Zuhaitzen tragedia eta kriminalak
Hona nire maldizioa: egun animalienganako tratuari buruz zabaltzen ari den jendartearen jarrera bera etorriko da landareekin egiten diren krimen horiei buruz.
Espainiako Malagako lagun batek beti berdin adierazten du, On Kixote Mantxakoaren ezpainetan jarritako esaldia berrituz: “Elizarekin egin dugu topo”. Esaera hori askatzen eta argitzen oso zaila edo ezinezkoa denean erabiltzen dute; izan ere Elizari buruz ia buru adina aburu.
Ba antzera gertatzen da zuhaitz eta arbolekin. Zuhaitzei buruz eta bereziki bere inausketari buruz mundu guztiak daki, eta iritzia ematen du. Behin Itsasondon bide ertzeko parketxo batean zuhaitz eta arbola batzuei kalte latzak eragin zizkieten errepideko lan batzuk egiterakoan. Hor joan ginen, lanen ardura zuen ingeniari jaun bat eta biok, ni udalaren izenean, kalteak aztertu eta zer egin adostera. Ingeniaria omen zen, noski, eta berak ba omen zekien “zuhaitz ziztrin” horiek zauri larriei buelta eman eta bere onera etortzeko gai zirela. Harroputz nazkantea! Nola bururatzen ote zitzaidan zuhaitza aldameneko errepidearekin alderatzea, ezta bide seinale batekin ere! Hori omen zen garrantzitsua, errepidea! Eta noski, ez zegoela inola ere zuhaitz horietakoa kaltea zenik aitortzeko prest eta gutxiago hura erreparatzeko dirurik jartzeko. Buruharro haizetsu fanfarroia!
Ingeniari asko dago bazterretan. Gehitxo, gauza onerako. Eta zuhaitzak hankapean darabiltzagu: porlanak, burdinak, altzairuak, plastikoak, edozein gai eta materialek zuhaitz bizidun eta bizi-emaileak baino kontu handiagoa merezi du. Zuhaitzak balio handiko ondarea direla jabetu ezinik gabiltza. Baita onura saldoaren sortzaile ere: CO2 eta antzekoen xurgatzaile, bioaniztasunaren aberasle, tenperatura jaisle eta itzal emaile, urari eusten diote eta hondamendi naturalak saihestu, etxeen balioa areagotzen eta pertsonen osasun fisikoa eta mentala hobetzen dute. Agian horrexegatik ari dira zuhaitzen kontra, noiznahi eta nonahi, pitzatuta daudelako, burutik joanda.
Gure herri eta hirietan hasi eta gaur egun mendi muturreko azken zokoraino zabalduak dauden eta zuhaitzetan gauzatzen diren inausketa topiko eta praktika txarrak landareon kudeaketatik baztertu behar dira. Erabat ezabatu.
Negargarriak dira espezialisten aholkuari segika egiten omen diren krimen horiek zuritzeko politikari ezjakin eta ezer jakin nahi ez dutenek, buruzut, duten jarrera. Tragedia bat bizitzen ari gara: gure ondarerik handienetakoaren suntsipen masiboa. Hori bai, gero erraustegiaren aurka gaude, AHT txarra da, klima aldaketak itoko gaitu eta abar.
Ba hona nire maldizioa: egun animalienganako tratuari buruz zabaltzen ari den jendartearen jarrera bera etorriko da landareekin egiten diren krimen horiei buruz. Etorkizunean, moztu eta moztu, landareen izerdiarekin eskuak lerdatzen ari zareten horiek guztiek jakingo duzue, alabak gogoraraziko dizue: kriminalak izan zineten. Tragedia bat bizitzen ari gara. Buelta ere ikusiko dugu.
Loratu da. Kostata baina loratu da, bai, arkakaratsa (Rosa spp.). Lore arin, mehe, hegalari itxurakoa da, arrosa bat da eta lorea ere arrosakara eta zuriaren arteko kolorea du. Urtero loratzen da lurrin fina zabalduz. Lore horiek destilatu egiten dira, ia erabat kosmetikan eta... [+]
Duela egun batzuk Zeraingo mendietan nenbilela, gorpu bat topatu nuen bidearen erdian. Lehen aldia zen halakorik ikusten nuela, eta kosta zitzaidan identifikatzea. Bere tamaina txikia ikusita, kume bat izan behar zuela pentsatu nuen; baina oker nenbilen. Munduko ugaztun... [+]
David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]
San Roman auzoko jaietan bost neska adingaberi ukituak egiteagatik 18 urteko mutil bat atxilotu zuen Ertzaintzak Muxikan (Bizkaia). Udalak eta herriko Mugimendu Feministak elkarretaratzea deitu dute asteartean 20:30erako.
Ipurdia belztu egiten zaio. Tomate (Solanum lycopersicum) alea sano-sano ikusten da, landarean zintzilik, goitik behera begiratzen baitiogu. Buruz behera edo hankaz gora jarriz gero ipurdia beltz-beltz azalduko du. Ipurdian txanpon baten antzeko beltzune borobila, oso beltza eta... [+]
Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]
Lurreko bi heren baino gehiago ura da; ur horretatik %96, ozeanoetako ur gazia. Eguzki izpiak ozeanoetako lehen 200 metroko sakonerara heltzen dira, eta bertan bizi dira munduko arrantza industriak ustiatzen dituen espezie ia guztiak. Aitzitik, zientziak gehiago erreparatu izan... [+]
Askorentzat uda soinuaren egilea da hegazti hori eta, seguruenik, hau dela eta mila izen ditu Euskal Herrian. Hauetako batzuek bere ‘txrriiii-txrrriiii-txrriii’ kantu deigarriari egiten diote erreferentzia: txirritxori, zirringilo, irrigo edo kirrilo, adibidez. Beste... [+]
Ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremanak sustatzeko asmoz azoka berria jarri du martxan Iruñeko Udalak, INTIA-Reyno Gourmetekin, Nafarroako Nekazal Produkzio Ekologikoaren Kontseiluarekin (NNPEK), Elikagai Artisauen Elkartearekin eta Bizilurrekin... [+]
Natura aspaldi deuseztatu genuen. Hori da gure kultura, natura deuseztatzea. Oinarrian, nekazaritzaren kultura, goldearen kultura, kultibatzea, berezko natura deuseztatzea da. Guk nahi ditugun mozkinak eta etekinak jezteko moduko “natura” dugu gurean.
Herri libre bat, Euskal Herriak erabaki lelopean, parte hartzera eta kaleak ikurrinaz betetzera dei egin du herri mugimenduak.
BiziLagunEkin desazkunde turistikoaren aldeko Donostiako plataformak ekainaren 15erako deitu du manifestazioa, Europa Hegoaldeko beste hainbat hiritako eragileek bezala. Turistifikazioa salatu eta hiri eredu alternatiboa aldarrikatuko dute.
Umetan aitarekin ikasi zuen Unai Zabala Zubelzu txaramarrak hurritz makilak egiten. “Perretxikotara joaten ginen bezala, makilak egitera ere ateratzen ginela gogoratzen dut, hamar bat urte nituela edo hasi izan nintzen”, dio. Urteekin, aitak jarduna utzi zuen, baina... [+]