Gizaeuropa: Udagoieneko bakardadea gainditzeko pattarra
Udako Igalia bailitz Joseba Urizar eta Omar Navarroren sormen ardaskak fruitu txiki gazi-gozoa eman digu: Gizaeuropa.
Susa editoriala berriro be –eta hau mania!– idazle oparo eta ezezagun (tabernatik kanpo) batzuren poesia liburua ekarri digu. Poesia ez dela saltzen ba! Berdin, idazleok horixe gura dute, eta azkenean be horri ekin. Beno, ekin eta ekinda azkenean emaitza ikusgarria eta batez ere irakurgarria dakarkigute. Dena den mamia nondik nora doan ez badaukazu argi, hemen piztuko zaizu kriseilu ñirñirkaria bide artezena antzeman dezazan.
Gure liburuan badaude balore batzu. Gaien aldetik badago originaltasuna, poesia moeta hori egin gabe zegoen euskaraz, eta lehenengoa izan arren ez du halabeharrean ona izan bahar. Gaien aldetik berritasuna dauka, eta hizkera aldetik ere. Hizkera arruntean edo hizkera zientifikoan erabiltzen diren koletilla batzu poesian sartzeko ahalegina dago, hori beste literatura batzutan ere egin da, baina euskaraz ez horrenbeste. Formen aldetik be badago salamen bat euskararen korse batzu apurtzeko, errimarena , enkabalgadurarena... Ez gara sartuko roilo teknikoetan baina begi bistan dago.
Liburuan dauden pertsonaia gehinak guk galtzailetzat jo ditugu, eta galtzaile gisa ageri dira. Heuren bizien pasarte bat ageri da zeinetan ez den ospea eta garaipena saltzen, txanponaren beste aldea baizik. Dena den nik egin ditudan poematan ez da planteiatu pertsonaia tratatzea pesimismoz aurretik beti optimismoz tratatu delako. Tipoaren aurpegi ona eta txarra ezin dira banatu eta batzutan ez dira bi, bi mila baizik.
Poema honetan badago gaiaren aldetik liburuaren izpiritua, baina formaren aldetik poema hau nahiko Brechtiarra da, beste poema batzu lortuagoak dira forma eta hizkeraren aldetik.
Nik egin dudana izan da kaiola horretatik pertsonaia batzu atera eta denak batera bizi arazi, beste espazio batetan –liburuan– bizitzan ipini, ingenieritza genetikoko esperimentu bat izango balitz bezela. Einstein, Nieztsche, Russel eta Lenin denak kaiola berean, denbora berean gauza askotaz pentsatzen eta hitz egiten. Joko honetan barneratuz nik pilo bat gozatu nuen. Einsteinegaz egiten nuen berba, eta bapatean Nieztschegaz, eta gero Lenin dator kondatzen zelan atxilotu zuten...
Nik hainbat pertsoaniarekin egin dudana izan da dialektika bat zabaltzea, eta dialektika horren emaitza poemak lirateke. Poemak ez dira neureak bakarrik, badira ere Einstein edo Nieztscherenak ere.
Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Irailaren 2an izango da epaiketa Iruñeko Zigor Arloko 2. epaitegian, ustez 2021ean makroetxaldeak haren inguruko lurrak minden hondakinekin kutsatzeagatik. Sasoi hartan Valle de Odieta makroetxaldeko administrazio kontseiluan ari ziren bost pertsona epaituko dituzte.
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Gewandhausorchester Leipzig.
Zuzendaria: Andris Nelsons.
Bakarlaria: Isabelle Faust (biolina).
Egitaraua: Pärt, Dvorak eta Sibeliusen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]
Gordin esan dute Aiaraldeko ikastetxeok: euskalduntzea “arriskuan dago” eta ikastetxeek, bakarrik, ezin diote aurre egin “egoera larriari”. Autokritika egin, eta hamar konpromiso hartu dituzte, hezkuntza komunitateek praktikara eramatekoak. Era berean,... [+]
Ikerketa batek ondorioztatu du adituek uste baino AMOC korrontearen kolapsoa egoteko aukera handiagoak daudela. Korrontean aldaketa handiek eta azkenengo kolapso batek euri tropikaletan eraldaketa handiak eragingo lituzke, Europan negu oso hotzak eta uda lehorrak izango... [+]
600 misil eta dronetik gora bota ditu Errusiak Ukrainako hiriburuaren aurka. Gerra hasi zenetik egindako aire eraso handienetakoa da. Zelenskik nazioarteari eskatu dio erantzun dezala, Putin Trumpekin bildu eta bi aste eskasera.
Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]
Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]
Informazioaren arloko dozenaka profesional bildu dira ostegun arratsaldean Iruñeko Gazteluko Plazan, Gazan kazetari lanetan ari direnen aurka Israelgo armada egiten ari den sarraskia salatzeko.
Artikulu bati zer nolako izenburua jarri ez da aise hautatzen, ezta? Hasiera batean, “euskaldun gezurti, tranpatiak” bezalako izenburua idazteko asmoa nuen, baina inor mintzeko gogorik ez dudanez, goikoari eutsi diot, ene gogoetaren muina hobeto ulertaraziko... [+]
Bilboko Udalak ostegunean adierazi du Abandoibarrako kontzertua bertan behera geratu eta gero, Plaza Biribileko agertokia eskaini ziela hiru artistei, baina ezezkoa eman zutela. Abeslariek bertsio hori ukatu eta zehaztu dute: bakarrik Kai Nakari eskaini zioten.
Bigarren aldiz gelditu dute Katalunian Espainiako Vuelta Israel-Premier Tech taldearen parte-hartzea salatzeko. Hainbat pertsonak Palestinako banderak atera dituzte eta txirrindularien bidea oztopatu dute Oloten.
Nafarroako Osasun Departamentuak iragarri du ospitaleko solairu gehienak klimatizatuko dituztela 2026 amaierarako. ARGIAk elkarrizketaturiko bi erizain laguntzaileek nabarmendu dute premiazkoa dela banako gelak, komun irisgarriak eta aire girotua izatea.
Araba eta Nafarroa zeharkatu behar zituzten goi-tentsioko bi linea elektrikoren proiektuak ez dira gauzatuko. Espainiako Trantsizio Ekologikorako Ministerioak Aragoiko Tueste herrian Forestaliak egin behar zituen lau poligono eolikoen proiektuak artxibatu ditu.