Herritar batek Ogasunari zergetan ordaintzen diona, multinazionalek elkarteen zergarengatik ordaintzen dutenaren tankerakoa da. Areago, sozietatea zenbat eta handiagoa izan orduan eta gutxiago ordaintzen du: elkarte txikiek %20, eta multinazionalek, aldiz, %16,9.
Eztabaida etengabea izaten ari da azkenaldian zerga sistemari buruz. Logikoa eta bidezkoa litzateke gehien irabazten dutenek Ogasunari zerga gehien ordaintzea. Baina errealitatea bestelakoa da. Bai Espainiako Estatuan, baita Frantziakoan ere, enpresek dedukzio eta zerga-kreditu ugari izaten dituzte. Hala, Espainian elkarteen zerga %30,7koa da eta Frantzian %33,3koa, baina portzentajea ia erdira jaitsi dezakete zenbait kasutan. Hego Euskal Herriko foru aldundietako datuak ere oso antzekoak dira, enpresek %28 ordaintzen dute, baina dedukzio ugari dituztenez, kopurua asko jaisten da. Azken batean, herritar soil batek Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergarekin (PFEZ) ordaintzen duena eta enpresek ordaintzen dutena oso parekoak dira.
Cinco Días ekonomia egunkariak egindako azterketa baten arabera, Espainian 33.000 euroko zerga oinarria duen zergadun batek %16,35 ordaintzen du PFEZagatik. Elkarteen zergan 1.000 milioitik gorako negozio zifra duen enpresari ezartzen zaion zergaren parekoa da.
Baina badago alde bat. PFEZagatiko diru-sarrera administrazio zentralak bildutakoaren %42,9 da. Elkarteen zergatik bildutakoa, aldiz, ez da %10era iristen. 2007tik hona, zerga horren bidez bildutakoak %68 egin du behera. Hau da, nagusiki lan eta aurrezpen errentek hartzen dute beren gain zergen zama. Egoerak aldaketa sakona behar du, zergak guztien artean modu bidezkoan bana daitezen. Baina, hain zuzen, Espainiako Gobernuak hurrengo bi ekitaldietan PFEZek gora egingo duela jakinarazi du. Ikusiko dugu zer egiten duten Hego Euskal Herrian.
Enpresa zenbat eta handiagoa, orduan eta zerga txikiagoa
Teorian ezartzen den karga-tasaren eta benetan ordaintzen denaren artean –tasa etekinak eta zerga dedukzioak kendu ondoren– alderik handiena duen zerga da elkarteen gainekoa. PFEZ bezala, progresiboa da. Legeak dio enpresa txiki eta ertainei enpresa handiei baino tasa apalagoak ezarri behar zaizkiela, baina dedukzioek joera hori irauli egiten dute eta, hala, praktikan, enpresa baten bolumena handitu ahala zerga gutxiago ordaintzen du, erlatiboki. Hortaz, sei milioi eurotako negozio zifrara iristen ez den enpresa txikiak %20 ordaintzen du, eta 1.000 milioi eurotik gorako sarrerak dituen multinazionalak, aldiz, %16,9.
Espainiako Estatuko elkarteen zergaren ezaugarri nagusietakoa tasa ofizial oso altua da (%30,7), baina tasa altu hori legeek ezartzen dituzten zerga onura ugarik apaltzen dute. EAEn elkarteen zerga ofizialaren tasak baxuagoak dira (%28), baina, azkenean, elkarteek ordaintzen duten benetako zerga ez da %20ra iristen.
Lan errenten zergak soilik igotzen dituzte
Krisialdia hasi zenetik igoera izan ez duen zerga nagusi bakarra elkarteen zerga izan da. Zapateroren gobernu ohiak bost puntutan jaitsi zien zerga lanpostuak mantentzen zituzten mikroenpresei. Dirudienez, Rajoyren egungo gobernuak neurria atxikitzeko asmoa du. Lan eta aurrezpen errentek, aldiz, zerga igoera handienak jasan dituzte. PFEZ eta elkarteen zerga alderatzerakoan, kontuan hartu behar da lehena diru sarreren gainean ezartzen dela, eta elkarteen zergak, berriz, enpresaren mozkinak zergapetzen dituela.
Horregatik, krisiaren ondorioz zergetatik bildutakoa murriztu egin da. Espainiako Estatuko Ogasuneko 2010eko datuen arabera elkarteen zerga ordaintzen duten ia milioi eta erdi konpainietatik soilik %32,8k lortu zuen “zerga oinarri positiboa”. Hau da, elkarte gehienek ez zuten zergarik ordaindu.
Elkarteen gaineko zergaren eta lan errentaren gaineko zergaren arteko aldeak oso garbi ikus daitezke 2007. urteari, hazkunde ekonomikoko aldi horri, erreparatuta. Urte hartan, elkarteen zergaren bidez lortutako sarrerak administrazio zentralaren zerga bilketa guztiaren %22,3 izan ziren. PFEZaren bidez, berriz, %36,2 bildu zuten urte berean. Egun, elkarteen zergaren bidez bildutako kopurua amildu egin da eta, Ogasuneko iturrien arabera, kopuru osoaren % 9,6 besterik ez da. Baina langabeziak gora egin arren, PFEZak kontrako joera izan du, eta dagoeneko zerga sarreren %43 izatera iritsi da.
Europar Batasunak elkarteen zerga bateratu nahi du
Multinazionalek abantaila handiak dituzte zergak ordaintzerakoan. Eta orain abantaila handiagoak nahi dituzte. Horretarako Europar Batasuna (EB) estutzen ari dira, elkarteen zerga bateratua ezar dezan. Alemania eta Frantziaren presiopean, Europako Batzordeak makineria politikoa martxan jarri du enpresen mozkinen gaineko zerga bateratua finkatzeko. Horrek ez du esan nahi estatu kide guztiek tasa nominal bera ezarri behar dutenik. Zerga oinarria zehazteko kalkuluak EB guztian berdintzea da asmoa. EBren zerga sisteman aurrera egiteko estatu kide guztien adostasuna behar denez, ekimen honek luze joko du. Oraingoz, Sarkozyk adierazi du Frantziako elkarteen gaineko zerga portzentaje baxuagoa duen Alemaniakoaren pare jarriko duela.
Bateratze hori nahi dutenak eta horretarako presioa egiten ari direnak multinazionalak dira, haiei interesatzen baitzaie. Egoitzak EBko hainbat herrialdetan dituen multinazionalak, herrialde guzti horietako administrazioetan aurkeztu behar du elkarteen gaineko zerga aitorpena. Oinarri bateratua izanda, administrazio karga hori arindu egingo litzateke, enpresak egoitza nagusia duen herrialdeko ogasunean baino ez bailuke aurkeztuko aitorpena.
Cerdán auziari loturiko Servinabar sozietatearekin eta Antxon Alonsoren beste hemeretzi enpresarekin kontratu publikorik izan ote den jakiteko aztertu ditu EAEko gobernuak azken hamar urteetako esleipenak. Antxon Alonsok Espainiako Senatuko talde politikoen galderak... [+]
Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]
ELAk eta LABek ez dute lan batzordearen gehiengoak erdietsitako eta langileen gehiengoak onartutako aurreakordioa sinatu: "Ez da 1.000 familiarentzako irtenbiderik planteatzen. Finean, lanpostu askoren galera eta fabrikaren itxiera dakar", adierazi du LAB sindikatuko... [+]
Biolur laborantza ekologikoaren aldeko elkarteak frutazaintza sustatu nahi du eta horretarako egun-pasa ederra antolatu du uztailaren 29rako; hiru proiektu ezagutuko dituzte bertatik bertara: Erroak mintegia Ahatsan (Nafarroa Beherea), Kibbi Sat Donezteben (Nafarroa) eta... [+]
Kooperatibismo bat komunitateari begira: lurraldeetako beharrei erantzuteko ereduak zabaltzen jardunaldia izan zen ekainaren 19an eta 20an Usurbilen, Jakinek, Usurbilgo Udalak eta UEUk elkarlanean antolatuta. Praktika kooperatibo eraldatzaileen adibide gisa, besteak beste, [+]
Askotan hitz egin izaten da (dugu) banketxeen inguruan, kritika askoren jo-puntuan jarriz behin baino gehiagotan. Inor gutxi ezagutzen dut banketxeei buruz zerbait txarra esan ez duenik… baina, era berean, inor gutxi ezagutzen dut banketxeen zerbitzurik erabiltzen ez... [+]
Uztailak 8, 16 eta 21 izan dira greba egiteko ELA eta CCOO sindikatuek aukeratutako egunak. Kontsumorako Prezioen Indizea (KPI) eta soldatak parekatzea eta lanaldiak murriztea eskatzen dute.
Langile batzordeak eta enpresak adostutako aurreakordioak 655tik 609ra murriztuko ditu kaleratzeak, gainerakoak birkokatuko dituzte. Astelehen arratsaldean jakin da langileen %78k babestu dutela akordioa. Nafarroako Gobernuak eta langile batzordeak etorkizunari begira,... [+]
Bai, eremu horren historia odoltsua da. Pena izan zen hainbeste jende hiltzea eta herri hori modu horretan kanporatua izatea, baina hainbestetan gertatu dira halakoak...! Gizakiok ez dugu erremediorik eta Historiak ez du atzera bueltarik. Egiten ari zirena gehiegizkoa zela... [+]
Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]
Gipuzkoako enpresak hainbat kontratu sinatu ditu Israelgo industria militarrarekin, eta diru publikoa jasotzen du ibilgailu elektriko bat garatzeko, Espainiako Gobernuak finantzatutako proiektu baten bidez.
Bilera akigarria izan zuten asteazkenean Eskirozko BSHko lan batzordeko kideek eta multinazional alemaniarraren zuzendaritzako kideek: aurreakordioa lortu zuten UGT, CCOO, ATTIS eta Solidarik (17 ordezkaritik gehiengoa dute 12 kiderekin) eta ez dute mahai gainean jarritakoa... [+]
Langilea uztailaren 15ean hil zen eraikin baten estalduraren konpontze lanak egiten zebilela, eta ostegunean jakinarazi du ELA sindikatuak. Estaldura apurtu, eta altueratik erori zen. Guztira 31 langile hil dira Hego Euskal Herrian 2025ean, bostgarrena Araban.
Eusko Jaurlaritzako Ekonomia, Lan eta Enplegu sailburu Mikel Torresek asteazken honetan aurkeztu du EAErako gutxieneko soldataren inguruan egindako azterketa, eta 1.385 eurorainoko kopurua jarri du erreferentzia moduan, "aurreikuspen baikorrenean". ELA eta LAB... [+]