berri baten hasiera zekarrela zioten agintariek. Baina zein izango da aro horren edukia? Duela gutxi kazetari ezagun batek esaten zuen Kursaal eta Euskalduna bezalako jauregiak (katuak) gure artean ditugunez, hobe xaguak harrapatzen hasten badira. Ondo deritzot horri, baina zer nolako xaguak nahi ditugu? Ez dezagun pentsa kultura neutrala denik