Zuhaitzen tragedia eta kriminalak
Hona nire maldizioa: egun animalienganako tratuari buruz zabaltzen ari den jendartearen jarrera bera etorriko da landareekin egiten diren krimen horiei buruz.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Espainiako Malagako lagun batek beti berdin adierazten du, On Kixote Mantxakoaren ezpainetan jarritako esaldia berrituz: “Elizarekin egin dugu topo”. Esaera hori askatzen eta argitzen oso zaila edo ezinezkoa denean erabiltzen dute; izan ere Elizari buruz ia buru adina aburu.
Ba antzera gertatzen da zuhaitz eta arbolekin. Zuhaitzei buruz eta bereziki bere inausketari buruz mundu guztiak daki, eta iritzia ematen du. Behin Itsasondon bide ertzeko parketxo batean zuhaitz eta arbola batzuei kalte latzak eragin zizkieten errepideko lan batzuk egiterakoan. Hor joan ginen, lanen ardura zuen ingeniari jaun bat eta biok, ni udalaren izenean, kalteak aztertu eta zer egin adostera. Ingeniaria omen zen, noski, eta berak ba omen zekien “zuhaitz ziztrin” horiek zauri larriei buelta eman eta bere onera etortzeko gai zirela. Harroputz nazkantea! Nola bururatzen ote zitzaidan zuhaitza aldameneko errepidearekin alderatzea, ezta bide seinale batekin ere! Hori omen zen garrantzitsua, errepidea! Eta noski, ez zegoela inola ere zuhaitz horietakoa kaltea zenik aitortzeko prest eta gutxiago hura erreparatzeko dirurik jartzeko. Buruharro haizetsu fanfarroia!
Ingeniari asko dago bazterretan. Gehitxo, gauza onerako. Eta zuhaitzak hankapean darabiltzagu: porlanak, burdinak, altzairuak, plastikoak, edozein gai eta materialek zuhaitz bizidun eta bizi-emaileak baino kontu handiagoa merezi du. Zuhaitzak balio handiko ondarea direla jabetu ezinik gabiltza. Baita onura saldoaren sortzaile ere: CO2 eta antzekoen xurgatzaile, bioaniztasunaren aberasle, tenperatura jaisle eta itzal emaile, urari eusten diote eta hondamendi naturalak saihestu, etxeen balioa areagotzen eta pertsonen osasun fisikoa eta mentala hobetzen dute. Agian horrexegatik ari dira zuhaitzen kontra, noiznahi eta nonahi, pitzatuta daudelako, burutik joanda.
Gure herri eta hirietan hasi eta gaur egun mendi muturreko azken zokoraino zabalduak dauden eta zuhaitzetan gauzatzen diren inausketa topiko eta praktika txarrak landareon kudeaketatik baztertu behar dira. Erabat ezabatu.
Negargarriak dira espezialisten aholkuari segika egiten omen diren krimen horiek zuritzeko politikari ezjakin eta ezer jakin nahi ez dutenek, buruzut, duten jarrera. Tragedia bat bizitzen ari gara: gure ondarerik handienetakoaren suntsipen masiboa. Hori bai, gero erraustegiaren aurka gaude, AHT txarra da, klima aldaketak itoko gaitu eta abar.
Ba hona nire maldizioa: egun animalienganako tratuari buruz zabaltzen ari den jendartearen jarrera bera etorriko da landareekin egiten diren krimen horiei buruz. Etorkizunean, moztu eta moztu, landareen izerdiarekin eskuak lerdatzen ari zareten horiek guztiek jakingo duzue, alabak gogoraraziko dizue: kriminalak izan zineten. Tragedia bat bizitzen ari gara. Buelta ere ikusiko dugu.
Marurin kokatutako proiektua da Mustai Ortua, Gorka Areitio Elorduik eta Marcela Pava Gomezek bultzatua. Diseinu grafikoko ikasketak egin zituen Areitiok eta horretan ari zen lanean, baina gainezka eginda zebilen. Pava, berriz, abokatua da lanbidez, baina ezin zuen horretan... [+]
Ekainak akainak ekarri ditu: uda iritsi da. Udaberriko egun beroetan hasten dira akainak ehizean, udako ehizaldi nagusirako hankak prestatzen. Garo arruntaren (Pteridium aquilinum) garomenetan izaten da batez ere, bide ertzera zintzilik diren orri muturretan kulunka, gustuko... [+]
Tarteka bada ere, inoiz ikusiko zenuten hego beltzeko “erle erraldoi” eta potolo bat zuen inguruan hegan. Hala bada, ziur izan intsektuen artean ikusgarrienetako bat ikusi duzuela. Eta ziur izan, baita ere, ez duzuela inongo arriskurik, itxura itzeleko erlastar honek... [+]
Ukenduak egiten dituen orok solstizio bueltako data hauetan zeruari begiratu dio: bateko beroa eta besteko ekaitzak, sendabelarrak noiz bildu erabakitzen komeriak izan dira. Ikusten denez, San Joan eguna ez da edozein egun, indar eta sinbolismo bereziko eguna dugu. Edozein... [+]
Eguna mozten hasten den hilabetea, ekaina. Festa aparretan gabiltza baina xorro-xorro, hau esku artean duzunerako dagoeneko hamalau minutu moztu da egun argia. Gu gure eroan, batzuek bere txoroan, ez gara jabetzen baina landareak bai ederki asko! Eguna mozten hasi da eta ez dio... [+]
Aramaioko Beñat Ibarguren Arrizabalaga da Larrinbarri ahabi ekologikoak ekoizteko proiektuaren bultzatzailea, eta 2012tik ari da Anbotopeko bere lursailetan fruitu gorri landareak eredu ekologikoan lantzen. “Lagun batek eta biok sortu genuen proiektua, hasiera batean,... [+]
Sugea eta eguzkia: pertsona askoren buruan banandu ezinak diren bi hitz. Sugea entzuten dugun aldiro, egun bero eta argi bat irudikatzen dugu. Buruak hala funtzionatzen baitu: asoziazio horiek egiten ditu duen informazioarekin. Eta ez da arraroa, bestalde; izan ere, sugeak... [+]
Portugaletera bazoazte, autobidea utzi eta hiriko sarrerako bi erreiko bide bazterrean 40 ardiko artaldea ikusiko duzue agian. Makilarekin zaindari dute alboan artzaina, iluntzetan itxituran sartu eta egunez pisu-lantegi arteko zelaietan bazkatzen du artaldea. Bere izena izan... [+]
Belazea gorri azaltzen zen, egun batetik bestera. Gorri-gorri, gorri bizi urrutitik ikusgarri. Gorbela zen, itsas-belarra edo alga. Nekazariak itsas bazterretik bildu eta lehortzeko belazean zabaltzen zuena. Gorbel arrea eta gorbel gorria izaten ziren eta gu bezalako... [+]
Burujabetzan sakontzeko egitasmoa da Oiartzun Burujabe proiektua, udalaren, herriko ehun ekonomikoaren eta herritarren artean bultzatu dutena. “Oiartzungo herritarrek bertako baliabideak eta produktuak, bertan ekoizten dena erabiltzea bultzatu nahi dugu, kanpoko... [+]
Aszidiak tunikadun modura ere ezagutzen diren itsas ornogabeak dira. Munduko ozeano guztietan dauden animalia iragazle sesilak dira: bizitzaren zatirik handiena azalera solidoetara –arroka, maskor edo egitura artifizialetara– finkatuta emango dute, ura etengabe... [+]
Ostirala da, bero handia egin du gaur ere. Baserriko lanak bukatu ditugu, belarretan egin dugu. Nekatuta, izerditan, berotuta, baina pozik! Denon artean lortu dugu, denok bat ekinda lana hobeto egiten da.
Loratu da. Kostata baina loratu da, bai, arkakaratsa (Rosa spp.). Lore arin, mehe, hegalari itxurakoa da, arrosa bat da eta lorea ere arrosakara eta zuriaren arteko kolorea du. Urtero loratzen da lurrin fina zabalduz. Lore horiek destilatu egiten dira, ia erabat kosmetikan eta... [+]
Duela egun batzuk Zeraingo mendietan nenbilela, gorpu bat topatu nuen bidearen erdian. Lehen aldia zen halakorik ikusten nuela, eta kosta zitzaidan identifikatzea. Bere tamaina txikia ikusita, kume bat izan behar zuela pentsatu nuen; baina oker nenbilen. Munduko ugaztun... [+]